Uw zoekacties: Landdagsrecessen

Landdagsrecessen ( Gelders Archief )

Landdagsrecessen

De Gelderse landdagen waren de vergaderingen van de Gelderse Staten, de afgevaardigden van de steden en de edelen (ridderschappen en bannerheren) van het gewest. De landdagsrecessen zijn de weergave van de besluiten en handdelingen van de landdagen. Ze vormen een belangrijke bron voor de kennis van en over de Gelderse geschiedenis.
In deze toegang zijn korte samenvattingen (regesten) van besluiten, genomen in 1581, 1582, 1583, 1591 en 1592, te vinden.

Hoe zoekt u door de landdagsrecessen?

Klik op de zoekbalk links bovenin en voer uw zoekterm(en) in. Klik vervolgens op ‘zoek’.

Hoe kunt u de originele recessen inzien?

De originele recessen zitten in verschillende archieven. Om deze in te zien noteert u het volgende:
  • Bloknummer (het nummer van het archief waar het reces zich in bevind)
  • Inventarisnummer (het nummer van het stuk waar het reces zich in bevind)
  • Folionummer
Vul vervolgens in de algemene zoekbalk van de website het bloknummer en inventarisnummer in. Bij de zoekresultaten verschijnt het archief met het betreffende bloknummer. Als u hierop klikt, kunt u naar het inventarisnummer in dit archief. Om dit in te zien doet u het volgende:
Met het folionummer kunt u het betreffende reces in het inventarisnummer vinden.

Wilt u meer informatie over de landdagsrecessen? 

In de Onderzoeksgids Landdagsrecessen vindt u meer informatie over de landdagsrecessen. 
beacon
91  zoekresultaten
sorteren op:
 
 
 
 
Inventaris
1588
Landdag 27 maart - 5 april / 22 mei 1588 te Arnhem
31 maart
Landdagreces
033 Besluitvorming op de punten uit de propositie; de Utrechtse besluiten, punt 3: De Landdag wenst, op de Utrechtse vraag of men om de terugkeer van Leicester moet vragen, weliswaar enkele gezanten naar koningin Elisabeth te zenden, maar slechts ter bevordering van de goede verstandhouding met Engeland; voor details, zie Nota bene.
Datering:
1588 maart 31
Notabene:
a. Inhoud eindbesluit, pp. 249 - 250: De Unie zou gezanten moeten sturen ter verbetering van de betrekkingen en ter weerlegging van de ongunstige berichten die Elisabeth over de gewesten van de Unie heeft ontvangen. Ook moeten deze gezanten aandringen op voortzetting van de Engelse hulp en bescherming en handhaving van alle gewestelijke rechten en privileges, zowel tijdens als na de vredesbesprekingen. Pas na het sluiten van vrede met Spanje zou men moeten bezien welke regeringsvorm verkieslijk is, als men al zou besluiten dat de Unie niet buiten een gouverneur-generaal kan: dit laatste laat de Landdag in het midden.

b. Het landdagsreces in 0012 Archief van de Rekenkamer, inv. nr. S 3, bevat op pp. 263 - 268 een weergave van dezelfde besluiten als in het chronologische, doorlopende reces op pp. 247 - 251, deels met dezelfde inhoud en strekking, maar ook met belangrijke inhoudelijke verschillen. In het chronologische reces zijn de besluiten 2 en 3 tot een geheel samengevoegd, in het oorspronkelijke document van de commissie ter vergelijking van de kwartiersbesluiten op pp. 265 - 266 niet; en het eindbesluit van de Landdag is veel uitvoeriger geformuleerd dan het commissievoorstel.

c."S.[ijne] Ex[cellen]cie.": hier: Robert Dudley graaf van Leicester, gouverneur-generaal van de Verenigde Nederlanden voor koningin Elisabeth I van Engeland, die in 1587 zijn functie had neergelegd.

d. Op pp. 267 - 268 volgt nog een samenvatting van de resoluties op al de Utrechtse besluiten, met bij punt 3 vrijwel de letterlijke tekst van het eindbesluit op pp. 249 - 250, aangevuld met een herhaling van het besluit van 29 maart 1588 waarin men het aftreden van Leicester betreurt en het "desolate" Gelderland alsnog bij Leicester en koningin Elisabeth aanbeveelt. Zie ook regest 017 (1588).
Bloknummer:
0012
Inventarisnummer:
S 3
Folionummer:
pp. 249 - 250; pp. 265 - 266
Organisatie: Gelders Archief
 
 
 
 
 
Inventaris
1587
Landdag 7 november - 15 november 1587 te Arnhem
12 november
Landdagreces
046 Op de melding van Bartholdt van Gendt dat Derick Vijgh, ambtman van Neder-Betuwe, alle inkomsten uit door de Landdag geconfiskeerde geestelijke goederen binnen zijn ambtsgebied aan zich trekt, zal de Landdag Leicester op de hoogte brengen en Vijgh waarschuwen van de geestelijke goederen af te blijven. Ook zal men deze zaak opnemen in de instructie voor de afgevaardigden naar de Staten-Generaal. Voor details, zie Nota bene.
Datering:
1587 november 12
Notabene:
a. "Der heer van Loenen...": Bartholdt (Bartelt) van Gendt, heer tot Loenen (Loehnen) en Wolferen, raadsheer in het Hof van Gelre en Zutphen (1578-1595), comparant voor de Ridderschap van het Kwartier van Nijmegen.

b. Derick (Diederik, Dirck) Vijgh (Viegh) (1532-1615), in de jaren 1578-1615 richter en dijkgraaf van Tiel en Zandwijk en ambtman, richter en dijkgraaf van Neder-Betuwe. Leden van de familie Vijgh hebben als pandhouders het ambtmanschap van Neder-Betuwe bekleed van 1538 tot in 1682. Derick Vijgh was een actief en bekwaam ambtman, die echter door zijn onafhankelijk en eigenzinnig beleid en zijn harde optreden als militair evenals zijn vader Claes Vijgh regelmatig in conflict raakte met andere overheden; vgl. onder meer regest 098 (1592). Zie ook regest 038 (1584).

c. Vijgh had o.m. via kerkespraak laten aankondigen dat de pachters van de geestelijke goederen binnen zijn ambt hun pachtgeld uitsluitend mochten betalen aan door hemzelf benoemde ontvangers. De Landdag stelt dat de inkomsten uit deze goederen volgens de Unie van Utrecht en de resolutiƫn van de Landdag zelf ten goede moeten komen aan de gereformeerde kerk, en dat zonder die inkomsten de predikanten uit armoede zullen moeten vertrekken. Vergelijk met regest 201 (1585). Voor de brief hierover aan Vijgh, zie 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4821, 13 nov. 1587.

d. Men doelt hier op artikel XIII van de Unie, dat zegt dat elk gewest intern zijn religieuze zaken zelf mag regelen, ook wat betreft "yder...sijn goet...", en op artikel 5 van de Gelderse ordonnantie op de geestelijke goederen; zie R. Fruin, (H.T. Colenbrander, red.), Geschiedenis der staatsinstellingen in Nederland tot den val der Republiek (2e, herziene druk, Den Haag 1922) p. 397; en zie regest 126 (1581).

e. "...sijn Ex.[cellen]cie...": hier: Robert Dudley graaf van Leicester, gouverneur-generaal van de Verenigde Nederlanden namens koningin Elisabeth I van Engeland.

f. "...Fiant L[itte]rae...": men schrijft brieven.
Bloknummer:
0012
Inventarisnummer:
S 3
Folionummer:
p. 189
Organisatie: Gelders Archief
 
 
 
 
 
Inventaris
1584
Landdag 12 - 22 september 1584 te Arnhem.
21 september
Landdagreces
213 Bespreking memorie 20 september: vervolg punt 2: De aangezochte personen, kanselier Leoninus, raadsheer Voeth en landdagscomparant Johan van Gendt, wensen geen van allen deel te nemen aan de legatie naar Frankrijk (zie Nota bene).
Datering:
1584 september 21
Notabene:
a. Redenen voor de drie om voor de legatie te bedanken:
- Leoninus: Hij bedankt voor de eer wegens hoge ouderdom en zwakke gezondheid, maar verklaart zich wel bereid de delegatie naar de Staten-Generaal te vergezellen, met name om aldaar met de Franse gezant D'Espruneaulx te overleggen. Hij voegt aan zijn verklaring toe dat de zaken er veel beter voorgestaan hadden indien men eerder naar zijn goede raad had geluisterd !

- Gerhardt Voeth en Johan van Gendt: Zij verklaren, nadat zij zich twee uur lang op het gedane verzoek beraden hebben, zichzelf "vuell tho geringh", te weinig voornaam en kundig te achten voor deze hoogstbelangrijke missie, en zij stellen voor afgevaardigden van zwaarder politiek gewicht te zenden.

b. S.[ijne] W.[olgeboren]: bedoeld is hier kanselier Elbertus Leoninus.

c. Het was de bedoeling dat de afvaardiging naar Frankrijk eerst nog naar de Staten-Generaal zou reizen; zie 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4695, fol. 140 apostille, en regest 214 (1584).

d. Voor D'Espruneaulx, zie ook de regesten 012 (1584) en 013 (1584).

e. Tekstueel verschil: in 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4695, fol. 139 v.: "...gelijck S. W. speurden [bespeurde] alnu gedaen toe worden." In 0012 Gelderse Rekenkamer, inv. nr. S 3, p. 69: "...gelijck S. W. spoeren alnu gedaen tho worden.".

f. Elbertus Leoninus (Albert de Leeuw) (Zaltbommel 1519 of 1520 - Arnhem, 6/7 dec. 1598), studeerde te Leuven, van 1548 tot en met 1580 hoogleraar in de Rechten aldaar, wegens zijn grote eruditie en zijn pragmatisch maar mild en gematigd oordeel gewild raadsman van vele vorsten en overheden; mede-ontwerper van de Pacificatie van Gent (1576), lid van de Raad van State rond aartshertog Matthias (ca.1579); koos in 1580 voor de Opstand tegen Spanje; van 28 juni 1581 tot zijn dood kanselier van Gelderland, van 10 jan. 1586 tot 1 jan. 1596 tevens lid van de nieuwe Raad van State.
Bloknummer:
2000
Inventarisnummer:
4695
Folionummer:
139 r. - 140 r.
Organisatie: Gelders Archief
 
 
 
 
 
Inventaris
1584
Landdag 12 - 22 september 1584 te Arnhem.
Presentatie van vragen en voorstellen van de stadhouder en besluitvorming daarop.
Landdagreces
246 Besluitvorming op de vragen en voorstellen van de stadhouder: punt 11: Conform de resoluties op verscheidene eerdere landdagen neemt de Landdag de voorstellen aangaande de geestelijke goederen over, met verzoek aan de stadhouder om ze terstond uit te voeren.
Datering:
1584 september 15 / 19
Notabene:
a. Voor deze vragen en voorstellen van de stadhouder, zie regesten 179, 180 en 203 (1584).

b. Inhoud van punt 11: Men dient er op te letten dat de geestelijke goederen niet te zwaar met schattingen belast worden en tevens moet men voorkomen dat "eenigen" (lees: de lokale of kwartierlijke autoriteiten) onder schijn van het ius patronatus de opbrengst van die goederen aan zich houden; immers, die opbrengst moet het gewest ten goede komen.

c. Voor 'ius patronatus' en 'geestelijke goederen', zie Verklarende woordenlijst.

d. "S.[ijne] G.[enade]": Adolf graaf van Nieuwenaar en Meurs (ca. 1545 - 18 okt. 1589), stadhouder van Gelderland en Overijssel, vanaf 21 sept. 1585 ook van Utrecht.
Bloknummer:
2000
Inventarisnummer:
4736
Folionummer:
197 v. - 198 r.
Organisatie: Gelders Archief