Uw zoekacties: Dagboeken-NIOD

Dagboeken-NIOD ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

  • In het veld "auteur" zoekt u op naam van de dagboekauteur
  • In het veld "localisering" zoekt u naar de plaatsen waarover de dagboekauteurs schrijven.
  • In het veld "inhoud" zoekt u naar termen die voorkomen in de online-samenvattingen van de dagboeken.

Als u het veld "alle velden" invult, doorzoekt u het gehele bestand. U kunt de zoekresultaten beperken door in de velden achter "periode" specifieke jaartallen in te vullen.Een overzicht van alle dagboeken kunt u oproepen door hier te klikken.


Tijdens de bezettingsjaren vertrouwden honderden mensen hun alledaagse belevenissen toe aan het papier. Vanuit Londen riep Radio Oranje de Nederlandse bevolking op een dagboek bij te houden. Deze geschriften vormen een rijke historische bron omdat de gebeurtenissen en ervaringen uit de eerste hand opgetekend zijn. Het NIOD beschikt over ruim duizend dagboeken van onder meer huisvrouwen, burgemeesters, winkeliers, artsen, NSB'ers, Oostfrontstrijders, scholieren en gevangenen.

Meteen na haar oprichting begon het toenmalige Rijksbureau voor Oorlogsdocumentatie met het verzamelen van dagboeken. Vanaf december 1945 verzocht Lou de Jong in radio-uitzendingen om dagboeken ter beschikking te stellen. Het vergaren van deze egodocumenten was belangrijk omdat "de vaak onopzettelijk door tallozen bijgehouden dagboeken bij uitstek het nageslacht een juiste indruk geven van wat de gewone burger in de oorlogs- en bezettingsjaren beleefde". Daarnaast hebben de dagboeken grote waarde omdat zij een uitvoerig beeld geven van belangwekkende plaatselijke gebeurtenissen. Zo verwierf het RIOD honderden dagboeken die elk "voor het historisch onderzoek naar de jaren der Duitsche bezetting tot in de lengte van generaties van de grootste beteekenis zal zijn".

In 1949 werden de dagboeken geanalyseerd en beschreven, zodat "systematisch al datgene zou worden opgetekend wat voor de verdere wetenschappelijke arbeid [...] van belang zou kunnen zijn". De analyses bevatten informatie over de auteur, locatie, periode en inhoud van de betreffende dagboeken. Op 20 november 1954 verscheen een bloemlezing onder de titel "Dagboek-fragmenten 1940-1945". Een exemplaar hiervan bevindt zich in de studiezaal van het NIOD. De helft van de dagboekbeschrijvingen is gemaakt in de jaren vijftig en ademt de sfeer van de toen geldende maatschappelijke opvattingen. Sinds 10 jaar worden de dagboeken beschreven door Marian Ros.

De dagboeken zelf zijn in te zien in de studiezaal van het NIOD. Vanwege het vaak persoonlijke karakter van de dagboeken is de collectie beperkt openbaar. In de praktijk betekent dit dat de dagboeken pas gelezen kunnen worden na het tekenen van een verklaring waarin is vastgelegd hoe de bescherming van de privacy gewaarborgd moet worden.

beacon
1  zoekresultaat
sorteren op:
 
 
 
 
Inventaris
Dagboek
2269 Petersen, F.W.
Auteur:
Petersen, F.W.
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Vorm:
Dagboek (notitieblokje)
Omvang:
92 pagina's
Periodisering:
19 september 1944 - 3 mei 1945
Periode van ontstaan:
19 september 1944 - 3 mei 1945
Localisering:
Nijmegen (Gelderland)
Taal:
Nederlands
Inhoud:
Moeilijk leesbaar, met potlood geschreven dagboek van mevrouw F.W. Petersen, verpleegster in sanatorium Berkenoord aan de Oude Graafseweg in Nijmegen. Het dagboek, geschreven in een notitieblokje, gaat over de Slag om Nijmegen (of Bevrijding van Nijmegen), die plaatsvindt van 17 tot 20 september 1944, als onderdeel van Operatie Market Garden. Het belangrijkste doel van de geallieerde strijdkrachten is om de Waalbrug en spoorbrug intact te veroveren en een snelle verbinding te verzekeren naar Arnhem, waar om drie bruggen wordt gevochten. De verovering van Nijmegen duurt langer dan verwacht, eist honderden burgerslachtoffers en richt grote schade aan. Met de Waaloversteek op 20 september worden tenslotte beide bruggen ingenomen, maar het is te laat om de Britse 1e Luchtlandingsdivisie in Arnhem nog te ontzetten. Mede door deze grote vertraging wordt Operatie Market Garden, als geheel, een mislukking. ‘Op Berkenoord eenige families met vele kinderen geherbergd, in binnenkamer en biljartkamer,’ schrijft de verpleegster, over wie verder weinig bekend is, op woensdagavond 20 september 1944 in haar dagboek. ‘Vluchtelingen en angstig afgematte gezichten. Nog steeds geen gas, ook dikwijls geen elektriciteit en vanaf de strijd in Nijmegen geen water. Het is ontzaggelijk behelpen. Stukken plafond naar beneden, steeds meer ramen stuk. ’s Avonds alles rook en vuur en wind naar Berkenoord, ongerust of de brand naar ons zou overslaan. Vele vluchtelingen. In ’t holst van de nacht nog een kar met vluchtelingen.’
Datum beschrijving:
16 februari 2024
Ga naar dit stuk: