Dagboeken-NIOD ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

  • In het veld "auteur" zoekt u op naam van de dagboekauteur
  • In het veld "localisering" zoekt u naar de plaatsen waarover de dagboekauteurs schrijven.
  • In het veld "inhoud" zoekt u naar termen die voorkomen in de online-samenvattingen van de dagboeken.

Als u het veld "alle velden" invult, doorzoekt u het gehele bestand. U kunt de zoekresultaten beperken door in de velden achter "periode" specifieke jaartallen in te vullen.Een overzicht van alle dagboeken kunt u oproepen door hier te klikken.


Tijdens de bezettingsjaren vertrouwden honderden mensen hun alledaagse belevenissen toe aan het papier. Vanuit Londen riep Radio Oranje de Nederlandse bevolking op een dagboek bij te houden. Deze geschriften vormen een rijke historische bron omdat de gebeurtenissen en ervaringen uit de eerste hand opgetekend zijn. Het NIOD beschikt over ruim duizend dagboeken van onder meer huisvrouwen, burgemeesters, winkeliers, artsen, NSB'ers, Oostfrontstrijders, scholieren en gevangenen.

Meteen na haar oprichting begon het toenmalige Rijksbureau voor Oorlogsdocumentatie met het verzamelen van dagboeken. Vanaf december 1945 verzocht Lou de Jong in radio-uitzendingen om dagboeken ter beschikking te stellen. Het vergaren van deze egodocumenten was belangrijk omdat "de vaak onopzettelijk door tallozen bijgehouden dagboeken bij uitstek het nageslacht een juiste indruk geven van wat de gewone burger in de oorlogs- en bezettingsjaren beleefde". Daarnaast hebben de dagboeken grote waarde omdat zij een uitvoerig beeld geven van belangwekkende plaatselijke gebeurtenissen. Zo verwierf het RIOD honderden dagboeken die elk "voor het historisch onderzoek naar de jaren der Duitsche bezetting tot in de lengte van generaties van de grootste beteekenis zal zijn".

In 1949 werden de dagboeken geanalyseerd en beschreven, zodat "systematisch al datgene zou worden opgetekend wat voor de verdere wetenschappelijke arbeid [...] van belang zou kunnen zijn". De analyses bevatten informatie over de auteur, locatie, periode en inhoud van de betreffende dagboeken. Op 20 november 1954 verscheen een bloemlezing onder de titel "Dagboek-fragmenten 1940-1945". Een exemplaar hiervan bevindt zich in de studiezaal van het NIOD. De helft van de dagboekbeschrijvingen is gemaakt in de jaren vijftig en ademt de sfeer van de toen geldende maatschappelijke opvattingen. Sinds 10 jaar worden de dagboeken beschreven door Marian Ros.

De dagboeken zelf zijn in te zien in de studiezaal van het NIOD. Vanwege het vaak persoonlijke karakter van de dagboeken is de collectie beperkt openbaar. In de praktijk betekent dit dat de dagboeken pas gelezen kunnen worden na het tekenen van een verklaring waarin is vastgelegd hoe de bescherming van de privacy gewaarborgd moet worden.

beacon
1  zoekresultaat
sorteren op:
 
 
 
 
Inventaris
Dagboek
1490 Verkoelen, J.A.
Auteur:
Verkoelen, J.A.
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Vorm:
4 Brieven met bijlagen (fotokopieen) (handgeschreven tekst)
Omvang:
8 pagina's
Periodisering:
4 juli tm 27 augustus 1944
Periode van ontstaan:
4 juli tm 27 augustus 1944
Localisering:
Haaren (gevangenis)
Taal:
Nederlands
Inhoud:
De auteur, woonachtig in Cuyk, is gevangen genomen en schrijft aan zijn vrouw en kinderen. Hij troost hen en zegt hen te bidden en op God te vertrouwen. De gestuurde pakjes heeft hij goed ontvangen. Er is voldoende te eten, maar hij vraagt als extra om roggebrood, gekookte eieren en sigaren. Hij belooft zijn zoon een bezoek aan de dierentuin als hij weer thuis komt. Zijn vrouw krijgt raad wie ze hulp kan vragen als er problemen zijn. Hij vraagt hoe het met het personeel en de dienst is. Hij verhuist naar een cel met meer personen. Het gestuurde fruit hebben ze samen opgegeten. Hij bedankt voor het ontvangen gebedenboek. Zijn vrouw en kinderen komen een keer op bezoek. In zijn brieven raadt hij zijn vrouw aan naast de kippen een varken te gaan houden. Na een tijdje komt hij te werken in het park, zodat de tijd vlugger gaat en hij hoopt en bidt dat hij spoedig thuis is.

Uit een bijlage van de zoon blijkt dat de auteur hoofdwachtmeester was van de marechausse te Cuyk. Hij weigerde een Nationaal Socialistische opleiding te volgen, maar heeft zich nooit aangesloten bij een verzetsbeweging. Joannes Verkoelen is via Sachsenhausen en Bergen-Belsen uiteindelijk terecht gekomen in Pölitz bij Stettin waar hij op 17 april 1945 om het leven komt.
NB:
De brieven zijn op gevangenispapier geschreven.

Een foto en korte biografie van Joannes Verkoelen is te vinden op de Eregalerij van Brabantse gesneuvelden.
Datum beschrijving:
juni 2006
Ga naar dit stuk: