Uw zoekacties: Dagboeken-NIOD

Dagboeken-NIOD ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

  • In het veld "auteur" zoekt u op naam van de dagboekauteur
  • In het veld "localisering" zoekt u naar de plaatsen waarover de dagboekauteurs schrijven.
  • In het veld "inhoud" zoekt u naar termen die voorkomen in de online-samenvattingen van de dagboeken.

Als u het veld "alle velden" invult, doorzoekt u het gehele bestand. U kunt de zoekresultaten beperken door in de velden achter "periode" specifieke jaartallen in te vullen.Een overzicht van alle dagboeken kunt u oproepen door hier te klikken.


Tijdens de bezettingsjaren vertrouwden honderden mensen hun alledaagse belevenissen toe aan het papier. Vanuit Londen riep Radio Oranje de Nederlandse bevolking op een dagboek bij te houden. Deze geschriften vormen een rijke historische bron omdat de gebeurtenissen en ervaringen uit de eerste hand opgetekend zijn. Het NIOD beschikt over ruim duizend dagboeken van onder meer huisvrouwen, burgemeesters, winkeliers, artsen, NSB'ers, Oostfrontstrijders, scholieren en gevangenen.

Meteen na haar oprichting begon het toenmalige Rijksbureau voor Oorlogsdocumentatie met het verzamelen van dagboeken. Vanaf december 1945 verzocht Lou de Jong in radio-uitzendingen om dagboeken ter beschikking te stellen. Het vergaren van deze egodocumenten was belangrijk omdat "de vaak onopzettelijk door tallozen bijgehouden dagboeken bij uitstek het nageslacht een juiste indruk geven van wat de gewone burger in de oorlogs- en bezettingsjaren beleefde". Daarnaast hebben de dagboeken grote waarde omdat zij een uitvoerig beeld geven van belangwekkende plaatselijke gebeurtenissen. Zo verwierf het RIOD honderden dagboeken die elk "voor het historisch onderzoek naar de jaren der Duitsche bezetting tot in de lengte van generaties van de grootste beteekenis zal zijn".

In 1949 werden de dagboeken geanalyseerd en beschreven, zodat "systematisch al datgene zou worden opgetekend wat voor de verdere wetenschappelijke arbeid [...] van belang zou kunnen zijn". De analyses bevatten informatie over de auteur, locatie, periode en inhoud van de betreffende dagboeken. Op 20 november 1954 verscheen een bloemlezing onder de titel "Dagboek-fragmenten 1940-1945". Een exemplaar hiervan bevindt zich in de studiezaal van het NIOD. De helft van de dagboekbeschrijvingen is gemaakt in de jaren vijftig en ademt de sfeer van de toen geldende maatschappelijke opvattingen. Sinds 10 jaar worden de dagboeken beschreven door Marian Ros.

De dagboeken zelf zijn in te zien in de studiezaal van het NIOD. Vanwege het vaak persoonlijke karakter van de dagboeken is de collectie beperkt openbaar. In de praktijk betekent dit dat de dagboeken pas gelezen kunnen worden na het tekenen van een verklaring waarin is vastgelegd hoe de bescherming van de privacy gewaarborgd moet worden.

beacon
1  zoekresultaat
sorteren op:
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Inventaris
Dagboek
1519 Urselmann, Catharina Louisa
Auteur:
Urselmann, Catharina Louisa
Titel:
Oorlogsdagboek
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Vorm:
Dagboek met bijlagen (foto's) (handgeschreven tekst (I) in schriftjes (scan) en comuteruitdraai (II))
Omvang:
159 pagina's (I) en 35 pagina's (II)
Periodisering:
12 oktober 1941 - 15 juni 1945
Periode van ontstaan:
12 oktober 1941 - 15 juni 1945
Localisering:
Venlo, Tegelen
Taal:
Nederlands
Inhoud:
De auteur woont in Venlo, werkt in de huishouding en vertelt over alledaagse gebeurtenissen en oorlogsgebeurtenissen door elkaar heen. Ze gaat regelmatig uit "poetsen" en schoonmaken. Ze krijgt te maken met het gebrek aan zeep, eten en kolen. Er komen Tommy’s overvliegen en de kerk moet verduisterd worden. Ze is gelovig, de katholieke feestdagen worden in ere gehouden. De familie, ooms en tantes, ziet ze veel. De verjaardagen worden gevierd. Ze vertelt dat ze een foto laat maken voor de identiteitskaart. Bijna iedere dag komt het weer ter sprake. Het verloop van de strijd in het Oosten en in Indië wordt bijgehouden, maar ook de bombardementen in Nederland worden genoteerd. Ze zit vaak 's nachts in de schuilkelder. Naar Radio Oranje wordt geluisterd en het koningshuis is voor haar belangrijk. Het eten wordt schaars; er is geen kaas, rijst vermicelli, pudding en griesmeel meer. Fietsen moeten worden ingeleverd en klokken worden geroofd. Tegelijkertijd vertelt ze ook dat ze naar de kermis gaat, een nieuwe hoed koopt of een oude tante bezoekt "die voorbereid was voor de hemelreize". Ze leeft mee met de joden, die "tot de dood toe vervolgd worden". Radio's moeten ingeleverd worden. De Duitsers gebruiken nu de V1, de geallieerden rukken op naar Parijs. Maastricht wordt in September 1944 bevrijd. Na evacuatie naar een klooster in Tegelen, keert ze in maart 1945 terug naar Venlo, waar een hevige strijd is gevoerd en veel verwoest is.
NB:
Het dagboek van "Toos" Urselmann is ook in een bewerkte en geïllustreerde versie te lezen.
Datum beschrijving:
april 2007
Ga naar dit stuk: