Uw zoekacties: Dagboeken-NIOD

Dagboeken-NIOD ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

  • In het veld "auteur" zoekt u op naam van de dagboekauteur
  • In het veld "localisering" zoekt u naar de plaatsen waarover de dagboekauteurs schrijven.
  • In het veld "inhoud" zoekt u naar termen die voorkomen in de online-samenvattingen van de dagboeken.

Als u het veld "alle velden" invult, doorzoekt u het gehele bestand. U kunt de zoekresultaten beperken door in de velden achter "periode" specifieke jaartallen in te vullen.Een overzicht van alle dagboeken kunt u oproepen door hier te klikken.


Tijdens de bezettingsjaren vertrouwden honderden mensen hun alledaagse belevenissen toe aan het papier. Vanuit Londen riep Radio Oranje de Nederlandse bevolking op een dagboek bij te houden. Deze geschriften vormen een rijke historische bron omdat de gebeurtenissen en ervaringen uit de eerste hand opgetekend zijn. Het NIOD beschikt over ruim duizend dagboeken van onder meer huisvrouwen, burgemeesters, winkeliers, artsen, NSB'ers, Oostfrontstrijders, scholieren en gevangenen.

Meteen na haar oprichting begon het toenmalige Rijksbureau voor Oorlogsdocumentatie met het verzamelen van dagboeken. Vanaf december 1945 verzocht Lou de Jong in radio-uitzendingen om dagboeken ter beschikking te stellen. Het vergaren van deze egodocumenten was belangrijk omdat "de vaak onopzettelijk door tallozen bijgehouden dagboeken bij uitstek het nageslacht een juiste indruk geven van wat de gewone burger in de oorlogs- en bezettingsjaren beleefde". Daarnaast hebben de dagboeken grote waarde omdat zij een uitvoerig beeld geven van belangwekkende plaatselijke gebeurtenissen. Zo verwierf het RIOD honderden dagboeken die elk "voor het historisch onderzoek naar de jaren der Duitsche bezetting tot in de lengte van generaties van de grootste beteekenis zal zijn".

In 1949 werden de dagboeken geanalyseerd en beschreven, zodat "systematisch al datgene zou worden opgetekend wat voor de verdere wetenschappelijke arbeid [...] van belang zou kunnen zijn". De analyses bevatten informatie over de auteur, locatie, periode en inhoud van de betreffende dagboeken. Op 20 november 1954 verscheen een bloemlezing onder de titel "Dagboek-fragmenten 1940-1945". Een exemplaar hiervan bevindt zich in de studiezaal van het NIOD. De helft van de dagboekbeschrijvingen is gemaakt in de jaren vijftig en ademt de sfeer van de toen geldende maatschappelijke opvattingen. Sinds 10 jaar worden de dagboeken beschreven door Marian Ros.

De dagboeken zelf zijn in te zien in de studiezaal van het NIOD. Vanwege het vaak persoonlijke karakter van de dagboeken is de collectie beperkt openbaar. In de praktijk betekent dit dat de dagboeken pas gelezen kunnen worden na het tekenen van een verklaring waarin is vastgelegd hoe de bescherming van de privacy gewaarborgd moet worden.

beacon
1.805  dagboeken
sorteren op:
 
 
 
 
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Inventaris
Dagboek
1229 Willemstein-Gruppelaar, Rozetta
Auteur:
Willemstein-Gruppelaar, Rozetta
Titel:
Voor Wim geschreven tijdens zijn wegvoering Privé!
Vorm:
Brieven (3 schriftjes met handgeschreven tekst met losse brieven)
Omvang:
± 175 pagina's
Periodisering:
18 november 1944 - 7 mei 1945
Periode van ontstaan:
18 november 1944 - 7 mei 1945
Localisering:
Rotterdam
Taal:
Nederlands
Inhoud:
De echtgenoot van de auteur, die in Rotterdam woont, zit in de arbeidsdienst. Waar hij is weet ze niet en ze maakt zich erg veel zorgen over zijn gezondheid. Om hem op de hoogte te houden van de toestand thuis vertelt ze veel over hun zoontje Sjoerd, dat ze nu in haar eentje moet opvoeden. Ze schrijft een dagboek in briefvorm en wil haar echtgenoot zo nu en dan een overzicht opsturen. Ze houdt van hem, mist hem en moet aldoor aan hem denken. Ze is gelovig en en heeft daar steun aan. Haar voedsel komt uit de gaarkeuken en ze krijgt clandestien aardappelen. De stroomvoorziening houdt er 's avonds mee op en er is bijna geen gas. Om kolen en kaarsen te sparen trekt ze bij de ouders in. Bakkerskarren in de stad worden geplunderd. Maar ze vergelijkt zich met andere mensen, die het nog slechter hebben en dit houdt haar op de been. Ze ontvangt wel het salaris van haar man. De Engelsen vliegen soms laag over en er wordt geschoten. Later ontvangt ze af en toe een briefkaart van haar man, waarin hij vertelt dat hij het goed heeft. In april 1945 verhuist ze weer naar haar eigen huis. De voedselvoorziening is hopeloos, brood is er niet meer te krijgen en op straat lopen uitgeteerde kinderen rond. Op 30 april gooien laag overvliegende vliegtuigen boven de Waalhaven voedsel uit. De bevrijdingsfeesten worden gevierd en NSB 'ers worden gearresteerd. Ze heeft een kaart uit Nijmegen gekregen van haar echtgenoot (hij heeft in Aalten gezeten) en wacht vol ongeduld op zijn thuiskomst.
NB:
Bij de brieven is ook een brief van de ouders aan hun zoon.
Datum beschrijving:
januari 2005
Ga naar dit stuk:
Willemstein-Gruppelaar, Rozetta
Organisatie: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
laatste wijziging 22-05-2024
 
 
 
 
 
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Erfgoedstuk
Erfgoedstuk
Ga naar de scans
Inventaris
Dagboek
252 Willems, L.J.A.
Auteur:
Willems, L.J.A.
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Vorm:
Verslag (fotokopie van handschrift; in 2 ex.)
Omvang:
~ 50 pagina's
Periodisering:
september 1944 - mei 1945
Localisering:
Huissen, Doornenburg, Bemmel, Arnhem, Velp, Brummen, Deventer, Raalte, Ommen, Meppel, Steenwijk, Sneek, Heeg
Taal:
Nederlands
Inhoud:
De schrijver is een plm. 24-jarige kantoorbediende. In het najaar van 1944 vlucht hij met zijn ouders, broers en zusters uit hun woonplaats Huissen, (die in de vuurlinie is komen te liggen en waar hun huis is ingestort) naar Doornenburg. Als deze plaats naar Duitsland moet evacueren, keert de schrijver tenslotte met zijn broer naar Huissen terug. De rest van het gezin vertrekt naar elders. Een tijdlang spelen zij, met anderen, het klaar, ondanks het verbod, in Huissen en omgeving te blijven. Tenslotte worden zij gevangen en weggevoerd. In Brummen worden zij vrijgelaten om op eigen gelegenheid naar Friesland te gaan. Tenslotte vinden zij in Heeg goed onderdak; ook de rest van het gezin wordt daar herenigd. Het dagboek moet achteraf, misschien met behulp van enkele aantekeningen, geschreven zijn. Het is vrij onduidelijk verteld
Ga naar dit stuk:
Willems, L.J.A.
Organisatie: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
laatste wijziging 22-05-2024
1 gedigitaliseerd
 
 
 
 
 
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Erfgoedstuk
Inventaris
Dagboek
97 Willebrands, F.H.
Auteur:
Willebrands, F.H.
Openbaarheid:
Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
Vorm:
Egodocument (fotokopie van handschrift; in 2 ex.)
Omvang:
~ 2590 pagina´s
Periodisering:
september 1939 - juni 1945
Localisering:
Zeist
Taal:
Nederlands
Inhoud:
De schrijver is plm. 65 jaar. Oorspronkelijk kuiper, later eigenaar van een kuiperij en nog later van een automobielbedrijf in Rotterdam, selfmade man, is hij ten tijde van het schrijven van het dagboek rustende, zijn zoons hebben de zaak overgenomen. Hij woont in Zeist met zijn vrouw en een van zijn dochters, die ongetrouwd is en, in 1939 ziek geworden (ruggemergaandoening), na een ziekte van ruim 5 jaar met toenemende invaliditeit, in januari 1945 overlijdt. Het dagboek, geen speciaal oorlogsdagboek, werd niet eerst in september 1939 begonnen, echter vermoedelijk niet na juni 1945 voortgezet. Het beschrijft, kort weliswaar, het beloop van iedere dag. Zo nu en dan, ingehouden van toon, gevoelens en gedachten. Het is tegelijk zakelijk en gevoelig en is eentonig met de eentonigheid van het dagelijks leven. De oorlog raakte het leven van deze man niet van nabij, noch had hij er overmatige belangstelling voor; moeiteloos als het ware voegt wat er mee samenhangt zich in zijn dagboek in
NB:
Vragenlijst bevat bijlage
Ga naar dit stuk:
Willebrands, F.H.
Organisatie: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
laatste wijziging 22-05-2024
1 gedigitaliseerd
 
 
 
 
 
244 Europese dagboeken en egodocumenten
Inventaris
Dagboek
1326 Wilde, Janny en Joseph de
Auteur:
Wilde, Janny en Joseph de
Openbaarheid:
Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
Vorm:
Brieven (uitgave in eigen beheer)
Omvang:
8 pagina's
Periodisering:
juli 1940 - september 1942
Periode van ontstaan:
juli 1940 - september 1942
Localisering:
Voorburg, Deventer en Westerbork (kamp)
Taal:
Nederlands
Inhoud:
Een joods echtpaar heeft aan vrienden vier brieven geschreven, waarin ze kort vertellen over de gang van zaken in hun leven.
Ze schrijven in de eerste brief hoe moeilijk het voor hen is in deze tijd werk te vinden, in een volgende vertellen ze over de keuring voor een werkkamp.
In de brief daarna wachten ze op deportatie. De laatste brief, gedateerd 25 juni 1943, is verstuurd vanuit Westerbork
NB:
De vier oorspronkelijk handgeschreven brieven zijn door een familielid, Alida Beekhuis, letterlijk weergegeven.
Joseph en Janny de Wilde zijn drie dagen na hun laatste briefje, 29 juni 1943, op transport gesteld naar Sobibor waar ze op 2 juli de dood hebben gevonden
Datum beschrijving:
8/1/2000
Ga naar dit stuk:
Wilde, Janny en Joseph de
Organisatie: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
laatste wijziging 22-05-2024