Uw zoekacties: Opvanghuis voor kinderen van NSB-ouders "Lievenshove"

914 Opvanghuis voor kinderen van NSB-ouders "Lievenshove" ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

  • Kenmerken van het archief
  • Inleiding op het archief
  • Inventaris of plaatsingslijst
  • Eventueel bijlagen

    • De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

    De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

    De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

    Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

    beacon
     
     
    Naar boven om te zoeken
    Uw zoekterm komt voor in de titel en/of de kenmerken van deze archieftoegang.
    914   Opvanghuis voor kinderen van NSB-ouders "Lievenshove"
    Openbaarheid
    Het archief is gedeeltelijk openbaar.

    Inventarisnummers 9 en 12 t/m 33 zijn slechts raadpleegbaar na verkregen schriftelijke toestemming van de directeur van het NIOD. Onderzoekers kunnen zich daartoe schriftelijk wenden tot de directeur van het NIOD.
    laatste wijziging 29-06-2021
    43 beschreven archiefstukken
    Inleiding
    titel archief
    archiefvormer
    omvang
    citeer- en aanvraaginstructie
    periode van ontstaan
    beheersgeschiedenis/overbrenging naar het NIOD
    aard van de archiefbestanddelen
    ordening van de archiefbestanddelen
    selectie, vernietiging en bewerking
    aanvullingen
    wettelijke status
    reproductiebeperkingen
    taal van de archiefbescheiden
    materiële staat
    bewerking
    laatste wijziging 29-06-2021
    43 beschreven archiefstukken
    Geschiedenis
    Kort na de bevrijding van de zuidelijke provincies breidde het Militair Gezag haar sectie XIV Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen uit met een Bureau Jeugdzorg. Dit bureau kreeg de verantwoordelijkheid voor de opvang van kinderen van geïnterneerde politiek delinquenten en bestond hoofdzakelijk uit officieren van het Vrouwen Hulp Korps. Voor Noord-Brabant had mejuffrouw A. Thomassen de leiding over het Bureau Jeugdzorg.

    Het eerste opvanghuis voor 'jeugdige gedetineerden' werd op 13 december 1944 in Breda in gebruik genomen. Huize "De Knop" was bestemd voor kinderen van zes tot vijftien jaar en stond onder leiding van directeur J.A. van Dongen. Jongere kinderen werden opgevangen bij de zusters van het Liefdegesticht in Breda.
    In de loop van 1945 zorgde Bureau Jeugdzorg in zo'n honderd tehuizen voor de opvang van de achtduizend kinderen van geïnterneerde ouders. De tehuizen waren gevestigd in kloosters, oude fabrieken of scholen. Huize Lievenshove in Bergen op Zoom ontving op 3 juni 1945 de eerste 104 kinderen, allemaal meisjes tussen de tien en veertien jaar. Een maand later was dat aantal meer dan verdubbeld: in juli waren er al 280 kinderen ondergebracht. De eerste leiders waren pater Sengers en juffrouw Marijnissen. Zij werden opgevolgd door mejuffrouw P. van de Laar en vanaf augustus 1946 was mejuffrouw H. van Son directrice van Huize Lievenshove. Ook onder de andere stafleden was het verloop hoog: niet iedereen kon het opbrengen om tegen een bescheiden vergoeding lange dagen te maken en te moeten improviseren met beperkte middelen.
    Ook Huize Lievenshove kampte met naoorlogse schaarste. Tijdens de eerste maanden was er geen eigen keuken en kwamen de maaltijden uit de rijkskeuken in Bergen op Zoom. Volksabdij Onze Lieve Vrouwe ter Duine stelde aardappelen beschikbaar. Pas na enige tijd werd het stro waarop de kinderen sliepen, vervangen door bedden. "Wij hebben de slaapzalen gezien, waar de strozakken naast elkaar lagen uitgespreid" schreef een verslaggever van het Brabantsch Nieuwsblad. "En wij hebben even gerild, toen we vernamen dat op al deze kamers en zalen een dubbel aantal kinderen gelegen hadden, die, 220 in getal, de beschikking hadden over één enkel toilet, die praktisch allen met dezelfde kam moesten worden gekamd en allen met zes handdoeken moesten worden gewassen".
    Huize Lievenshove bestond uit drie grote zalen met houten vloeren. De meubels, tafels en banken, waren afkomstig uit in beslag genomen inboedels. Op de benedenverdieping waren de dagverblijven, keuken en de kamer van de leiding. Op de eerste verdieping bevond zich een gang met vier kamers: één voor de zieken, één voor het secretariaat, één voor de directrice en één diende als zitkamer voor de leiding. Langs deze vier kamers liep een balkon met in het midden een houten brandtrap. Op deze verdieping waren ook twee toiletten, wasgelegenheid voor de kinderen en een naaikakmer. De kinderen sliepen op de enorme zolder, waar ook aparte kamertjes waren voor de leidsters.
    Belangrijkste doel in Huize Lievenshove was de heropvoeding van de kinderen: door onderwijs, godsdienstige vorming en nuttige vrijetijdsbesteding moest het nationaal-socialistisch gedachtengoed worden uitgebannen. In de loop van 1946 nam het aantal kinderen in Lievenshove af. De behoefte aan tijdelijke opvang verminderde aanmerkelijk omdat ouders die geen grote vergrijpen hadden gepleegd vrij kwamen uit hun detentie. En bleef de vader nog in geïnterneerd, dan was vaak wel de moeder weer in staat om voor de kinderen te zorgen. Lievenshove nam nog wel kinderen op van tehuizen in de omgeving die gesloten werden: eind februari 1947 was alleen Lievenshove nog in bedrijf.
    Tegen het eind van 1948 waren er nog maar uit drie gezinnen kinderen in Lievenshove. Ellly van Groeningen behoorde tot die laatste groep: "Wij hebben echt in een gunstige periode in dit tehuis gezeten, alhoewel er in onze beginperiode nog geen douches waren. Ik kan me herinneren dat we in het begin in een kazerne moesten douchen". Elly verbleef vanaf de zomervakantie van 1946 in Lievenshove: "Wij gingen in Bergen op Zoom naar school. Ik vond het fijn om naar school te gaan en we zijn er gelukkig nooit uitgescholden. Alle kinderen wisten dat we van Levenshoven kwamen, maar misschien wisten die kinderen ook niet precies waarom we daar waren ondergebracht. Ik ben, denk ik, best wel een lastig kind geweest in dat tehuis. Het was een reactie op alle ellende, denk ik. Het was een voordeel dat je met lotgenoten was".
    laatste wijziging 29-06-2021
    43 beschreven archiefstukken
    Literatuur en verwante collecties
    Voor vervolgonderzoek raadplege men de volgende literatuur en online bronnen.
    Literatuur
    online bronnen -
    laatste wijziging 29-06-2021
    43 beschreven archiefstukken
    Inventaris
    aanvraaginstructie

    Archiefstukken uit dit archief kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd
    onder vermelding van: archief 914, inv.no. ...
    Het inventarisnummer is vermeld in numeriek oplopende volgorde,
    links naast de beschrijving van de stukken
    1. Beheer van Lievenshove
    2. Verzorging van kinderen
    laatste wijziging 29-06-2021
    43 beschreven archiefstukken

    Kenmerken

    Datering:
    1945-1949
    over het archief:
    Tussen juni 1945 en eind 1948 was Lievenshove een opvanghuis voor kinderen van wie één of beide ouders als politiek delinquent geïnterneerd waren.
    Openbaarheid:
    Enkele inventarisnummers van dit archief zijn beperkt openbaar. Details staan vermeld in de rubriek "openbaarheid".
    Omvang:
    0,7 meter (39 inventarisnummers)
    Status:
    NIOD-KNAW collectie - private schenking
    Trefwoorden:
    Categorie:
    Zie ook:
    laatste wijziging 29-06-2021
    43 beschreven archiefstukken
    Gevonden archiefstukken
    Uw zoekterm komt voor in de titel en/of de kenmerken van deze archieftoegang.