Uw zoekacties: Straaten, M. van

Dagboeken-NIOD ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

  • In het veld "auteur" zoekt u op naam van de dagboekauteur
  • In het veld "localisering" zoekt u naar de plaatsen waarover de dagboekauteurs schrijven.
  • In het veld "inhoud" zoekt u naar termen die voorkomen in de online-samenvattingen van de dagboeken.

Als u het veld "alle velden" invult, doorzoekt u het gehele bestand. U kunt de zoekresultaten beperken door in de velden achter "periode" specifieke jaartallen in te vullen.Een overzicht van alle dagboeken kunt u oproepen door hier te klikken.


Tijdens de bezettingsjaren vertrouwden honderden mensen hun alledaagse belevenissen toe aan het papier. Vanuit Londen riep Radio Oranje de Nederlandse bevolking op een dagboek bij te houden. Deze geschriften vormen een rijke historische bron omdat de gebeurtenissen en ervaringen uit de eerste hand opgetekend zijn. Het NIOD beschikt over ruim duizend dagboeken van onder meer huisvrouwen, burgemeesters, winkeliers, artsen, NSB'ers, Oostfrontstrijders, scholieren en gevangenen.

Meteen na haar oprichting begon het toenmalige Rijksbureau voor Oorlogsdocumentatie met het verzamelen van dagboeken. Vanaf december 1945 verzocht Lou de Jong in radio-uitzendingen om dagboeken ter beschikking te stellen. Het vergaren van deze egodocumenten was belangrijk omdat "de vaak onopzettelijk door tallozen bijgehouden dagboeken bij uitstek het nageslacht een juiste indruk geven van wat de gewone burger in de oorlogs- en bezettingsjaren beleefde". Daarnaast hebben de dagboeken grote waarde omdat zij een uitvoerig beeld geven van belangwekkende plaatselijke gebeurtenissen. Zo verwierf het RIOD honderden dagboeken die elk "voor het historisch onderzoek naar de jaren der Duitsche bezetting tot in de lengte van generaties van de grootste beteekenis zal zijn".

In 1949 werden de dagboeken geanalyseerd en beschreven, zodat "systematisch al datgene zou worden opgetekend wat voor de verdere wetenschappelijke arbeid [...] van belang zou kunnen zijn". De analyses bevatten informatie over de auteur, locatie, periode en inhoud van de betreffende dagboeken. Op 20 november 1954 verscheen een bloemlezing onder de titel "Dagboek-fragmenten 1940-1945". Een exemplaar hiervan bevindt zich in de studiezaal van het NIOD. De helft van de dagboekbeschrijvingen is gemaakt in de jaren vijftig en ademt de sfeer van de toen geldende maatschappelijke opvattingen. Sinds 10 jaar worden de dagboeken beschreven door Marian Ros.

De dagboeken zelf zijn in te zien in de studiezaal van het NIOD. Vanwege het vaak persoonlijke karakter van de dagboeken is de collectie beperkt openbaar. In de praktijk betekent dit dat de dagboeken pas gelezen kunnen worden na het tekenen van een verklaring waarin is vastgelegd hoe de bescherming van de privacy gewaarborgd moet worden.

beacon
 
 
Inventaris
Dagboek
2246 Straaten, M. van
Auteur:
Straaten, M. van
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Vorm:
Dagboekaantekeningen (twee zakagenda's)
Omvang:
85 pagina's (beschreven)
Periodisering:
1940-1941
Periode van ontstaan:
1940-1941
Localisering:
Amsterdam-Zuid
Taal:
Nederlands
Inhoud:
‘IJsvrij. Fijn gesleed in het Vondelpark. Geschaatst Vinkeleskade. Vreselijk koud,’ schrijf Marijke van Straaten, dochter uit een bemiddeld gezin, woonachtig in de Roelof Hartstraat in Amsterdam-Zuid, in januari 1940 in haar zakagenda. In de maanden voorafgaand aan de oorlog bezoekt de middelbare scholiere met haar vriendinnen geregeld ‘de bios’. Een ijsje gaat er altijd wel in: ‘IJs gegeten bij Gamba. Cornelio heeft met z’n heerlijk Venetiaanse ijs goede klanten aan ons.’ In de Amsterdamse Apollohal bezoekt Marijke met haar moeder de bloemententoonstelling Amstelflora. Een familiedag op een zondag in maart 1940 wordt aldus beschreven: ‘’s Morgens vroeg op. Pien werd aangenomen. In Overveen feestelijk ontbijt (20 pers.). ’s Middags Vader, Moeder en ik naar Zandvoort. Heerlijk weer. In Zandvoort gedineerd.’ Op zondag 12 mei 1940, twee dagen na de Duitse inval, gaat het gezin naar de kerk: ‘Toen we terugkwamen was het hier een vreselijke toestand. Roelof Hartstr. helemaal afgezet. Vanmiddag vader en ik even uit - luchtalarm geschuild in schuilkelder.’ Die week zien ze ‘grote duitse groepen’ de stad binnentrekken: ‘Ze treden zeer correct op.’

Op 12 februari 1941 zijn er vreselijke rellen in de stad: ‘Nederlandse SS (!!) vecht met normale burgers. N.S.B.ers pesten de Joden. Jodenbuurt afgezet. Veel slachtoffers.’ Twee dagen later zijn er nog steeds rellen: ‘N.S.B.ers gewurgd (hiep hoi!).’ Later die maand: ‘Joden worden mishandeld en naar Duitsland gevoerd. Er zijn weer reuze grote rellen in de stad. N.S.B.ers en Joden, Jordaners en Kattenburgers komen op voor de Joden. Er wordt veel geschoten. Alle macht is door de Duitse weermacht overgenomen.’ Precies een maand na de Februaristaking schrijft Marijke: ‘Vanmiddag bij De Vries een avondjurk gekocht, licht blauw + enige ketting en armband, bestaande uit bloemen. Vanavond met Vader naar pianorecital v. George v. Renesse - Mooi! Hij speelde o.a. sonate Chopin, opus 58!!’
Datum beschrijving:
20 september 2023
Ga naar dit stuk:
Termen:

Gebruik CTRL + scroll om te scrollen

Ga