168b Nationaal-Socialistische Nederlandse Arbeiderspartij - Van Rappard (NSNAP-Van Rappard) ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )
168b
Nationaal-Socialistische Nederlandse Arbeiderspartij - Van Rappard (NSNAP-Van Rappard)
Openbaarheid
Het archief is in zijn geheel beperkt openbaar. Het is slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, is ter plekke bij balie van de studiezaal van het NIOD een archiefverklaring verkrijgbaar. Direct na ondertekening kunt u de stukken aanvragen en inzien.
laatste wijziging 15-03-2020
51 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 1 bestand
Inleiding
laatste wijziging 15-03-2020
51 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 1 bestand
Geschiedenis
Tijdens zijn studie economie in Berlijn, München en Wenen kwam Ernst Herman ridder van Rappard (Banjoemas, Nederlands-Indië 30 oktober 1899 - Vught 11 januari 1953) in aanraking met het nationaal-socialistische gedachtegoed. Waarschijnlijk heeft zijn jeugdvriend M.M. Rost van Tonningen zijn interesse aangewakkerd * .
Samen met Adalbert Smit en Albert van Waterland (pseudoniem van Albert de Joode) richtte Van Rappard op 16 december 1931 de Nationaal-Socialistische Nederlandsche Arbeiderspartij (NSNAP) op waarvan hij partijsecretaris werd. Twee dagen eerder had Anton Mussert de NSB opgericht.
De drie initiatiefnemers raakten na enige maanden in onmin met elkaar waarna de NSNAP uiteen viel. Er ontstonden drie splinterpartijen die uitgesproken antisemitisch waren en zich spiegelden aan de NSDAP van Hitler. Als enige streefde de NSNAP-Van Rappard onder de leus 'Neder-Duitsch, Weder Duitsch' naar opname in het Duitse Rijk.
Zijn grootste aanhang kreeg Van Rappard in Arnhem maar hij bleef in de schaduw van de meer Nederlands-georiënteerde NSB van Mussert. De concurrentie sijpelde door tot in Rappards eigen familie want zijn oudste broer Oscar was zeer actief binnen de NSB.
Nadat ambtenaren zich niet meer bij zijn partij mochten aansluiten en een partijbijeenkomst in Nijmegen verboden werd, hief Van Rappard de partij op 16 juni 1939 op. Op dat moment telde zijn NSNAP nog geen vijfhonderd leden. De Duitse inval veranderde echter zijn positie. Met financiële steun van de nieuwe machthebbers blies Van Rappard zijn partij nieuw leven in. Op 15 juni 1940 al verscheen het eerste nummer van het partijorgaan "Het Nieuwe Volk". In verschillende plaatsen werden partijkantoren opgericht. Het hoofdkwartier was, evenals dat van de NSB, gevestigd in Utrecht.
Aanvankelijk stond de Duitse bezetter de felle concurrentiestrijd tussen de Nederlandse fascistische en nationaal-socialistische partijen oogluikend toe. Ook op straat werd de strijd voortgezet: een aantal maal kwam het tot vechtpartijen tussen NSB'ers en NSNAP-aanhangers. Uiteindelijk kwam in september 1941 vanuit Berlijn, op voorstel van rijkscommissaris A. Seyss-Inquart, de verordening dat de NSNAP moest opgaan in de NSB. Een paar maanden later, op 14 december, maakte Seyss-Inquart bekend dat alleen nog de NSB als politieke partij in Nederland was toegestaan.
Van Rappard trad in dienst bij de SS en nam deel aan gevechten aan het Oostfront, waarvoor hij gedecoreerd werd met het IJzeren Kruis der tweede klasse, het Verwundetenabzeichen en het Sturmabzeichen.
Van Rappard trad in dienst bij de SS en nam deel aan gevechten aan het Oostfront, waarvoor hij gedecoreerd werd met het IJzeren Kruis der tweede klasse, het Verwundetenabzeichen en het Sturmabzeichen.
In mei 1945 werd hij door de Canadezen gevangen genomen om bijna vier jaar later ter dood veroordeeld te worden. In hoger beroep werd het vonnis begin 1950 omgezet in een levenslange gevangenisstraf. Van Rappard overleed in januari 1953 aan een hersenbloeding in het Centrale Ziekenhuis voor het Gevangeniswezen te Vught.
laatste wijziging 15-03-2020
51 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 1 bestand
Literatuur en verwante collecties
Collectie documentatie I Personen (dossier E.H. Ridder van Rappard, no. 248-1377)
Collectie documentatie II Zaken (dossier NSNAP-Van Rappard, no. 249-0577)
Collectie krantenknipsels I Personen, vooroorlogs (dossier E.H. Ridder van Rappard, no. 3320 en 5631)
Collectie krantenknipsels II Zaken, vooroorlogs (dossier NSNAP-van Rappard, no. 1718-1720)
laatste wijziging 15-03-2020
51 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 1 bestand
Inventaris
aanvraaginstructie
Archiefstukken uit dit archief kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd
onder vermelding van: archief 168b, inv.no. ...
Het inventarisnummer is vermeld in numeriek oplopende volgorde,
links naast de beschrijving van de stukken
Archiefstukken uit dit archief kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd
onder vermelding van: archief 168b, inv.no. ...
Het inventarisnummer is vermeld in numeriek oplopende volgorde,
links naast de beschrijving van de stukken
8. Overige aangelegenheden
50 Nota van K.L.C.M.I. baron de Wijkerslooth de Weerdesteyn, voorzitter van de Nationale Eenheid over de Nederlandse politiek in het verre oosten, juli 1940.
168b Nationaal-Socialistische Nederlandse Arbeiderspartij - Van Rappard (NSNAP-Van Rappard)
Inventaris
8. Overige aangelegenheden
50
Nota van K.L.C.M.I. baron de Wijkerslooth de Weerdesteyn, voorzitter van de Nationale Eenheid over de Nederlandse politiek in het verre oosten, juli 1940.
Omvang:
1 stuk
laatste wijziging 10-09-2013
laatste wijziging 15-03-2020
51 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 1 bestand
Kenmerken
Datering:
(1936) 1940-1941(1943)
over het archief:
Organisatie, geleid door Ernst Herman Ridder van Rappard, droeg de "Groot-Duitse gedachte" uit: Nederland moest een provincie worden van het Groot-Duitse Rijk. In 1939 verboden, maar na 14 mei 1940 direct weer opgericht. In december 1941 ging de NSNAP op in de NSB (archief 123).
Openbaarheid:
Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
Omvang:
0,250 meter (50 inventarisnummers)
Status:
Bruikleencollectie Nationaal Archief
Trefwoorden:
Categorie:
laatste wijziging 15-03-2020
51 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 1 bestand