511 Rekenkamer van Zeeland, ‘Rekenkamer D’, (1573) 1597-1805 (1808) ( Zeeuws Archief )
![Naar boven om te zoeken Naar boven om te zoeken](http://mifiles.archieven.nl/default/images/scroll-to-top.gif)
511
Rekenkamer van Zeeland, ‘Rekenkamer D’, (1573) 1597-1805 (1808)
Inleiding
De afdeling ‘Rekenkamer D’ van het archief van de Rekenkamer van Zeeland bevat het vervolg van de rekeningen en bijlagen van de ontvangers van diverse gewestelijke belastingen.
Voor achtergronden bij diverse onderdelen van deze inventaris is de volgende publicatie van belang: W. Veenstra, Gewestelijke financiën ten tijde van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Deel VII, Zeeland (1573-1795). Rijks Geschiedkundige Publicatiën (RGP). Kleine Serie 110 (’s-Gravenhage 2009) [online versie].
Voor de onderzoeker van de plaatselijke geschiedenis tussen 1700 en 1805 is een extra hulpmiddel vervaardigd op de rekeningen en soms kohieren van de ontvangers van de gewestelijke belastingen die in steden en dorpen geheven werd. In de vorm van een aan de digitale inventaris gekoppeld Geografisch Informatie Systeem kan deze de voor hem of haar relevante gegevens voor elke plaats, hoe klein ook, achterhalen via de kaartlaag ‘Ressorten in Walcheren’ in het Geoloket Provincie Zeeland.
Bij verwijzing naar dit archief zou bij voorkeur de volgende bronvermelding gebruikt moeten worden: Zeeuws Archief (ZA), archief Rekenkamer van Zeeland, 'Rekenkamer D' (Rkk D), inv.nr(s) ..., daarna verkort als: ZA, Rkk D, inv.nr(s) ...
laatste wijziging 26-04-2024
21.643 beschreven archiefstukken
288 gedigitaliseerd
totaal 20.376 bestanden
Inventaris
8. Heffing (50ste (40ste) en 80ste penning) op het transport van onroerende en roerende goederen, 1599-1625, 1703-1706, 1757-1805
![](http://mifiles.archieven.nl/default/images/h.gif)
Belasting op de overdracht van roerende en onroerende goederen.
Inleiding
Geschiedenis van de belastingen
511 Rekenkamer van Zeeland, ‘Rekenkamer D’, (1573) 1597-1805 (1808)
Inventaris
8. Heffing (50ste (40ste) en 80ste penning) op het transport van onroerende en roerende goederen, 1599-1625, 1703-1706, 1757-1805
Inleiding
Geschiedenis van de belastingen
![](http://mifiles.archieven.nl/default/images/h.gif)
Tot in de 16e eeuw werd bij de registratie van goederenoverdracht slechts een vergoeding betaald aan de gerechten en ambtenaren voor wie deze overdracht plaatsvond (F.N. Sickenga, Bijdrage tot de geschiedenis der belastingen in Nederland (Leiden 1864) 423).
![](http://mifiles.archieven.nl/default/images/h.gif)
In de zestiende eeuw werd het gebruikelijk dat de overdracht van onroerend goed voor de plaatselijke schepenbank plaatsvond, maar ook andere rechtbanken kwamen in aanmerking. Deze gerechten hielden geen 'register' bij van eigenaren van onroerend goed. Ook later, in de tijd van de Republiek werden slechts de akten ingeschreven.
![](http://mifiles.archieven.nl/default/images/h.gif)
De bevoegdheden van de verschillende gerechten hebben elkaar op dit terrein overlapt. Tot op zekere hoogte was men vrij in het kiezen van de rechtbank waar men het transport geregistreerd wilde zien. Veel Middelburgers die onroerende goederen op het platteland kochten, lieten de koop registreren bij de stedelijke vierschaar van Middelburg waarbij ze de plaatselijke rechtbanken of de landsvierschaar passeerden. Ook werden akten wel bij het Hof van Holland en Zeeland in Den Haag getransporteerd.
![](http://mifiles.archieven.nl/default/images/h.gif)
In de Zeeuwse Statenvergadering kwam in 1598, ruim dertig jaar nadat Alva tevergeefs getracht had de verkoop van onroerende goederen met de twintigste penning te belasten, deze heffing weer ter sprake. De Staten grepen de zware lasten van de oorlogvoering tegen de Spanjaarden aan om een belasting van 2,5% (de 40e penning) in te stellen. (Notulen Staten van Zeeland, 5 december 1598).
![](http://mifiles.archieven.nl/default/images/h.gif)
Op 26 januari 1599 legden zij dit vast in een ordonnantie die tevens de heffing van de collaterale successie regelde. Een afschrift van de ordonnantie bevindt zich voorin inv.nr D 58600 (de rekening over 1599 van Hendrick Radermaker als ontvanger te Middelburg van de 40ste penning). Voor de navolgende beschrijving van de ordonnantiebepalingen is van dit afschrift gebruik gemaakt. Bij de uitwerking van de bepalingen is hierna gebruik gemaakt van een 'ampliatie' van 15 maart 1616 (zie voor een afschrift inv.nr D 60830). Relatief kleine wijzigingen die van kracht werden bij ordonnantie van 23 september 1637 (Groot Plakkaatboek, dl III, 1150) zijn, waar nodig, eveneens in de annotatie verwerkt.
![](http://mifiles.archieven.nl/default/images/h.gif)
Voor de toelichting op de rekeningen van de Collaterale Successie zie de inleiding bij de betreffende deelinventaris..
laatste wijziging 26-04-2024
21.643 beschreven archiefstukken
288 gedigitaliseerd
totaal 20.376 bestanden
Kenmerken
Datering:
(1573) 1597-1805 (1808)
Omvang:
170 meter
Openbaarheid:
Geen beperkingen
Toegankelijk:
Inventaris
Jaar bewerking:
1994-2012
Inzage:
Studiezaal, in origineel
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein
Collectie:
Provincie Zeeland
Categorie:
laatste wijziging 26-04-2024
21.643 beschreven archiefstukken
288 gedigitaliseerd
totaal 20.376 bestanden