Mijn Studiezaal (inloggen)
3000 Polder Walcheren 1511-1870, 1511-1870 ( Zeeuws Archief )
3000
Polder Walcheren 1511-1870, 1511-1870
Inleiding
[Woord vooraf]
1. Het eiland Walcheren
2. Het bestuur
3. De archieven
[Verantwoording van de bewerking]
laatste wijziging 14-11-2023
3.928 beschreven archiefstukken
473 gedigitaliseerd
totaal 20.191 bestanden
Inventaris
2. Tweede afdeeling. Van 1812 tot 1870 
2.1. Het archief van de centrale directie
2.1.1. De griffie
2.1.1.2. Waterstaat en verkeer
2.1.1.2.9. Wegen 
2.1.1.2.9.4. Andere geoctrooieerde wegen
2.1.1.2.9.4.3. De wegen tusschen Middelburg en Vere 
3000 Polder Walcheren 1511-1870, 1511-1870
Inventaris
2. Tweede afdeeling. Van 1812 tot 1870
2.1. Het archief van de centrale directie
2.1.1. De griffie
2.1.1.2. Waterstaat en verkeer
2.1.1.2.9. Wegen
2.1.1.2.9.4. Andere geoctrooieerde wegen
2.1.1.2.9.4.3.
De wegen tusschen Middelburg en Vere
N.B. De archiefstukken wijzen achtereenvolgens op drie of vier verschillende wegen, waarmede het Polderbestuur meer of minder bemoeienis heeft gehad. Het behoeft wel niet betwijfeld te worden, dat er oudtijds tusschen beide steden een landweg heeft gelegen, waarop het hiervóór op blz. 293 aangehaalde octrooi van 1562 zal toegepast zijn, maar slechts weinig is omtrent dien verkeersweg in het archief te vinden. Alleen bevat de rekening van 1545, fol. 4 vo. (Inv. nr. 425) de betaling van drie bestedingen "wech an de steene heule buyten de Noortdampoorte". Meer bijzonderheden geven de stukken uit het laatst der 16de eeuw, toen de Oude Veersche "rywech" of "steenen padt" door de beide steden met behulp van de Provincie en van Walcheren aangelegd is (zie de in het gemeente-archief van Vere berustende rekening van 1599, de generale rekening te lande van 1596/7, fol. 407, en de notulen van 2 November 1600, 2 November 1601 en 17 Mei 1602. Na expiratie van het octrooi van 1606/7 (zie blz. 293), besloot het bestuur van Walcheren, "dat deselve padt ende de reparatiën nu voortaen zullen staen tot laste van de voorschreven twee steden" (notulen van 14 Maart 1613), en de dijkgraven aan te schrijven, "dat se de weghen alomme naer ouder gewoonte by gelande ofte baanders, daeraen gelegen, eerstdaechs te doen maecken ende deselve wegen daernaer by de wagenaersgilden wel strictelick te doen ondergouden" (notulen van 3 Maart 1614).
Het octrooi van 1633 (zie blz. 293), bracht het onderhoud van den weg weder rechtstreeks onder het Polderbestuur voor den tijd van drie jaren. Het gedeelte Vere-Zandijk, dat in 1669 in den Nieuwen Veerschen weg is opgenomen, moet reeds vóór het einde der 16de eeuw bestraat zijn geweest, immers Gecommitteerde Raden van Zeeland besluiten 13 October 1582 "op de requeste van bailliu, burgemeesters ende schepenen van der Vere, gepresenteert aen zyne Excellencie, versoeckende octroy om elcken wagen, commende en gaende, te doen betaelen eenen halven stuver tot onderhout van de kassye van der Vere tot Sandijck, daerop zyne Excellencie versoeckt advis van de Rade, is belast zyne Excellencie te adviseren, dat men die van der Vere sonde moghen accorderen een oort op elcken waghen, gaende ende commende, voor den tijdt van twee jaren". - De smalle en zeer kronkelende weg bleek vrij spoedig niet meer te voldoen. Tusschen de steden Middelburg en Vere en het eiland Walcheren werd 21 Augustus 1664 eene overeenkomst aangegaan (geïnsereerd in de notulen van dien datum) o.a. om den reeds bestaanden Noordstraatweg door te trekken tot Serooskerke met een zijweg over Gapinge naar Vere, en daarvoor octrooi te verzoeken. (Het gedeelte Oapinge -Vere was vermoedelijk reeds in 1563 bestraat, zie Bijlage I, nr. 203).
De Staten van Zeeland verleenden 22/23 September 1664, tegelijk met het octrooi voor den Noordweg aan Walcheren, octrooi aan burgemeesters, schepenen en raden van der Vere om te mogen maken een "rey strate wech" van de steenen heul van Serooskerke tot Vere, en daarvoor tol- en roedegeld te mogen heffen * . Van deze vergunning is echter geen gebruik gemaakt, en het traject Serooskerke-Gapinge-(Vere) onbestraat gebleven. In 1739 werd dit gedeelte door de landlieden van Gapinge, voor zooveel betreft Serooskerke-Gapinge, en van wege de regeering van Vere, voor zooveel betreft Vere- Gapinge, met de hulp o.a. van eenige materialen en arbeiders van Walcheren bezand (zie de notulen van 26 Februari en 28 Mei 1739). Sedert dien wordt dan ook meermalen gesproken van den Gapingschen zandweg, die intusschen, zonder geldmiddelen zijnde, niet goed onderhouden werd. In 1843 en 1844 is de weg door Walcheren verbeterd met subsidie van vijf belanghebbende gemeenten (zie de rekening in Inv. nr. 1069) en 6 October 1863 besloot de Gemeenteraad van Vrouwenpolder tot begrinding van den weg, waartoe de Algemeene Vergadering van Walcheren bij besluit van 7 Mei 1864 eene jaarlijksche bijdrage van 50 guldens tot 1884 toestond. - Ruim vier jaren na de verleening van het nimmer uitgevoerde octrooi van 1664, schonken de Staten van Zeeland 30 Januari 1669 octrooi aan Middelburg en Vere om tusschen de beide steden te mogen maken "een ruyme gecalsyde en daernevens een gesande rywech, mitsgaders een geklinckerde voetpat, ter plaetse daer de jegenwoordige gaenpatis loopende".
De geoctrooieerden ontvingen daarbij tevens machtiging tot het heffen van tolgeld van personen en voertuigen, en van strekkende roedegeld, niet alleen van de landen, aan wederzijde van den ontworpen weg, maar ook van die, gelegen aan de zijwegen binnen de 300 roeden, aan den ouden rijweg en aan de dijken van Vere tot Arnemuiden en van Vere tot Vrouwenpolder, "mits op haer nemende en doende effectivelijck de voorschreven dijcken effenen en drooch houden en alsoo bequaem om altoos met wagen en peerden te konnen gebruyckt werden". In eene tusschen de steden Middelburg en Vere gesloten overeenkomst is bepaald, dat er uit iedere vroedschap commissarissen zouden worden benoemd, hetgeen nog steeds wordt bestendigd. Twee leden van Middelburg en twee van Vere vormen de commissie, die het beheer over den weg uitoefent. Betreffende veranderingen, die er sedert in het octrooi ten opzichte van de tol- en roedegelden zijn gekomen, bevat het archief van het eiland Walcheren geene bijzonderheden.
laatste wijziging 14-11-2023
3.928 beschreven archiefstukken
473 gedigitaliseerd
totaal 20.191 bestanden
Regestenlijst
Bij hetgeen reeds in de inleiding (blz. 72 vlg.) over de vervaardiging van de regesten is gezegd, wordt hier nog het volgende opgemerkt. Ten einde alles, wat de samenstelling en den titel van het bestuur van het eiland Walcheren betreft, voor den dag te brengen, zijn alle bijzonderheden, die de stukken daaromtrent bevatten, in de regesten opgenomen. Het scheen echter niet noodig de vermelding van de namen en ambten der Gecommitteerden van de Staten en der Breede geërfden verder dan tot 1574 uit te strekken. Van af het beginman de reformatie is volstaan met de vermelding van de benaming van het bestuur in zijn geheel.-Het weglaten van den datum in onopgelosten vorm aan het einde van een regest, dagteekenende na de invoering van den Gregoriaanschen kalender (1582), schijnt mij niet wenschelijk.
laatste wijziging 14-11-2023
3.928 beschreven archiefstukken
473 gedigitaliseerd
totaal 20.191 bestanden
Bijlagen
laatste wijziging 14-11-2023
3.928 beschreven archiefstukken
473 gedigitaliseerd
totaal 20.191 bestanden
Indices
In deze indices zijn vierderlei nummers onderscheiden, nl. die van de bladzijden, aangeduid door Blz., van den Inventaris door I, van de gewone regesten door R, en van de regesten van Bijlage I door A.
laatste wijziging 14-11-2023
3.928 beschreven archiefstukken
473 gedigitaliseerd
totaal 20.191 bestanden
Kenmerken
Datering:
1511-1870
Andere namen:
Staten en Breede Geërfden van Walcheren, Centrale Directie van Walcheren
Regio:
Walcheren
Vestigingsplaats:
Middelburg
Omvang:
90 meter
Openbaarheid:
Geen beperkingen
Toegankelijk:
Inventaris
Jaar bewerking:
1903-1914
Titel publicatie:
C. de Waard, Inventaris van de archieven der besturen van het eiland Walcheren 1511-1870. De archieven berustende onder het Polderbestuur te Middelburg [1] (Middelburg 1914)
Inzage:
Studiezaal, in origineel
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein
Collectie:
Waterschap Scheldestromen
Categorie:
laatste wijziging 14-11-2023
3.928 beschreven archiefstukken
473 gedigitaliseerd
totaal 20.191 bestanden
