Mijn Studiezaal (inloggen)
3000 Polder Walcheren 1511-1870, 1511-1870 ( Zeeuws Archief )
3000
Polder Walcheren 1511-1870, 1511-1870
Inleiding
[Woord vooraf]
1. Het eiland Walcheren
2. Het bestuur
3. De archieven
[Verantwoording van de bewerking]
laatste wijziging 14-11-2023
3.928 beschreven archiefstukken
474 gedigitaliseerd
totaal 20.282 bestanden
Inventaris
1. Eerste afdeeling. Van den vroegsten tijd tot 1812 
1.1. Het archief van de staten en gecommitteerde van de breede geërfden
1.1.1. De statenkamer
1.1.1.1. Bestuur in het algemeen 
1.1.1.1.3. Reglementen, plakkaten, ordonnantiën en instructiën, door de hooge regeering gegeven of bekrachtigd
1.1.1.1.3.1. Reglementen 
3000 Polder Walcheren 1511-1870, 1511-1870
Inventaris
1. Eerste afdeeling. Van den vroegsten tijd tot 1812
1.1. Het archief van de staten en gecommitteerde van de breede geërfden
1.1.1. De statenkamer
1.1.1.1. Bestuur in het algemeen
1.1.1.1.3. Reglementen, plakkaten, ordonnantiën en instructiën, door de hooge regeering gegeven of bekrachtigd
1.1.1.1.3.1.
Reglementen
De bepalingen, die betreffende het dijksbestuur in de keuren van Zeeland voorkomen, en die de commissie- of pachtbrieven van de dijkgraafschappen van Walcheren (zie Bijlage Va-c) bevatten, schijnen de eenige voorschriften te zijn geweest, waarnaar het eiland oudtijds bestuurd is geworden. Wel is de ordonnantie van Philips den Goede van 18 September 1466 soms als een reglement voor deze dijkage aangemerkt, doch ten onrechte; de landsheer doet daarbij niets meer dan eenige voorzieningen treffen tot herstel van ontstane gebreken, in het bijzonder bewesten Vlissingen, voornamelijk betreffende de betaling der kosten, waarover verschil van meening bestond. Een afschrift dezer ordonnantie is gebonden in het 7de copulaatboek, fol. 130 vlg. (Rijksarchief-depôt in Zeeland). Het eerste stuk, waarbij bestuursregelen gemaakt werden, is opgesteld door de Staten van Walcheren "daerover geropen de rentmeester Bewester Schel Adolff Herding om te volcommen de ramynge van den buytenwercken, zo onlancx by den commissarisen geraempt als in toecommende jaeren te ramen, ende toezicht te hebben opteslantswercken, stoffen ende anders...", d.d. 14 Juli 1527 (Reg. nr. 40, afschrift in het 7de coputaatboek, fol. 51 vlg., De Stoppelaar nr. 1376 * ). Karel V gelastte 16 September 1528 de naleving van dit tusschen de Staten gemaakte akkoord (afschrift in het 7de coupulaatboek, fol. 48 vlg.), en bij eene nieuwe ordonnantie in 31 artikelen, d.d. 1 Februari 1533 continueerde hij de voorgaande en voegde er eenige bepalingen aan toe (De Stoppelaar nr. 1512 * ). Hierop volgen de overeenkomst van 27 Februari 1536 (Inv. nr. 133) en de ordonnantie van den keizer, d.d. 8 Juni 1546 (Inv. nr. 134 * )
De overeenkomst werd aangegaan en de ordonnantie verleend voor den tijd van 7 jaren. Na expiratie van de laatste hebben de Staten getracht eene nieuwe overeenkomst aan te gaan, waarvan een "Concept up de continuatie van "het appoinctement voor zeven jaeren up het gouvernement van "de dijckaige van Walcheren, geëxpireert ter Kersmesse XVc "tweeenvijftich, ende dat voor ghelijcke toecommende seven jaeren" zich bevindt in het 7de copulaatboek, fol. 339 vlg. Dat concept heeft geene bekrachtiging gekregen; vrijwel naar de regelen van de ordonnantie van 1546 is het eiland bestuurd geworden tot 1559, toen eene overeenkomst tusschen de Staten en de breede geërfden tot stand kwam (Inv. nr. 135), waarvan de beginselen van bestuur tot 1812 van kracht zijn gebleven, al zijn de bestuursbepalingen bij het Nader verdrag van 1657 (Inv. nr. 137) en de ampliatie daarop van 1704 (Inv. nr. 148) ook belangrijk uitgebreid. Het bekende "Reglement op de dijkagien binnen de "provintie van Zeeland" van 1791 is beschreven onder Inv. nr. 139, dat voor de Calamiteuse polders in Zeeland onder Inv. nr. 138. Eene vertaling van het Keizerlijk decreet van 11 Januari 1811, houdende Reglement op het beheer en onderhoud der polders, komt voor in Inv. nr. 124 onder Nr. 4 en is ook in de landstaal gedrukt en als Bijlage I gevoegd achter het Reglement van administratie van 1840/4 (Inv. nr. 1146).
Ten slotte worde nog op onderscheidene conceptreglementen gewezen. In 1798 werd door het gewestelijk bestuur van Zeeland een nieuw reglement voor het bestuur van de dijkage van Walcheren ontworpen en ter goedkeuring aan het Uitvoerend Bewind der Bataafsche Republiek toegezonden. Het is geïnsereerd in de notulen van het Intermediair administratief bestuur van 27 April 1798, zie ook de notulen van dat Bestuur van 6 Mei d. a. v. In 1800 ontwierp eene, buiten het bestuur van Walcheren, benoemde commissie een reglement ter vervanging van dat van 1791, dat aan den Agent van inwendige politie en toezicht op den staat van dijken, wegen en wateren der Bataafsche Republiek werd toegezonden; een afschrift er van met bijbehoorende stukken is beschreven onder Inv. nr. 974. Het vierde hoofdstuk van dit ontwerp werd door het Uitvoerend Bewind belangrijk uitgebreid en in 1801 bij de Eerste Kamer van het Vertegenwoordigend Lichaam des Bataafschen Volks ingediend; een overdruk der begeleidende missive met het ontwerp en het reglement van 1791 bevindt zich bij Inv. nr. 137. En eindelijk. werden in de jaren 1809-1811 ontworpen de reglementen, beschreven onder Inv. nr. 975, waaraan de president van Walcheren een zeer werkzaam aandeel heeft gehad, en waarvan de vrucht het Reglement van administratie van 28 December 1811 is geweest. Zie mr. J.P.R. Tak. Over het polderbestuur in Walcheren, blz. 22 vlg.
laatste wijziging 14-11-2023
3.928 beschreven archiefstukken
474 gedigitaliseerd
totaal 20.282 bestanden
Regestenlijst
Bij hetgeen reeds in de inleiding (blz. 72 vlg.) over de vervaardiging van de regesten is gezegd, wordt hier nog het volgende opgemerkt. Ten einde alles, wat de samenstelling en den titel van het bestuur van het eiland Walcheren betreft, voor den dag te brengen, zijn alle bijzonderheden, die de stukken daaromtrent bevatten, in de regesten opgenomen. Het scheen echter niet noodig de vermelding van de namen en ambten der Gecommitteerden van de Staten en der Breede geërfden verder dan tot 1574 uit te strekken. Van af het beginman de reformatie is volstaan met de vermelding van de benaming van het bestuur in zijn geheel.-Het weglaten van den datum in onopgelosten vorm aan het einde van een regest, dagteekenende na de invoering van den Gregoriaanschen kalender (1582), schijnt mij niet wenschelijk.
laatste wijziging 14-11-2023
3.928 beschreven archiefstukken
474 gedigitaliseerd
totaal 20.282 bestanden
Bijlagen
laatste wijziging 14-11-2023
3.928 beschreven archiefstukken
474 gedigitaliseerd
totaal 20.282 bestanden
Indices
In deze indices zijn vierderlei nummers onderscheiden, nl. die van de bladzijden, aangeduid door Blz., van den Inventaris door I, van de gewone regesten door R, en van de regesten van Bijlage I door A.
laatste wijziging 14-11-2023
3.928 beschreven archiefstukken
474 gedigitaliseerd
totaal 20.282 bestanden
Kenmerken
Datering:
1511-1870
Andere namen:
Staten en Breede Geërfden van Walcheren, Centrale Directie van Walcheren
Regio:
Walcheren
Vestigingsplaats:
Middelburg
Omvang:
90 meter
Openbaarheid:
Geen beperkingen
Toegankelijk:
Inventaris
Jaar bewerking:
1903-1914
Titel publicatie:
C. de Waard, Inventaris van de archieven der besturen van het eiland Walcheren 1511-1870. De archieven berustende onder het Polderbestuur te Middelburg [1] (Middelburg 1914)
Inzage:
Studiezaal, in origineel
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein
Collectie:
Waterschap Scheldestromen
Categorie:
laatste wijziging 14-11-2023
3.928 beschreven archiefstukken
474 gedigitaliseerd
totaal 20.282 bestanden
