527 Grossierderij Firma D.J. Oggel, Axel, (1864) 1868-1966 (1968) ( Zeeuws Archief )
527
Grossierderij Firma D.J. Oggel, Axel, (1864) 1868-1966 (1968)
Inleiding
Het archief van Grossierderij Firma D.J. Oggel te Axel werd in 1986 geschonken aan het Rijksarchief in Zeeland (Aanwinst 1986.103). Het is een fraai bewaard gebleven archief van een zich sterk expanderende grossier die na verloop van tijd geheel Zeeuwsch-Vlaanderen bevoorraadde.
Het archief vangt aan wanneer D.J. Oggel (1847-1916) de grossierderij en handel in landbouwproducten van H.J. van den Berge, de pleegvader van zijn vrouw, overneemt. Regelmatig beproefden de firmanten nieuwe activiteiten die kortere of langere tijd standhielden. Al deze activiteiten hebben in het archief hun neerslag achtergelaten, zoals de handel in granen, de exploitatie van een koffiebranderij, de handel in kunstmeststoffen, petroleum, zout, suikerwerk en hout, een maatschap tot exploitatie van een vlasserij, het contracteren van suikerbieten voor NV Centrale Suiker Maatschappij (CSM) en het agentschap voor NV P. Sluis' Pluimvee- en Vogelvoederfabriek. Vanaf de jaren dertig nam de firma actief deel in inkoopgroepen, in 1942 leidend tot de oprichting van de VIVO, waardoor het bedrijf een stimulerende rol speelde in de ontwikkeling van het vrijwillig filiaalbedrijf in Zeeuwsch-Vlaanderen.
Zowel in 1930 als in 1956 is de zaak tussen de toenmalige firmanten gesplitst, alhoewel bij de tweede splitsing de uittredende firmant de zaak ontstaan bij de vorige splitsing weer overnam. Uiteindelijk kwamen in 1961 beide firma's weer onder één leiding. Besprekingen tot fusies van grossiers in Zeeuwsch- Vlaanderen leidden tot niets, waarna het bedrijf in 1966 fuseerde met Gebr. Cok NV te Goes.
D.J. Oggel Jzn was de laatste firmant van het bedrijf. Hij was zeer geïnteresseerd in de geschiedenis van zijn streek, zijn familie en zijn bedrijf en publiceerde hierover. Nadat hij de firma in 1956 alleen voortzette werd het goed bewaard gebleven archief aan hem toegewezen. In zijn vrije tijd wijdde hij zich aan de inventarisatie van het archief. Op basis hiervan publiceerde hij in 1966 een gedenkboek over de firma (D.J. Oggel Jzn, De ontwikkeling van de grossierderij in levensmiddelen in de 19e en 20e eeuw. Aangeboden door Fa. D.J. Oggel te Axel (Axel 1966) [bibliotheek studiezaal: 372.6 ogge]). Daarvoor hadden anderen al over het bedrijf gepubliceerd: 't G., 'Axelse Impressies XIII: Eeuwenoude zaken en bedrijven', in: Axelse Courant. Nieuws- en advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen 71 (1957) 92 (24 augustus) 2; A. Borstlap, 'Fa. D.J. Oggel VIVO-grossier in Zeeuws-Vlaanderen bestaat 160 jaar', in: Rondom de weegschaal. Contact-orgaan van de Vrijwillige In- en Verkoop-Organisatie 'VIVO' 16 (1961) 268-269 [bevinden zich beide in inv.nr .....].
Ook op genealogisch gebied legde hij zijn onderzoek vast. In 1958 werd zijn kwartierstaat opgenomen in het Kwartierstatenboek van het Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Geslacht- en Wapenkunde ( Kwartierstatenboek. Verzameling kwartierstaten bijeengebracht ter gelegenheid van 75-jarig bestaan van het Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Geslacht- en Wapenkunde ('s-Gravenhage 1958) 194). Deze kwartierstaat werkte hij verder uit tot een genealogie over het geslacht Oggel en aanverwante geslachten, waarin hij bij de achtereenvolgende firmanten aandacht besteedde aan hun plaats binnen het bedrijf (D.J. Oggel Jzn, De geschiedenis van het geslacht Oggel en aanverwante geslachten (Axel 1966) [opgenomen in: Collectie Zeeuwse Genealogieën, inv.nr 281]. De handelsactiviteiten van de achtereenvolgende firmanten komen aan de orde op p. 15, 42-43, 51-52, 59-60, 67, 74, 106).
De door D.J. Oggel Jzn vervaardigde inventaris was ingedeeld naar enkele perioden waarover bepaalde firmanten actief waren en naar enkele onderwerpen. De rubrieken waren aangeduid met letters en hadden elk een afzonderlijke nummering gekregen.
Niet alle stukken vermeld in de inventaris-Oggel werden aangetroffen. Het betreft hier in alle gevallen stukken met de vermelding 'brandschade'. Op 13 januari 1924 werd de zaak namenlijk getroffen door een brand die het gehele pakhuis in de as legde. Een deel van het archief is toen aangetast door de brand.
Enkele series kwitanties, giro- en bankafschriften, emballagenota's en klad-administraties zijn tijdens deze inventarisatie alsnog vernietigd, in navolging van D.J. Oggel Jzn die van soortgelijke series ook slechts één doos steeksproefgewijs had bewaard. Uit deze laatste dozen en uit de thans vernietigde series is nu stelselmatig één voorbeeldexemplaar bewaard. Samen met een serie blanco voorbeeldexemplaren van dit soort bescheiden vormen ze een goed beeld van de in de loop der jaren door dit bedrijf gebruikte administratieve hulpmiddelen.
Deze inventaris is samengesteld uit twee door D.J. Oggel Jzn vervaardigde overzichten. De inleiding is een overdruk uit het hiervoor genoemde gedenkboek (p. 2-18), inclusief de bijlagen (p. 19-34) maar uitgezonderd het voorwoord (p. 1) en de 'historische bijlagen' (p. 35-43). De inventaris is grotendeels een overgetypte versie van de eerder vermelde door D.J. Oggel Jzn vervaardige typescript-inventaris (het origineel van de inventaris is opgenomen in inv.nr ....).
Het archief is geheel openbaar. Bij verwijzing naar dit archief zou bij voorkeur de volgende bronvermelding gebruikt moeten worden: Zeeuws Archief (ZA), archief Grossierderij Firma D.J. Oggel (Firma Oggel), inv.nr(s) ..., daarna verkort als: ZA, Firma Oggel, inv.nr(s) ...
laatste wijziging 01-07-2023
448 beschreven archiefstukken
Inventaris
6. Firmant D.J. Oggel Jzn, 1956-1966
6.1. Zoetwaren en tabaksartikelen, 1961-1966
1-5 'Rekeningen tabak', 1961-1965. 5 pakken
4 1964
527 Grossierderij Firma D.J. Oggel, Axel, (1864) 1868-1966 (1968)
Inventaris
6. Firmant D.J. Oggel Jzn, 1956-1966
6.1. Zoetwaren en tabaksartikelen, 1961-1966
1-5 'Rekeningen tabak', 1961-1965. 5 pakken
1-5 'Rekeningen tabak', 1961-1965. 5 pakken
4
1964
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein
Raadpleeginformatie:
Dit nummer bevindt zich in een extern depot en kan alleen na voorafgaande afspraak worden ingezien.
Organisatie: Zeeuws Archief
laatste wijziging 30-09-2016
laatste wijziging 01-07-2023
448 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
(1864) 1868-1966 (1968)
Vestigingsplaats:
Axel
Omvang:
75 meter
Openbaarheid:
Geen beperkingen
Toegankelijk:
Plaatsingslijst
Jaar bewerking:
1997
Opmerking:
Dit archief bevindt zich in een extern depot en kan alleen na voorafgaande afspraak worden ingezien.
Inzage:
Op afspraak (zie opmerking)
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein
Collectie:
Rijksarchief in Zeeland
Categorie:
laatste wijziging 01-07-2023
448 beschreven archiefstukken