Uw zoekacties: Heerlijkheid Heemstede

3862 Heerlijkheid Heemstede ( Noord-Hollands Archief )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Toelichting
Heemstede komt het eerst voor in de schenking van graaf Dirk II en zijn gemalin aan het klooster van Egmond omstreeks 989: In Hemstede mansum unam, de qua datur una libre et quator uncie. (Bron: Cartularium van Egmond, B IIII fol. I.) Graaf Dirk V bevestigt deze schenking op 26 juli 1083. (Origineel in het Nationaal Archief te Den Haag, met opgedrukt zegel in witte was.)
Een overzicht van de bevolking van Heemstede verkrijgt men uit de volgende gegevens:
- In 1494 verklaren de schout Dirk Jansz en anderen dat Heemstede 65 haardsteden telt.
- In 1514 telde Heemstede volgens verklaring van o.a. Pieter Floriszoon, kapelaan, en Jacob Dircksz, schout, 82 haardsteden. (Zie Informatie upt stuck der verpondinghe van 1494, blz. 61, en van 1514, blz. 46. Leiden, E.J. Brill, 1876 en 1866.)
- In 1651 (nr. 240) verklaren enige ingezetenen dat Heemstede ruim 330 huisgezinnen telde.
- In 1787 (nr. 445) heeft Heemstede, zonder Bennebroek, 196 huisgezinnen.
- In 1850 telde Heemstede 285 huizen met 2332 inwoners.
In 1466 werd, met toestemming van Jan van Heemstede, een gedeelte van Heemstede afgescheiden en Gerrit van Berckenrode daarmee als afzonderlijke heerlijkheid beleend (nr. 496).
Wederom verloor Heemstede een gedeelte van zijn grondgebied, toen in 1653 bij de verdeling van de boedel van Adriaan Pauw, het zuidelijkste gedeelte, genaamd Bennebroek, aan diens tweede zoon Adriaan werd toegewezen, die daarmee als een afzonderlijke heerlijkheid werd beleend. (nr. 70). (Zie voor Bennebroek na 1653 de inventaris van het archief van Bennebroek.)
De akten aangeduid door de nummers 8, 9, 12, 20, 27 en 28 waren niet meer in origineel aanwezig en zijn aangevuld door extracten uit de grafelijkheidsregisters uit het Nationaal Archief te Den Haag.
A.N. baron van Aersen Beyeren, in 1748 gehuwd met Agneta Sylvius, weduwe van Benjamin Pauw geboren Hoeuft, die levenslang het vruchtgebruik van de heerlijkheid Heemstede genoot, komt in de jaren 1748-1760 wel als Heer van Heemstede voor; Jan Diderik Pauw geboren Hoeuft was echter in 1748 na de dood van zijn vader met Heemstede beleend.
Voor namen van hofsteden, huizen, wegen enz. kan met vrucht geraadpleegd worden:
De Buitenplaatsen te Heemstede, Berkenrode en Bennebroek van 1628-1811 door A. van Damme, Haarlem, Gebrs. Van Brederode, 1903.
De vlaktemaat die voorkomt bij verkoop en erfpachtsuitgifte van land is de Rijnlandse maat, 1 morgen = 6 hont, 1 hont = 100 roede, 1 roede = 16 voet. (1 Rijnlandse morgen = 8516 centiaren.)
Het archief van de Heerlijkheid Heemstede is in 1910 door de Heer van Heemstede aan de gemeente ten geschenke gegeven.
De inventarisnummers 87, 104, 250 en 417 ontbreken.
In het Noord-Hollands Archief locatie Kleine Houtweg bevinden zich de inventarisnummers 126-128, 475 en 490.
Inventaris
11. Kerkelijke zaken
11.1. Algemeen
383 Akte van transport door Jan Jansz Caetman aan Schout, Schepenen en Kerkmeesters van Heemstede, ten behoeve van de kerk, van een stenen huis met erf (belend ten oosten aan het land waar de kerk op staat, ten zuiden en westen Franchoys Bruynseels en ten noorden aan de heerweg) en een huisje met boomgaard gelegen achter eerstgenoemd huis (belend ten oosten aan de weg naar het slot, ten zuiden aan Heindrick Pietersz, ten westen aan Franchoys Bruynsseels en ten noorden aan het eerstgenoemde huis en erf) voor 1900 gulden, 6 juli 1625
3862 Heerlijkheid Heemstede
Inventaris
11. Kerkelijke zaken
11.1. Algemeen
383
Akte van transport door Jan Jansz Caetman aan Schout, Schepenen en Kerkmeesters van Heemstede, ten behoeve van de kerk, van een stenen huis met erf (belend ten oosten aan het land waar de kerk op staat, ten zuiden en westen Franchoys Bruynseels en ten noorden aan de heerweg) en een huisje met boomgaard gelegen achter eerstgenoemd huis (belend ten oosten aan de weg naar het slot, ten zuiden aan Heindrick Pietersz, ten westen aan Franchoys Bruynsseels en ten noorden aan het eerstgenoemde huis en erf) voor 1900 gulden, 6 juli 1625
Omvang:
1 stuk (bevat charters)
NB:
Afschrift, gewaarmerkt door de schout. Genoemde percelen zijn leenroerig aan de grafelijkheid van Holland. Met de volgende akten van belening van de Schout van Heemstede ten behoeve van de kerk: 12 september 1625 voor Johan van Asch; 17 maart 1644 voor Henrick de Goeyer; 18 februari 1675 voor Barth. van den Hoven; 28 september 1694 voor Johan van den Poel; 30 april 1738 voor Cornelis de Jongh; 26 juni 1748 voor Jan Reeland; 18 augustus 1756 voor Abraham van Tonningen; en 27 oktober 1756 allodiaal verklaring van deze lenen op verzoek van de kerk. 8 charters in 1 omslag
Deze akten van belening en allodiaalverklaring zijn allen op perkament. De predikantswoning werd gebouwd op het erf van het eerste perceel en het huis voor kosterwoning gebruikt. In 1756 was de predikantswoning zo bouwvallig geworden, dat herstel niet gewenst scheen en het beter leek om een onlangs aangekocht nabijgelegen huis en tuin voor de predikant te bestemmen en de twee allodiaal gemaakte percelen te verkopen. Met nog de volgende retroacten van belening: 29 oktober 1598 voor Franchois Bruynseels wegens de dood van zijn vader Jeronimus Bruynseels, generaal van de munt; en 26 februari 1616 voor Jan Jansz Caetman door overdracht van Jan Crijnsz. 2 charters
Beide op perkament met uithangend zegel.
Organisatie: Noord-Hollands Archief
Afbeeldingen
Erfgoedstuk

Kenmerken

Datering:
1346-1889
Omvang in meters:
12,75
Periode documenten:
1346-1889
Openbaarheid:
openbaar
Raadpleegmogelijkheid:
Gebruiksinformatie:
Inventaris inv.nrs. 1-594, 52045153-52045170. Inv.nrs. 54, 87, 127, 179, 250, 417 en 475 ontbreken. Inv.nr. 386 is vanwege slechte materiële staat niet raadpleegbaar. Inv.nr. 126 is opgenomen in de Collectie van Losse Aanwinsten, 1356-1983, toegangsnummer 176 inv.nrs. 215-219. Inv.nr. 128 is eveneens opgenomen in de Collectie van Losse Aanwinsten, 1356-1983, inv.nr. 220. Inv.nr. 490 bevindt zich in het Noord-Hollands Archief, locatie Kleine Houtweg, zie toegangsnummer 184 inv.nrs. 623-624. Inv.nrs. 220, 225-226, 290, 327, 357, 361, 403, 412-413, 415, 418, 477 en 496 zijn loze nummers. In de Atlas van het Noord-Hollands Archief zijn geplaatst: inv.nrs. 178.2, 180-219, 221, 376, 505-593, 52045153-52045170 (kaarten en tekeningen). Deze inv.nrs. zijn te raadplegen op de Beeldbank Noord-Hollands Archief (Zoeken naar: 3862_(inv.nr.). Een gedeelte van het archief is niet geïnventariseerd. Lijst van heren en vrouwen van Heemstede, 1346-1902 in de inventaris.
Gemeente:
Heemstede