7734 Gemeentelijk Electriciteits Bedrijf Zeeland ( Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) )
7734
Gemeentelijk Electriciteits Bedrijf Zeeland
Inventaris
In de tweede helft van de 19e eeuw zag een nieuw fenomeen het licht: elektriciteit. Reeds in 1880 werd door Edison de eerste elektrische centrale te New York gesticht. Maar het zou nog enige decennia duren voordat in Nederland de elektriciteitsvoorziening een feit werd. Weliswaar waren er al vanaf 1885 blokcentrales actief in Nederland, maar die hadden zo’n beperkte capaciteit dat van een structurele voorziening in de elektriciteitsbehoefte geen enkele sprake was. Vanaf 1895 ontstaan de eerste zelfstandige gemeentelijke elektriciteitsbedrijven. De regering zag deze ontwikkeling gaandeweg met lede ogen aan. Zij was van mening dat al deze eigen centrales een algemene elektriciteitsvoorziening in de weg stonden. In 1911 riep ze een Staatscommissie in het leven die haar van advies zou kunnen dienen over de vraag “welke maatregelen genomen kunnen worden om te bevorderen, dat in de behoefte aan elektrische kracht, welke in verschillende streken des lands en met name ten plattelande bestaat, op zoo doeltreffend en zoo economisch mogelijke wijze worde voorzien”. In 1914 kwam haar rapport uit dat pleitte voor een gewestelijke benadering van de elektriciteitsvoorziening.
Provinciale Staten waren de centrale overheid echter voor. Op 22 mei 1913 wordt door een Commissie uit de Staten, belast met de bestudering van het vraagstuk der elektriciteitsvoorziening in de provincie Noord-Brabant een brochure uitgegeven waarin wordt gepleit voor een provinciale. Deze centrale zal uiteindelijk bij Geertruidenberg gesticht worden en de naam Dongecentrale krijgen. Een aantal gemeenten (o.a. Breda, ’s-Hertogenbosch) hebben geprobeerd hier nog een stokje voor te steken. Zij waren van mening dat gemeentelijke energiecentrales wel degelijk toekomst hadden. Toch konden deze gemeenten het tij niet meer keren.
Provinciale Staten waren de centrale overheid echter voor. Op 22 mei 1913 wordt door een Commissie uit de Staten, belast met de bestudering van het vraagstuk der elektriciteitsvoorziening in de provincie Noord-Brabant een brochure uitgegeven waarin wordt gepleit voor een provinciale. Deze centrale zal uiteindelijk bij Geertruidenberg gesticht worden en de naam Dongecentrale krijgen. Een aantal gemeenten (o.a. Breda, ’s-Hertogenbosch) hebben geprobeerd hier nog een stokje voor te steken. Zij waren van mening dat gemeentelijke energiecentrales wel degelijk toekomst hadden. Toch konden deze gemeenten het tij niet meer keren.
De NV Provinciale Noordbrabantsche Electriciteits Maatschappij (PNEM) wordt in 1914 opgericht en komt al gauw met de eerste concrete plannen om Noord-Brabant te voorzien van een elektriciteitsnet.
Op 21 januari 1921 wordt de aanleg van het gemeentelijk elektriciteitsnet gegund aan de fa. Molmans te Boxmeer onder beding dat het net bedrijfsvaardig wordt opgeleverd op 1 juli 1921. Op 23 maart 1921 neemt de gemeenteraad van Zeeland het voorstel van het college van burgemeester en wethouders over om een beheersverordening vast te stellen voor het Gemeentelijk Electriciteitsbedrijf. Tevens wordt in deze vergadering vastgesteld de Verordening op de levering van electriciteit.
De inkomsten en uitgaven van het Gemeentelijk Electriciteits Bedrijf (GEB) worden afgescheiden van de overige inkomsten en uitgaven van de gemeente. Benodigde gelden voor aanleg en uitbreiding van het net worden door de gemeente verstrekt. De dagelijkse leiding van het bedrijf berust bij burgemeester en wethouders. Alle werkzaamheden voortvloeiende uit de exploitatie van het GEB worden opgedragen aan de PNEM.
Op 18 augustus 1926 besluit de raad het GEB met ingang van 1 oktober 1926 aan de PNEM over te dragen. Als redenen hiervoor geven zij aan:
a. geen kans wordt gezien om op enigerlei wijze tot tariefsverlaging te geraken;
b. bij de toestand waarin het bedrijf verkeert in de eerste jaren van winst maken geen sprake zal zijn;
c. als in een naburige gemeente de lichtprijs per K.W.U. wordt verminderd de drang van de aangeslotenen te Zeeland zo groot zal zijn, dat overgave toch niet is tegen te houden;
d. bij langer tegenhouden de PNEM de prijs van overname lager zal stellen, dan wanneer daartoe nu wordt overgegaan
De daartoe opgemaakte overeenkomst wordt op 24/27 september 1926 ondertekend.
Op 21 januari 1921 wordt de aanleg van het gemeentelijk elektriciteitsnet gegund aan de fa. Molmans te Boxmeer onder beding dat het net bedrijfsvaardig wordt opgeleverd op 1 juli 1921. Op 23 maart 1921 neemt de gemeenteraad van Zeeland het voorstel van het college van burgemeester en wethouders over om een beheersverordening vast te stellen voor het Gemeentelijk Electriciteitsbedrijf. Tevens wordt in deze vergadering vastgesteld de Verordening op de levering van electriciteit.
De inkomsten en uitgaven van het Gemeentelijk Electriciteits Bedrijf (GEB) worden afgescheiden van de overige inkomsten en uitgaven van de gemeente. Benodigde gelden voor aanleg en uitbreiding van het net worden door de gemeente verstrekt. De dagelijkse leiding van het bedrijf berust bij burgemeester en wethouders. Alle werkzaamheden voortvloeiende uit de exploitatie van het GEB worden opgedragen aan de PNEM.
Op 18 augustus 1926 besluit de raad het GEB met ingang van 1 oktober 1926 aan de PNEM over te dragen. Als redenen hiervoor geven zij aan:
a. geen kans wordt gezien om op enigerlei wijze tot tariefsverlaging te geraken;
b. bij de toestand waarin het bedrijf verkeert in de eerste jaren van winst maken geen sprake zal zijn;
c. als in een naburige gemeente de lichtprijs per K.W.U. wordt verminderd de drang van de aangeslotenen te Zeeland zo groot zal zijn, dat overgave toch niet is tegen te houden;
d. bij langer tegenhouden de PNEM de prijs van overname lager zal stellen, dan wanneer daartoe nu wordt overgegaan
De daartoe opgemaakte overeenkomst wordt op 24/27 september 1926 ondertekend.
II. Organisatie
2. Instelling en opheffing
7734 Gemeentelijk Electriciteits Bedrijf Zeeland
II. Organisatie
2. Instelling en opheffing
laatste wijziging 04-06-2011
16 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Vindplaats origineel:
Locatie Grave
Categorie:
laatste wijziging 04-06-2011
16 beschreven archiefstukken