7334 Parochie Sint Benedictus in Teeffelen, 1651-1976 ( Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) )
7334
Parochie Sint Benedictus in Teeffelen, 1651-1976
Inleiding
Parochiegeschiedenis
In het graafschap Megen lag ook het redelijk hoog gelegen dorpje Teeffelen. Archeologische vondsten wijzen dan ook op een vrij continue bewoning sinds de IJzertijd. Kerkelijk hoorde Teeffelen bij Oijen, maar in de vijftiende eeuw had het dorp al wel een kapel, toegewijd aan de H. Antonius. Deze werd na de Elisabethsvloed van 1421 in gebruik genomen als parochiekerk en kreeg als patroon de H. Benedictus. Op één van de torenklokken staat "St. Benedictus Patronus Teeffelen" Anno Domini 1635".
Tijdens het Twaalfjarig Bestand (1609-1621) kwam Gelre, en dus ook Oijen, onder het Staatse gezag, terwijl het naburige Brabantse en Megense gebied, waaronder Teeffelen, nog onder de Spaanse koning bleven. De openbare uitoefening van de katholieke godsdienst werd in het Staatse gebied verboden. De katholieke Oijenaren gingen dus in de zeventiende en achttiende eeuw een tijdlang naar de kerk in Teeffelen. De vergroting van de Teeffelense kerk in 1657 hield hiermee verband; deze kerk was opgetrokken uit turfsteen.
In later eeuwen zijn nog dikwijls veranderingen aan de kerk aangebracht, o.a. het met steen ommetselen van kerk en toren, waardoor de kerk zijn huidige aanzien kreeg.
In het graafschap Megen lag ook het redelijk hoog gelegen dorpje Teeffelen. Archeologische vondsten wijzen dan ook op een vrij continue bewoning sinds de IJzertijd. Kerkelijk hoorde Teeffelen bij Oijen, maar in de vijftiende eeuw had het dorp al wel een kapel, toegewijd aan de H. Antonius. Deze werd na de Elisabethsvloed van 1421 in gebruik genomen als parochiekerk en kreeg als patroon de H. Benedictus. Op één van de torenklokken staat "St. Benedictus Patronus Teeffelen" Anno Domini 1635".
Tijdens het Twaalfjarig Bestand (1609-1621) kwam Gelre, en dus ook Oijen, onder het Staatse gezag, terwijl het naburige Brabantse en Megense gebied, waaronder Teeffelen, nog onder de Spaanse koning bleven. De openbare uitoefening van de katholieke godsdienst werd in het Staatse gebied verboden. De katholieke Oijenaren gingen dus in de zeventiende en achttiende eeuw een tijdlang naar de kerk in Teeffelen. De vergroting van de Teeffelense kerk in 1657 hield hiermee verband; deze kerk was opgetrokken uit turfsteen.
In later eeuwen zijn nog dikwijls veranderingen aan de kerk aangebracht, o.a. het met steen ommetselen van kerk en toren, waardoor de kerk zijn huidige aanzien kreeg.
Parochiekerk
De Sint-Benedictuskerk stamt in zijn huidige vorm uit 1657 en is in gotiserende trant opgetrokken. De toren en de zuidmuur zijn later in neogotische stijl ommanteld en slechts aan de noordzijde is de oorspronkelijke stijl zichtbaar. In de kerk bevindt zich een koperen doopvont uit 1621 en een mogelijk 18e-eeuws orgel op een houten galerij. Daarnaast zijn er tal van heiligenbeelden zoals een Anna te Drieën uit de 15e eeuw, Antonius Abt met varken uit de 16e eeuw en beelden in barokstijl van de heiligen Barbara, Cecilia en Apollonia uit omstreeks 1600. Ook is er een fragment van een vroeg-16e-eeuwse koorbank, een vaasvormig offerblok en twee 18e-eeuwse schilderijen, en een sarcofaag uit de 11e of 12e eeuw.
De kerk heeft het adres Pastoor van Weerdtstraat 9.
Het betreft een eenbeukige kerk met vierkante toren, die oorspronkelijk uit de 11de eeuw dateert en Rijksmonument is.
De Sint-Benedictuskerk stamt in zijn huidige vorm uit 1657 en is in gotiserende trant opgetrokken. De toren en de zuidmuur zijn later in neogotische stijl ommanteld en slechts aan de noordzijde is de oorspronkelijke stijl zichtbaar. In de kerk bevindt zich een koperen doopvont uit 1621 en een mogelijk 18e-eeuws orgel op een houten galerij. Daarnaast zijn er tal van heiligenbeelden zoals een Anna te Drieën uit de 15e eeuw, Antonius Abt met varken uit de 16e eeuw en beelden in barokstijl van de heiligen Barbara, Cecilia en Apollonia uit omstreeks 1600. Ook is er een fragment van een vroeg-16e-eeuwse koorbank, een vaasvormig offerblok en twee 18e-eeuwse schilderijen, en een sarcofaag uit de 11e of 12e eeuw.
De kerk heeft het adres Pastoor van Weerdtstraat 9.
Het betreft een eenbeukige kerk met vierkante toren, die oorspronkelijk uit de 11de eeuw dateert en Rijksmonument is.
Onderwijs
Teeffelen had al omstreeks 1550, op kosten van de kerk, zijn eigen school: een kamer in de woning van de koster, die tevens schoolmeester was. In 1721 werd een apart schooltje aangebouwd. De leerlingen kwamen niet alleen uit het dorp, maar ook uit ’s-Hertogenbosch en Oss. Dat had ongetwijfeld te maken met de ‘status aparte’ van het graafschap Megen: ouders uit de Meierij konden hier hun kinderen katholiek onderwijs laten volgen. Het schooltje heeft bestaan tot 1885, toen meester Willem Dijkhoff een betrekking aanvaardde in Lithoijen en zijn leerlingen meenam.
Henricus van Geffen was conrector van de Latijnse school te Gemert, voordat hij in 1696 pastoor van Teeffelen werd. Tijdens zijn langdurige pastoraat (tot 1726) zette hij zijn onderwijsactiviteiten voort in de pastorie. Er zijn tenminste 17 “Teffelse” gymnasiasten bekend, afkomstig uit de wijde omgeving.
De bevolking van Teeffelen was een heel stuk kleiner dan die van Oijen: in 1850 woonden er 82 personen. Tussen 1850 en 1900 valt een stagnatie op: van 82 naar 84. Nadien liep de curve omhoog: van 1950 via 245 in 1970 naar 288 in 2008.
Teeffelen had al omstreeks 1550, op kosten van de kerk, zijn eigen school: een kamer in de woning van de koster, die tevens schoolmeester was. In 1721 werd een apart schooltje aangebouwd. De leerlingen kwamen niet alleen uit het dorp, maar ook uit ’s-Hertogenbosch en Oss. Dat had ongetwijfeld te maken met de ‘status aparte’ van het graafschap Megen: ouders uit de Meierij konden hier hun kinderen katholiek onderwijs laten volgen. Het schooltje heeft bestaan tot 1885, toen meester Willem Dijkhoff een betrekking aanvaardde in Lithoijen en zijn leerlingen meenam.
Henricus van Geffen was conrector van de Latijnse school te Gemert, voordat hij in 1696 pastoor van Teeffelen werd. Tijdens zijn langdurige pastoraat (tot 1726) zette hij zijn onderwijsactiviteiten voort in de pastorie. Er zijn tenminste 17 “Teffelse” gymnasiasten bekend, afkomstig uit de wijde omgeving.
De bevolking van Teeffelen was een heel stuk kleiner dan die van Oijen: in 1850 woonden er 82 personen. Tussen 1850 en 1900 valt een stagnatie op: van 82 naar 84. Nadien liep de curve omhoog: van 1950 via 245 in 1970 naar 288 in 2008.
H. Hartbeeld en Mariakapelletje
Bij gelegenheid van het 40-jarig priesterfeest van pastoor L. van Sleeuwen (28 mei 1944) werd geld ingezameld in de parochie als geschenk. De pastoor liet daarvan een Mariakapel bouwen en een H. Hartbeeld maken. Beide zijn ontworpen door architect Jos Bijnen uit Oss, die getrouwd was met een nicht van de pastoor.
Het H. Hartbeeld werd gemaakt door beeldhouwer Henri Jonkers en werd geplaatst op de hoek van de pastorietuin, grenzend aan de Pastoor van Weerdtstraat en het kerkplein.
Het beeld werd onthuld op 18 juni 1944.
De Mariakapel staat op de driesprong van de Pastoor van Weerdtstraat met de Singel en is gewijd 15 augustus 1944. Het Mariabeeld in de kapel is door de familie van de pastoor geschonken.
Bij gelegenheid van het 40-jarig priesterfeest van pastoor L. van Sleeuwen (28 mei 1944) werd geld ingezameld in de parochie als geschenk. De pastoor liet daarvan een Mariakapel bouwen en een H. Hartbeeld maken. Beide zijn ontworpen door architect Jos Bijnen uit Oss, die getrouwd was met een nicht van de pastoor.
Het H. Hartbeeld werd gemaakt door beeldhouwer Henri Jonkers en werd geplaatst op de hoek van de pastorietuin, grenzend aan de Pastoor van Weerdtstraat en het kerkplein.
Het beeld werd onthuld op 18 juni 1944.
De Mariakapel staat op de driesprong van de Pastoor van Weerdtstraat met de Singel en is gewijd 15 augustus 1944. Het Mariabeeld in de kapel is door de familie van de pastoor geschonken.
Pastoors van Teeffelen
1433 ; Marcelis van den Meij
1447 ; Petrus Scholtz
1475 ; Henrici Tefelen
1492 ; Henrici van Herwarden
1524 ; Georgius Dommelsberchs, Godefr. De Heze, waarnemer
1530 ; Ulricus Scharen
1583-1621; Laurentius van Lieshout
1621-1666; Petrus Clausius van Asten
1666-1696; Adamus van de Weerdt
1696-1726; Henricus van Geffen
1726-1751; Joannes Bollens
1751-1760; Gerardus Johannes van Griensven
1761-1803; Theodorus Verkuijlen
1433 ; Marcelis van den Meij
1447 ; Petrus Scholtz
1475 ; Henrici Tefelen
1492 ; Henrici van Herwarden
1524 ; Georgius Dommelsberchs, Godefr. De Heze, waarnemer
1530 ; Ulricus Scharen
1583-1621; Laurentius van Lieshout
1621-1666; Petrus Clausius van Asten
1666-1696; Adamus van de Weerdt
1696-1726; Henricus van Geffen
1726-1751; Joannes Bollens
1751-1760; Gerardus Johannes van Griensven
1761-1803; Theodorus Verkuijlen
1803-1807; Wilhelmus Franciscus van Niel
1807-1809; Theodorus Enters
1809-1810; Wilhelmus Rodijnen
1810-1819; Antonius Gremmen
1819-1831; Wilhelmus van den Heuvel
1831-1843; Hermanus Antonius Taabe
1843-1848; Petrus Joannes Bruijsten
1848-1852; Joannes Wilhelmus Smits
1852-1854; Jacobus Vinck
1854-1880; Antonius Zelten
1880-1886; Hermanus Petrus Hubertus Boumans
1886-1891; Ludovicus Hubertus Verberne
1891-1897; Henricus J.H.J. Bolsius
1897-1905; Mattheus Peeters
1905-1913; Adrianus Johannes Claesen
1913-1929; Paulus Franciscus Maria de Vocht
1929 ; ; Antonius van Hout
1929-1952; Leonardus van Sleeuwen
1952-1956; Thomas Cornelis A.M. van de Laar
1957-1968; Laurentius A. P. Koenraadt
1898-1981; Marinus J. M. van Vijfeyken
1981-1988; G. Stegeman
1988-1994; B. Kersten
1994-1997; W.Th.H. van Luyck
1997-.. A.G.J.M. Smits
Vanaf 1957 hebben Lithoijen en Teeffelen één pastoor
1807-1809; Theodorus Enters
1809-1810; Wilhelmus Rodijnen
1810-1819; Antonius Gremmen
1819-1831; Wilhelmus van den Heuvel
1831-1843; Hermanus Antonius Taabe
1843-1848; Petrus Joannes Bruijsten
1848-1852; Joannes Wilhelmus Smits
1852-1854; Jacobus Vinck
1854-1880; Antonius Zelten
1880-1886; Hermanus Petrus Hubertus Boumans
1886-1891; Ludovicus Hubertus Verberne
1891-1897; Henricus J.H.J. Bolsius
1897-1905; Mattheus Peeters
1905-1913; Adrianus Johannes Claesen
1913-1929; Paulus Franciscus Maria de Vocht
1929 ; ; Antonius van Hout
1929-1952; Leonardus van Sleeuwen
1952-1956; Thomas Cornelis A.M. van de Laar
1957-1968; Laurentius A. P. Koenraadt
1898-1981; Marinus J. M. van Vijfeyken
1981-1988; G. Stegeman
1988-1994; B. Kersten
1994-1997; W.Th.H. van Luyck
1997-.. A.G.J.M. Smits
Vanaf 1957 hebben Lithoijen en Teeffelen één pastoor
laatste wijziging 12-10-2020
48 beschreven archiefstukken
10 gedigitaliseerd
totaal 834 bestanden
Inventaris
Eigendommen
37 Stukken betreffende verpachtingen van goederen toebehorende aan de kerk en armen van Teeffelen, 1704-1966 i
7334 Parochie Sint Benedictus in Teeffelen, 1651-1976
Inventaris
Eigendommen
37
Stukken betreffende verpachtingen van goederen toebehorende aan de kerk en armen van Teeffelen, 1704-1966
Datering:
1704-1966
Vindplaats origineel:
Den Bosch
Omvang:
1 omslag
Digitale bestanden:
Organisatie: Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC)
laatste wijziging 10-02-2011
1 gedigitaliseerd
totaal 44 bestanden
laatste wijziging 12-10-2020
48 beschreven archiefstukken
10 gedigitaliseerd
totaal 834 bestanden
Kenmerken
Datering:
1651 - 1976
Vindplaats origineel:
BHIC 's-Hertogenbosch
Openbaarheid:
Deze toegang bevat een of meer stukken die tot 1 januari 2036 niet zonder meer openbaar zijn.
Het precieze jaar van openbaarheid kun je per inventarisnummer vinden.
Bij vragen kun je contact opnemen met het BHIC.
Het precieze jaar van openbaarheid kun je per inventarisnummer vinden.
Bij vragen kun je contact opnemen met het BHIC.
Categorie:
laatste wijziging 12-10-2020
48 beschreven archiefstukken
10 gedigitaliseerd
totaal 834 bestanden