7153 Molen Gerrits Oeffelt, 1837-1970 ( Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) )
7153
Molen Gerrits Oeffelt, 1837-1970
Inleiding
De molen is gebouwd begin jaren 1860. Ze werd verwoest in 1944 en de ruïne nabij de Dorpsstraat is in 1954 gesloopt. De stenen bergmolen, een windkorenmolen, was een ronde bovenkruier zonder stelling.
De molen "Te Goeder Trouw" aan Hagelkruis 129 behoorde toe aan de familie Gerrits, een oud molenaarsgeslacht. Vanaf ± 1800 sierde deze molen het dorp en stond op de plaats van het voormalige postkantoor. Het was een standaardmolen met een houten onderstel waarop de kast en wielen draaiden. Omstreeks 1853 werd deze molen door een brand verwoest en de toenmalige eigenaar, Jan Paul Gerrits, bouwde aan de overkant van de straat een nieuwe molen. Dit werd een stenen bergmolen, op-gebouwd van bakstenen met een aarden berg er omheen. Door een van de bouwers aan de molen werd in een houten balk de spreuk gebeiteld: "Arnoldus Weerepas schoot de vogel in het jaar, dat men met de kerktoren en de molen aan het bouwen waar". Daaronder stond het jaartal 1863. De houten balk is helaas bij de sloop van de molen verloren gegaan.
De molen "Te Goeder Trouw" aan Hagelkruis 129 behoorde toe aan de familie Gerrits, een oud molenaarsgeslacht. Vanaf ± 1800 sierde deze molen het dorp en stond op de plaats van het voormalige postkantoor. Het was een standaardmolen met een houten onderstel waarop de kast en wielen draaiden. Omstreeks 1853 werd deze molen door een brand verwoest en de toenmalige eigenaar, Jan Paul Gerrits, bouwde aan de overkant van de straat een nieuwe molen. Dit werd een stenen bergmolen, op-gebouwd van bakstenen met een aarden berg er omheen. Door een van de bouwers aan de molen werd in een houten balk de spreuk gebeiteld: "Arnoldus Weerepas schoot de vogel in het jaar, dat men met de kerktoren en de molen aan het bouwen waar". Daaronder stond het jaartal 1863. De houten balk is helaas bij de sloop van de molen verloren gegaan.
In 1909 stierf op 42-jarige leeftijd de molenaar Eduard Gerrits. Dit was de vader van N151 Gerrits en deze werd toen op 14-jarige leeftijd molenaar op deze molen. Nol werd bijgestaan door de knecht Drikus Eibers uit Vortum die bij de molenaar werkzaam was. Het duurde niet lang of Drikus Eibers werd in Oeffelt genoemd "Drikus de Mulder". Omdat een windmolen nou eenmaal afhankelijk is van wind en de natuur geen rekening houdt met de werkdagen van de mens, werd er in 1905 een vergunning aangevraagd voor een "stoommolen". Nu kon er ook zonder wind worden gemalen en werden de werkzaamheden beter verdeeld. Drikus ging steeds meer malen met de windmolen en Nol hield zich meer en meer bezig met de z.g. stoommolen.
Door het militair geweld tijdens de bevrijding in najaar 1944 werd de windmolen dermate beschadigd dat functioneren onmogelijk was. Na tien jaar niet meer te zijn gebruikt werd er in 1954 een begin gemaakt met de sloop van de molen. De wieken van de molen zijn destijds met een mallejan, getrokken door enkele paarden, vervoerd naar Merselo. Hier kwamen ze van pas bij de wederopbouw van de beschadigde molen daar en doen nog steeds dienst. Naast de kerk verdween daarmee helaas ook dit beeld bepalende bouwwerk door oorlogsgeweld. Het molenbedrijf van de familie Gerrits ging echter gewoon door met de stoommolen.
Voor de bouw van deze z.g. "Stoommolen" aan Hagelkruis 128 kreeg de weduwe Johanna Gerrits-Heurkens in 1905 een vergunning om deze te bouwen naast de bergmolen. Van 1905 tot 1930 werd er gemalen met een molen die werd aangedreven door een petroleum-motor. Deze motor werd in 1930 vervangen door een Crossley motor waardoor de maal capaciteit aanmerkelijk werd verhoogd. Deze motor heeft dienst gedaan tot 1957 en toen werd ook het malen met de molenstenen vervangen door een hamermechanisme, dat door een elektromotor werd aangedreven.
Het scherpen van de molenstenen, dit werd door de molenaar zelf gedaan, was een erg tijdrovende bezigheid. Deze z.g. "Stoommolen" heeft nog tot 1970 als maalderij dienst gedaan en werd gesloten, omdat het beroep van molenaar geen perspectief meer bood. Na bijna twee eeuwen molenaarschap kwam er een einde aan dit mooie beroep en wordt de uitoefening van dit beroep nog voortgezet door vrijwillige molenaars.
Toen ook uiteindelijk de windrechten door de fam. Knapen werden afgekocht, zij bouwden hun huis op de hoek Molenstraat/Dorpstrant en Lietingsestraat, kwam er een einde aan het molenaarstijdperk van de fam. Gerrits. Hoewel er nooit met een stoommachine is gemalen heeft dat gebouw altijd de naam "Stoommolen" behouden.
Bron: Oeffelt zoals het was, uitgave 2005 door Stichting Heem en Historie Oeffelt, p. 300-301
Het scherpen van de molenstenen, dit werd door de molenaar zelf gedaan, was een erg tijdrovende bezigheid. Deze z.g. "Stoommolen" heeft nog tot 1970 als maalderij dienst gedaan en werd gesloten, omdat het beroep van molenaar geen perspectief meer bood. Na bijna twee eeuwen molenaarschap kwam er een einde aan dit mooie beroep en wordt de uitoefening van dit beroep nog voortgezet door vrijwillige molenaars.
Toen ook uiteindelijk de windrechten door de fam. Knapen werden afgekocht, zij bouwden hun huis op de hoek Molenstraat/Dorpstrant en Lietingsestraat, kwam er een einde aan het molenaarstijdperk van de fam. Gerrits. Hoewel er nooit met een stoommachine is gemalen heeft dat gebouw altijd de naam "Stoommolen" behouden.
Bron: Oeffelt zoals het was, uitgave 2005 door Stichting Heem en Historie Oeffelt, p. 300-301
Het bedrijfsarchief van molenaarsfamilie Gerrits is in 2004 bij de archiefdienst Brabant Noordoost, later gefuseerd tot BHIC, terechtgekomen.
Verwijzing naar archiefstukken uit dit archief geschiedt door (volledig): Brabants Historisch Informatie Centrum, toegangsnummer 7153 Molen Gerrits Oeffelt, inv.nr. ...
(verkort): BHIC, 7153 Molen Gerrits Oeffelt, inv.nr. ...
Verwijzing naar archiefstukken uit dit archief geschiedt door (volledig): Brabants Historisch Informatie Centrum, toegangsnummer 7153 Molen Gerrits Oeffelt, inv.nr. ...
(verkort): BHIC, 7153 Molen Gerrits Oeffelt, inv.nr. ...
laatste wijziging 12-10-2020
25 beschreven archiefstukken
Inventaris
11-25 Debiteurenboeken, met vanaf nr. 18 indexen op persoonsnamen
19 1954, jul - 1956, mei
7153 Molen Gerrits Oeffelt, 1837-1970
Inventaris
11-25 Debiteurenboeken, met vanaf nr. 18 indexen op persoonsnamen
11-25 Debiteurenboeken, met vanaf nr. 18 indexen op persoonsnamen
19
1954, jul - 1956, mei
Vindplaats origineel:
Den Bosch
Organisatie: Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC)
laatste wijziging 29-03-2012
laatste wijziging 12-10-2020
25 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
1837-1970
Vindplaats origineel:
BHIC 's-Hertogenbosch
Categorie:
laatste wijziging 12-10-2020
25 beschreven archiefstukken