ROOMS KATHOLIEKE PAROCHIE H. LAMBERTUS TE GEMONDE

Voor een institutionele geschiedenis wordt verwezen naar de publicatie Sint Lambertuskerk: eeuwenlang de trots van het Brabantse Gemonde, uitgave van Heemkundevereniging Den Hogert (Gemonde 2007).

ARCHIEF EN INVENTARISATIE

Naar aanleiding van het besluit om met ingang van 1 januari 2013 de H. Lambertusparochie te laten fuseren met diverse andere parochies in de gemeenten St. Michielsgestel en Schijndel is in 2012 besloten een deel van het archief van voornoemde parochie te beschrijven. Na het afscheid van de laatste pastoor Piet Goedhart en diens vertrek uit de pastorie (juli 2012) bleef laatstgenoemd gebouw onder meer nog het dynamisch (administratie) en het statische archief huisvesten. Besloten is om het archief tot aan het pastoraat van Goedhart (2004) te ordenen en te beschrijven.

Het grootste deel van het archief werd aangetroffen in archiefstellingen, hangmappen, boekenkasten en kisten op de zolder van de pastorie. Daarnaast bevonden zich nog enkele archivalia op de begane grond in de kasten in de spreekkamer en de administratieruimte.
Op de zolder bevonden zich verder een serie financiële administratie bestaande uit kwitanties en nota’s als bijlagen bij de (financiële) jaarstukken over 1962-2004 (4,5 m) en diverse gedrukte publicaties en naslagwerken van (algemeen) religieuze, liturgische of muzikale aard. Besloten is om voornoemde stukken niet in onderhavige inventaris op te nemen. Ook werden op voornoemde zolder diverse (persoonlijke) stukken van pastoor M.A.M. Lax (1971-1996) aangetroffen, deels van vóór zijn pastoraat in Gemonde. Hieronder bevonden zich stukken door Lax gevormd als muziekleraar aan het Bisschoppelijk Seminarie te St. Michielsgestel (0, 12 m), als musicus en muziekliefhebber (0, 12m) en 6 dozen met dia’s, voornamelijk van reizen, uitstapjes en andere gebeurtenissen in de familiesfeer. Al deze stukken zijn bestemd om overgedragen te worden aan familieleden van Lax.

Daarnaast zijn stukken aangetroffen van Lax als deken van het dekenaat Boxtel-Vught over 1988-1995 en van de Dekenale Werkgroep voor Toerusting en Volwassenenkatechese van het dekenaat Boxtel-Vught en Toerusting Boxtel (DWTV-12) over 1983-1993. Deze stukken zijn bestemd om overgedragen te worden aan het dekenaat ’s-Hertogenbosch-Boxtel-Oisterwijk.

Het merendeel van de bewaard gebleven stukken dateert vanaf het begin van het pastoraat van M.A.M. Lax (1971). Vermoedelijk zijn er tijdens het pastoraat van F.J.B.M. de Beer (1956-1971) diverse archivalia vernietigd. Het is bekend dat er destijds een ‘karrenvracht’ aan stukken afgevoerd is waarvan het verhaal gaat dat deze in een gat in de pastorietuin ingegraven zijn geworden. Hieronder bevonden zich in ieder geval archivalia van het armbestuur. Tijdens deze actie is het gelukt om de vernietiging van een zevental registers het armbestuur uit 1703, 1737-1739, 1745, 1758 en 1770 te voorkomen. Deze registers behoren tot het archief van de Parochiële Charitas Instelling dat, uitgezonderd enkele stukken die in de rubriek Gedeponeerde archieven zijn beschreven, niet in deze inventaris is opgenomen.

Uit de periode 1956-1971 werden slechts enkele ordners met archivalia aangetroffen. Twee van deze ordners droegen de opschriften Te bewaren documenten vd. kerk-Gemonde en Archief der S. Lambertus kerk 1956 1957 1958 1959.

De inventaris is grotendeels onderverdeeld in de rubrieken Archief van de pastoor, Archief van het kerkbestuur en Archief van het schoolbestuur. Daarnaast werden nog archivalia van enkele andere archiefvormers aangetroffen die beschreven zijn onder de rubriek Gedeponeerde archieven. Ten slotte is onder de rubriek Documentatie een aantal publicaties, artikelen, notities en foto’s opgenomen.

Vernietigd werden diverse dubbelen en een serie kwitanties en nota’s als bijlagen bij de (financiële) jaarstukken over 1962-2004 (omvang 6 m).

In het kerkgebouw bevonden zich ten tijde van de inventarisatie nog drie schilderijen door H. Bogaerts uit 1927 van de pastoors Joannes van Kessel (1845-1870), Arnoldus Josephus Hieronymus van den Hummel (1870-1912) en Cornelis Joannes van Doremalen (1912-1956), alsmede enkele processievaandels. Voornoemde objecten zijn niet in de inventaris opgenomen.

De volgende inventarisnummers bevonden zich ten tijde van de samenstelling van deze inventaris nog bij de archiefvormer:
76.Register van dopen, 1968-2000 juni
77.Register van dopen, 2000 juni-2012
91.Register van huwelijken, 1964 juli-1992 juni
92.Register van huwelijken, 1992 juni-2012
125.Portretfoto van F.J.B.M. de Beer, ca. 1970
148.Portretfoto van M.A.M. Lax, ca. 1990
188.Portretfoto van koster Theodorus van Kempen, ca. 1970
255, 256
en 257.Foto’s (3) van het kerkgebouw, tevens één met de pastorie, ca. 1910-ca. 1915
278.Foto van het kerkgebouw vanuit uit zuidwesten, ca. 1960
367.Fundationes ecclesiae Sancti Lamberti de Gemonde, lijst van fundaties over
1915-1969


De volgende inventarisnummers zijn slechts openbaar na toestemming van de archiefvormer: 1, 73, 75-77, 85-88, 90-93, 96, 98-99, 181, 230, 236, 294-295, 297-299, 301, 304-305, 317, 355 en 368-369.
Inv.nrs. 140-145 zijn komen te vervallen. De registers met de inventarisnummers 73, 75 en 80 zijn in 2022 terug in beheer genomen door de parochie.
De uiteindelijke omvang van het archief is ca. 8 m.


Gemonde, 2013
J.H.M. van der Schoot en T.L.H. van de Sande



Voor archivalia van de Tafel van de Heilige Geest en de Kerkfabriek Gemonde, 1487-1807,
zie deze rubriek in: archiefblok 5230 Collectie Sint-Michielsgestel.

Lijst van pastoors

Voor een lijst van pastoors, kapelaans en assistenten over 1399-2012 wordt verwezen naar bijlage A van de publicatie Sint Lambertuskerk: eeuwenlang de trots van het Brabantse Gemonde, uitgave van Heemkundevereniging Den Hogert (Gemonde 2007).

1845-1870Joannes van Kessel
1870-1912Arnoldus Josephus Hiernonymus van den Hummel
1912-1956Cornelis Joannes van Doremalen
1956-1971Frans Joseph Bernard Maria de Beer
1971-1996Mathias Arnoldus Maria Lax
1996-1997Richard Niessen (waarnemend)
1996-1997Peter Luijckx
1997-2003Peter Luijckx
2003-2004Chrisfried Rodeyns
2004-2012Piet Goedhart