(citaat 'Inleiding)
“Grote Griet ben ik gehieten,
Om wijd en weer kon ik wel schieten,
Ik kreeg een kogel in mijn mond,
Ik schoot hem door de Haarder toren,
En toen nog zeven voet in de grond”

In 1672 werd Groningen belegerd door de Munsterse bisschop Christoph Bernhard Freiherr von Galen, alias Bommen Berend. Onder zijn leiding werd menig stads huis in puin gelegd1. Dat de stadjers hem van katoen gaven, moge blijken uit bovenstaand vers, waarin de schrijver zijn dichterlijke vrijheid de vrije loop heeft gegeven. De kogels vlogen over en weer, van ijzer en vrij zeker ook van steen, alleen niet over de geschetste afstand. Een driekwart kilometer was al een heel eind. Of de kogels werden hergebruikt, is niet bekend, maar dat ligt wel voor de hand.'

Binnen het grondgebied van de gemeente Groningen heeft de Hunze diverse sporen nagelaten. De herkenbaarheid en ervaarbaarheid ervan wisselt,
maar dat doet niet af aan de historische waarde. De verschillende sporen
vertellen samen het verhaal van haar ontwikkeling en dan met name de
door mensenhanden veroorzaakte ontwikkelingen. Die resten zijn daarmee
waardevolle aanwijzingen om de geschiedenis van de rivier en het landschap te begrijpen en te herkennen, zij het soms met enige moeite.
Niet alleen het aanzicht van de rivier is veranderd, ook de functie – of
misschien moeten we zelfs spreken van nut – is in de afgelopen eeuw sterk
gewijzigd. Van oudsher hadden Stad en (naaste) omgeving groot belang bij
de Hunze voor de aan- en vooral afvoer van water. Het winnen en transporteren van grondstoffen (klei en turf) speelde een niet onbelangrijke bijrol.
De Hunze bezat als juridische grens aantrekkingskracht als vestigingsplaats
voor verdedigbare steenhuizen. Op afstand was de ligging van de Hunze in
die tijd te herkennen aan de steenhuizen langs haar oever. Een beeld dat relatief kort standhield. De steenovens hebben het beeld langer bepaald, maar
vielen weinig op tenzij ze rookten tijdens het stookseizoen.
Tegenwoordig zijn waarden als natuurbeleving en recreatie van veel groter
belang. Vandaag de dag wisselen dan ook industrie, wonen, vervoer (over
de weg), recratie en natuur elkaar af langs de oude loop van de Hunze.
De afvoer van water is de enige constante facor door alle eeuwen heen. In
het Hunzeplan van het Groninger Landschap komen de belevingswaarde
van nu en de functie van waterafvoer samen. Vooral de natuurlijke waarde
zal worden hersteld en versterkt. Die laatste is plaatselijk – met name in
de Hunzezone bij Euvelgunne – tezamen met de cultuurlandschappelijke
waarde behouden. (vervolg: Zie Opm)