Bij de verkenning van het kasteelterrein met een weerstandsonderzoek bleek dat ten noorden van het kasteelterrein zelf sprake was een toegangsweg naar het kasteel, een wierde en ten noorden daarvan een tweede kasteelterrein.

Voor het opstellen van een archeologische verwachtingskaart voor het gebied zijn grondboringen verricht. Daarbij zijn in de ondergrond meerdere (prehistorische) brandlagen waargenomen.

Om de verspreiding van brandlagen uit de ijzertijd en Romeinse tijd op het Zerniketerrein vast te stellen is het gebied door middel van boringen onderzocht. In bijna alle boringen bleken deze brandlagen aanwezig te zijn. Een proefsleuf gaf daarbij een duidelijk overzicht van het verloop van de bodemopbouw.
Aan de hand van deze gegevens is het waarschijnlijk dat de eerste periodieke vegetatieafbrandingen ter plekke dateren uit de ijzertijd en dat ze tot in de Romeinse tijd zijn herhaald. De aanwezigheid van meerdere kleilagen wijst op de toenemende invloed van de zee op dit gebied waardoor het periodiek afbranden stopte. Pas toen de invloed van de zee weer verminderde, is het gebied weer in gebruik genomen, getuige de aanwezigheid van een middeleeuwse sloot.

(Lissabonstr)Het terrein ligt in het lager gelegen kleigebied ten westen van de oeverwallen van de A. In de kleiige bodem was sprake van een oud vegetatieniveau uit vermoedelijk 400-200 v.Chr. Meer recent zijn de resten van een gracht die vermoedelijk ooit rondom een siertuin liep die hoorde bij een in 1672 gesloopte buitenplaats van de familie Van Lissabon. Het gebouw en de tuinen staan nog afgebeeld op de kaart van Haubois uit circa 1643.
(Reitemakersreige)Voorafgaande aan de nieuwbouw van enkele woningen heeft op deze plek een opgraving plaatsgevonden. In een later stadium is over het terrein een proefsleuf (noord-zuid) aangelegd om de bodemopbouw verder in kaart te brengen.
(Ossenmarkt:) Verspreid over vier fasen zijn in 1996, 1997 en 1998 opgravingen verricht voorafgaande aan de nieuwbouw van de parkeergarage aan de Ossenmarkt.
(van Starkenborgh)Voorafgaande aan de verbreding van het kanaal zijn aan de westzijde van het kanaal de restanten van een steenoven opgegraven met in de buurt mogelijk een kleiwinningskuil. Ook zijn er sloten en (paal)kuilen aangetroffen die uit de 13e-14e eeuw dateren.
Ten oosten van het kanaal, op het terrein van het voormalige klooster van Selwerd, werd de oorspronkelijke wierde deels aangesneden. Hierbij zijn de resten van een glas- of kalkoven waargenomen. Uit de bodem kwamen (kogelpot)scherven waarvan één hele vroege uit de 9e eeuw. Ook is een graf met het skelet van een jongeman ontdekt die een mes als grafgift had meegekregen.
(O.Boteringe)Op meerdere plekken in de straat zijn bij rioolsaneringen oude wegverhardingen aangetroffen waarvan de oudste vermoedelijk kort na 1050 is aangelegd op een esdek. Onder het esdek zijn meerdere sporen gezien waaronder kuilen en een noord-zuid georiënteerde sloot. Uit de vulling van een diepe kuil ter hoogte van nr. 52 kwamen de fragmenten van een zwaard.
Het zwaard dateert uit de 13e-begin 14e eeuw en zat nog in de lederen schede. In 2010 is van het zwaard een drietal replica’s vervaardigd.

De bodemopbouw bestond voornamelijk uit kleilagen waartussen zich zandbandjes bevonden. In één boring is op grote diepte een oud vegetatieniveau waargenomen. Verdere aanwijzingen voor archeologie ter plaatse zijn niet aangetroffen.

Naar aanleiding van het opstellen van een nieuw bestemmingsplan voor het buitengebied, is de ondergrond van vijf locaties door middel van boringen in kaart gebracht. Bij alle onderzoeksgebieden bestond de ondergrond overwegend uit kleilagen.
Bij de locatie Gaaikemadijk (circa 500m ten westen van Zijlvesterweg 8a) was onderin de bodem sprake van een humeuze kleilaag met veenbrokken. De oudste bewoningssporen dateren waarschijnlijk uit het begin van de nieuwe tijd. De bodem van de locaties Wolddijk en Noordzeeweg (beide ten oosten van Wolddijkerweg 101) bestond onderin uit zandige klei. De oudste bewoningsporen zijn waargenomen langs de Wolddijk en dateren uit de 19e eeuw.
De ondergrond op de locatie Koerspad bestond onderin uit zandige klei, gevolgd door een kleilaag en de moderne bouwvoor die mogelijk een restant is van een zogenaamd ‘wouddek’ (een overblijfsel van de veenlaag die hier ooit heeft gelegen). In het zuidwesten van de onderzoeklocatie bevond zich een grotendeels intacte wierde uit de middeleeuwen en mogelijk de vroege nieuwe tijd.
De bodem van locatie Noorddijkerweg 15 bestond onderin uit kleilagen die behoorden tot een oude oeverwal. Hierop lag een wierdelaag van klei die deel uitmaakt van de dorpswierde Noorddijk en vermoedelijk uit de late middeleeuwen en de nieuwe tijd dateert. Enkele boringen zijn vermoedelijk gezet in archeologische sporen die mogelijk zelfs uit de vroege middeleeuwen kunnen stammen.

Ten oosten van het Winschoterdiep, op het grasveld ter hoogte van Bakmolenstraat 64-70 is de ondergrond onderzocht op de aanwezigheid van sporen uit de midden en jonge steentijd. Deze zijn niet aangetroffen.

Ten behoeve van het graven van nieuwe en het verbreden van bestaande watergangen in het voormalige kweldergebied zijn grondboringen verricht. Op deze manier is geprobeerd inzicht te krijgen in de bodemopbouw ter plaatse. Op één plek nabij de wierde Wierum zijn onder meer aardewerkscherven, bot en baksteenspikkels aangetroffen die wijzen op bewoning in de middeleeuwen. Ook zijn er enkele vegetatieniveaus gezien en is een deel van een oude geul waargenomen.

Onder een dikke laag ophogingsgrond, die mogelijk deels afkomstig is van de afgegraven wallen van de Helperlinie, lag een bouwvoor die vermoedelijk uit de late middeleeuwen dateerde. Aan de westzijde van het terrein lag onder deze bouwvoor het dekzand en aan de oostzijde ervan kleiige sedimenten.
De grondsporen in het dekzand bestonden uit greppels, slootjes en (paal)kuilen uit de ijzertijd. Een aantal van de paalkuilen vormden boerderijplattegronden uit de midden-ijzertijd (circa 4e-3e eeuw v. Chr). Anderen zijn afkomstig van spiekers. Tot de oudste sporen behoort een mogelijke waterput uit de late bronstijd-vroege ijzertijd waarin een deel van een houten ploegschaar is gevonden. De verschillende oriëntaties van de ijzertijdsporen lijken te wijzen op verschillende gebruiksfasen in deze periode. De bewoning eindigt door vernatting van de omgeving rond het begin van de jaartelling. Pas vanaf de late middeleeuwen wordt dit gebied weer opnieuw in gebruik genomen.

Onder een dikke laag ophogingsgrond, die mogelijk deels afkomstig is van de afgegraven wallen van de Helperlinie, lag een bouwvoor die vermoedelijk uit de late middeleeuwen dateerde. Aan de westzijde van het terrein lag onder deze bouwvoor het dekzand en aan de oostzijde ervan kleiige sedimenten.
De grondsporen in het dekzand bestonden uit greppels, slootjes en (paal)kuilen uit de ijzertijd. Een aantal van de paalkuilen vormden boerderijplattegronden uit de midden-ijzertijd (circa 4e-3e eeuw v. Chr). Anderen zijn afkomstig van spiekers. Tot de oudste sporen behoort een mogelijke waterput uit de late bronstijd-vroege ijzertijd waarin een deel van een houten ploegschaar is gevonden. De verschillende oriëntaties van de ijzertijdsporen lijken te wijzen op verschillende gebruiksfasen in deze periode. De bewoning eindigt door vernatting van de omgeving rond het begin van de jaartelling. Pas vanaf de late middeleeuwen wordt dit gebied weer opnieuw in gebruik genomen.

Onder een dikke laag ophogingsgrond, die mogelijk deels afkomstig is van de afgegraven wallen van de Helperlinie, lag een bouwvoor die vermoedelijk uit de late middeleeuwen dateerde. Aan de westzijde van het terrein lag onder deze bouwvoor het dekzand en aan de oostzijde ervan kleiige sedimenten.
De grondsporen in het dekzand bestonden uit greppels, slootjes en (paal)kuilen uit de ijzertijd. Een aantal van de paalkuilen vormden boerderijplattegronden uit de midden-ijzertijd (circa 4e-3e eeuw v. Chr). Anderen zijn afkomstig van spiekers. Tot de oudste sporen behoort een mogelijke waterput uit de late bronstijd-vroege ijzertijd waarin een deel van een houten ploegschaar is gevonden. De verschillende oriëntaties van de ijzertijdsporen lijken te wijzen op verschillende gebruiksfasen in deze periode. De bewoning eindigt door vernatting van de omgeving rond het begin van de jaartelling. Pas vanaf de late middeleeuwen wordt dit gebied weer opnieuw in gebruik genomen.

Om de bodemopbouw in kaart te brengen is het gebied door middel van grondboringen onderzocht. Er was sprake van een dikke bouwvoor van zware klei (een zogenaamd wouddek) die lag op natuurlijke kwelderafzettingen. Archeologische resten zijn niet aangetroffen.

(proefsleuf:) Op de plekken waar bij eerdere boringen interessante archeologische resten waren waargenomen, zijn ter controle enkele proefsleuven aangelegd. In de natuurlijke ondergrond van klei- en veenlagen zijn delen van voormalige geulen, oeverwallen, een dijk, kuilen en sloten waargenomen. Tot de oudste vondsten behoren enkele aardewerkscherven die dateren uit de midden- tot late ijzertijd. Een aantal hiervan is in de oude geul gevonden.
(booronderzoek:) Op de plekken waar waterpartijen zijn gepland voor het nieuwe industrieterrein Westpoort, is de bodem onderzocht op archeologische sporen. Hiervoor is een vijftal proefsleuven gegraven ter hoogte van enkele eerder vastgestelde archeologisch interessante locaties. Hierbij kwamen twee sporen aan het licht. Eén daarvan was een kuil die als kleiwinningsput kan worden geïnterpreteerd.

Om het gebied van het toekomstige industriegebied Westpoort archeologisch in kaart te brengen is de ondergrond door middel van boringen onderzocht. Hieruit is gebleken dat de belangrijkste cultuurhistorische waarden zich langs de Hunsinge bevinden.

Bij de plaatsing van een ondergrondse afvalcontainer zijn de resten van een houten grondanker aangetroffen. Het toegepaste hout is in 1528-1529 gekapt. De gegevens van dit onderzoek zijn uitgewerkt in de rapportage over de begeleidingen van de ondergrondse afvalcontainers in de binnenstad en de Hortusbuurt.

Op de plek van de voormalige haven en vestinggracht is tot op grote diepte gegraven voor de bouw van een nieuwe parkeergarage. Op circa 8m onder NAP is rode/grijze keileem met soms veel en grote keien waargenomen dat op schuin gelaagd, zogenaamd ‘Peelo zand’ lag. Op een hoger niveau waren zandige wad afzettingen aanwezig waarin kleine en grote geulen zichtbaar waren. Daarboven was sprake van kleiige wadafzettingen met daarin Arenicola schelpen. Bovenin de bodem bleken nog resten van de oude houten havenbeschoeiing aanwezig te zijn.

Bij rioolsaneringen in de straat zijn ter hoogte van de kruising met de Aweg restanten van de A-poort uit de 15e eeuw waargenomen.

In de ondergrond waren drie horizontale eikenhouten balken aanwezig die rond de eerste kwart van de 16e eeuw dateerden en vermoedelijk onderdeel waren van een constructie in de vestingwal uit de 15e eeuw.

Ter plaatse zijn funderingen en vloeren aangetroffen van enkele gebouwen. Deze hoorden ooit bij een werf die hier vanaf de 17e eeuw tot aan het einde van de 19e eeuw heeft gelegen.

Aan de hand van het booronderzoek bleek dat in de bodem sprake was van een oude getijdenvlakte met kleiafzettingen en een kwelder- of oeverwal. De oude Hunzeloop zelf is niet aangetroffen.

1990

Naar aanleiding van resultaten uit eerdere boringen zijn ten oosten van de Julianaweg, langs de Braillelaan en de Vondellaan, enkele grondboringen verricht. Doel hiervan was het vaststellen of ter hoogte van het dekzand sprake was van archeologische resten. Behalve een gering aantal houtskoolbrokjes, die verder niet archeologisch de duiden waren, zijn geen archeologische resten waargenomen.

Tijdens het vervangen van het oostelijk landhoofd van de Visserbrug zijn verschillende restanten aangetroffen waarvan de jongste onderdeel waren van de basculebrug uit 1922. Ouder waren de resten van in 1881 gesloopte spilsluis uit de 17e eeuw en delen die hebben toebehoord aan eerdere bruggen op deze plek. Ook zijn delen van een overkluizing uit de 16e eeuw waargenomen.

In de weilanden zijn delen van een natuurlijk geulenstelsel met oeverwallen waargenomen. Mogelijk was er zelfs sprake van een kleine wierde.

Voorafgaande aan nieuwbouw is het terrein door middel van proefsleuven onderzocht. De vondst van een vuursteenvindplaats was reden om een jaar later het proefsleufonderzoek op te schalen naar een opgraving, waarbij een specifiek deel van het terrein uitgebreider is onderzocht.
Bij de opgraving zijn geen overtuigende sporen aangetroffen die dateren uit het mesolithicum en het neolithicum. Wel zijn is een groot aantal vuurstenen artefacten uit beide perioden gevonden. Daaronder waren 10.513 stukken afkomstig van vuursteenbewerking en 310 werktuigen. Een klein aantal artefacten is mogelijk ouder en dateert uit het laat paleolithicum. Tot de werktuigen behoren onder meer enkele pijlpunten (waaronder transversale spitsen van de Trechterbekercultuur), schrabbers/messen, boren/ruimers, een klopsteen en fragmenten van een geslepen bijl. Aan de hand van een analyse van de vindplaats van de artefacten kon een aantal specifieke gebruiks-/bewerkingszones worden gereconstrueerd.
Tot het overige vondstmateriaal uit het mesolithicum en neolithicum behoren artefacten van overige soorten natuursteen (fragmenten van slijp- en wrijfstenen, klopstenen, een deel van een geslepen bijl) en een gering aantal aardewerkscherven dat dateert uit het neolithicum.
Van jongere datum is een sloot die aan de hand van het ijzertijdaardewerk is gedateerd in de 1e eeuw na Chr. Dertien sloten en greppels dateren uit de middeleeuwen en nieuwe tijd. Ook zijn de resten van een weg aangetroffen die mogelijk gelijktijdig met de Helperlinie is aangelegd. Hiervan zijn de bermsloten en een deel van de keitjesverharding waargenomen. Het vondstmateriaal uit de middeleeuwen bestond onder meer uit kogelpotscherven en uit de nieuwe tijd dateren een pijpensteelfragment, een loden kogeltje en een scherf steengoed.

(hele tekst:) Omdat er gerede kans was dat precies onder de nieuwbouw van het nieuwe
gebouw van de dienst SOZAWE een vuursteenvindplaats zou liggen, werd
door ARC bv vlak voor kerstmis 2010 een viertal proefsleuven gegraven. Er
werd inderdaad een vindplaats aangetroffen, die het volgend voorjaar zou
worden opgegraven.

Op de locatie van twee nieuw te bouwen appartementencomplexen aan weerszijden van het Dinkelpark is de ondergrond door middel van twee proefsleuven onderzocht op de aanwezigheid van archeologie. Uit dit onderzoek bleek dat, hoewel er delen van een B- en een E-horizont zijn aangetroffen, een groot deel van de ondergrond ooit al eens tot in het dekzand was afgegraven.

(hele artikel:) In opdracht van Greenhouse Advies voerde het bureau Archeopro een bureau-
en booronderzoek uit op een braakliggend terrein aan de van Heemskerkstraat,
ten oosten van het spoor en de Westelijke Ring. De ondergrond
in dit plangebied bestaat overwegend uit gelaagde getijdenafzettingen met
bovenin klei. Dit kleipakket is dikker langs het Hoendiep, waar onder andere
de molen en het pakhuis van een oorspronkelijk eind-18e-eeuwse olieslagerij
hebben gestaan. Ook konden in twee boringen de restanten van
brandlaagjes worden aangetoond.

Ter hoogte van de Paterswoldseweg was onder de opgebrachte grond sprake van een bewoningsniveau uit de middeleeuwen/nieuwe tijd. Deze lag op een pakket van getijafzettingen. Ook waren ter plaatste aanwijzingen voor de aanwezigheid van een dijkrestant.

Ter hoogte van de Paterswoldseweg was onder de opgebrachte grond sprake van een bewoningsniveau uit de middeleeuwen/nieuwe tijd. Deze lag op een pakket van getijafzettingen. Ook waren ter plaatste aanwijzingen voor de aanwezigheid van een dijkrestant.

De bodem van het terrein bleek nog ten dele intact te zijn. Zo bleken in het noordelijke deel twee vegetatie-/brandlaagjes aanwezig te zijn. De oudste dateert mogelijk rond het begin van de midden ijzertijd, de jongste uit de laat Romeinse tijd. In de noordoosthoek was sprake van een oude geul van de A met een bijbehorende oeverwal. Op de oeverwal lagen enkele keien die mogelijk wijzen op menselijke activiteiten ter plaatse. De geul zelf was afgedekt door de jongste vegetatie-/brandlaag. Verder was er een aantal greppels aanwezig.

Ter plaatse is sprake van sporen uit twee bewoningsperioden. Sporen uit de eerste periode bestaan uit vuursteenafval uit het neolithicum (circa 5000 jaar geleden). De sporen uit de tweede periode omvatten enkele enkele veenterpjes die in de 12e-13e eeuw zijn aangelegd en waarop eenvoudige boerderijen stonden.

Ter voorbereiding van de mogelijke aanleg van tramlijnen is het voorgestelde tracé buiten de binnenstad door middel van grondboringen archeologisch onderzocht. Resultaten uit dit onderzoek wijzen op een grote kans op archeologische resten op het traject richting Zernike en in een deel van het traject richting Kardinge.

Tijdens de aanleg van wegen en rioleringen zijn verschillende archeologische resten waargenomen. Uit de latere opgraving bleek dat deze hoorden bij een nederzetting uit circa de eerste twee eeuwen na de jaartelling. Het geheel bestond onder meer uit een gebouw dat was aangelegd op een oeverwal van de Hunze en werd omringd door vergraven natuurlijke geultjes en sloten. Ook zijn de resten aangetroffen van een tiental bijgebouwtjes.
Bij het vervolgonderzoek uit 1998 werden opnieuw enkele sloten, geulen en vele paalgaten uit dezelfde periode waargenomen. Enkele jongere sporen hoorden bij een rechthoekig terrein waarbinnen zich een huisplattegrond bevond. Een aantal van de aangetroffen kuilen heeft mogelijk dienst gedaan als oven voor het bakken van potten. Uit onderzoek van zadenmonsters is gebleken dat de menselijke bewoning destijds plaatsvond in een natte, zilte omgeving. Tot de jongere sporen behoren enkele oost-west georiënteerde ontginningssloten uit de (late) middeleeuwen.

Tijdens de aanleg van wegen en rioleringen zijn verschillende archeologische resten waargenomen. Uit de latere opgraving bleek dat deze hoorden bij een nederzetting uit circa de eerste twee eeuwen na de jaartelling. Het geheel bestond onder meer uit een gebouw dat was aangelegd op een oeverwal van de Hunze en werd omringd door vergraven natuurlijke geultjes en sloten. Ook zijn de resten aangetroffen van een tiental bijgebouwtjes.
Bij het vervolgonderzoek uit 1998 werden opnieuw enkele sloten, geulen en vele paalgaten uit dezelfde periode waargenomen. Enkele jongere sporen hoorden bij een rechthoekig terrein waarbinnen zich een huisplattegrond bevond. Een aantal van de aangetroffen kuilen heeft mogelijk dienst gedaan als oven voor het bakken van potten. Uit onderzoek van zadenmonsters is gebleken dat de menselijke bewoning destijds plaatsvond in een natte, zilte omgeving. Tot de jongere sporen behoren enkele oost-west georiënteerde ontginningssloten uit de (late) middeleeuwen.