Petearen oer Jongfryske Mienskip. Marten K. Scholten, Douwe Kiestra, Anne Porte.
Marten Scholten beskriuwt it ûntstean, it stribjen, de ûntjouwing. Dy't nei Amelanner kamp 1920 west hiene, giene as in soarte nije Pinkstergemeente Fryslân yn. It begjin wie in treffen tusken Douwe Kalma en ('jim omke') Rintsje Sybesma yn de lêsseal. De earste generaasje: foar de measten begûn it mei briefke skriuwen oan Madzy (Jantsje Abers-Terpstra) yn Sljucht en Rjucht. Dat jilde ek foar de minsken fan de Fryske Skoalle, Tseard de Zee, Douwe Kiestra, Merten Bakker. Douwe Kalma hat teology studearre yn Grins, dêr trof er Klaske Sipma. Letter Kalma ferkearing mei âldere Simke Kloosterman. Formulearring Scholten: 'De Jongfryske beweging is de geastlike befrijing út it provinsjale tinken fan it besletten Fryslân, dat yn it stoflike al iepenkaam wie te lizzen.' Waling Dijkstra woe it Frysk net brûke foar earnstige dingen. Rixt har leafdeslyryk wie in befrijing. Waling Dykstra kocht âlde Dútse klisjees en skreau dêr Fryske teksten by. Sljucht en Rjucht: Eisma kocht klisjees, teksten Doeke Zijlstra. Douwe Kalma soe foar it Selskip yn it Trijemanskip mar dat gie oer doe't er him fermoedsoene hie mei Jan Melles van der Goot. Doe kaam ds. Jaap Kalma yn it Trijemanskip.

Douwe Kiestra fertelt: hat spyt dat er as jongfeint net nei it bûtenlân west hat, dan grif minder nayf idealistysk west. Yn 1916 Frysk klupke oprjochte, Hindrik Liuwes Riemersma foarsitter, Hinke van der Zijpp, Albert Martens van der Hem , Bouwe Willems Bergsma, Simen Schoustra, Thomas de Groot, Tseard de Zee, Roel de Graaf, Simen Feenstra. Yn 1918 Tseard de Zee en Kiestra lid wurden fan JFM. Sjongkoar, nei repetysjes fytstochten, fammen Bouhoeke thúsbrocht. Miening oer foaroanmannen JFM: je kinne Kalma noait ûntsizze dat hy de weitsrop hearre litten hat. Simmerkampen wiene tige wichtich. Lângeanne 1918 wie te Snits, skiptocht Snitser Mar, mei ûnferjitlike Anne Buma (doe Quarles).

Petearen oer Jongfryske Mienskip. Marten K. Scholten, Douwe Kiestra, Anne Porte.
Marten Scholten beskriuwt it ûntstean, it stribjen, de ûntjouwing. Dy't nei Amelanner kamp 1920 west hiene, giene as in soarte nije Pinkstergemeente Fryslân yn. It begjin wie in treffen tusken Douwe Kalma en ('jim omke') Rintsje Sybesma yn de lêsseal. De earste generaasje: foar de measten begûn it mei briefke skriuwen oan Madzy (Jantsje Abers-Terpstra) yn Sljucht en Rjucht. Dat jilde ek foar de minsken fan de Fryske Skoalle, Tseard de Zee, Douwe Kiestra, Merten Bakker. Douwe Kalma hat teology studearre yn Grins, dêr trof er Klaske Sipma. Letter Kalma ferkearing mei âldere Simke Kloosterman. Formulearring Scholten: 'De Jongfryske beweging is de geastlike befrijing út it provinsjale tinken fan it besletten Fryslân, dat yn it stoflike al iepenkaam wie te lizzen.' Waling Dijkstra woe it Frysk net brûke foar earnstige dingen. Rixt har leafdeslyryk wie in befrijing. Waling Dykstra kocht âlde Dútse klisjees en skreau dêr Fryske teksten by. Sljucht en Rjucht: Eisma kocht klisjees, teksten Doeke Zijlstra. Douwe Kalma soe foar it Selskip yn it Trijemanskip mar dat gie oer doe't er him fermoedsoene hie mei Jan Melles van der Goot. Doe kaam ds. Jaap Kalma yn it Trijemanskip.

Douwe Kiestra fertelt: hat spyt dat er as jongfeint net nei it bûtenlân west hat, dan grif minder nayf idealistysk west. Yn 1916 Frysk klupke oprjochte, Hindrik Liuwes Riemersma foarsitter, Hinke van der Zijpp, Albert Martens van der Hem , Bouwe Willems Bergsma, Simen Schoustra, Thomas de Groot, Tseard de Zee, Roel de Graaf, Simen Feenstra. Yn 1918 Tseard de Zee en Kiestra lid wurden fan JFM. Sjongkoar, nei repetysjes fytstochten, fammen Bouhoeke thúsbrocht. Miening oer foaroanmannen JFM: je kinne Kalma noait ûntsizze dat hy de weitsrop hearre litten hat. Simmerkampen wiene tige wichtich. Lângeanne 1918 wie te Snits, skiptocht Snitser Mar, mei ûnferjitlike Anne Buma (doe Quarles).

Fraachtpetear Akke Miedema-Tjallema mei Lieuwe Hofstra en Gesina Volkers oer de Jongfryske Mienskip. Oantinkens oan de hân fan fragen en listkes mei persoanen, organisaasjes, tydskriften.
Hofstra út Grou fertelt: Jongfryske beweging hie kriten, ien wie de Raerder Skoalle, mei Douwe Kiestra, Sjouke de Zee. Hofstra en oaren kuieren op snein fan Grou nei Jirnsum en bedarren doe op boppeseal hotel Bottema yn gearkomste fan de Raerder Skoalle. Oansluten by JFM omtrint 1918. Meispile yn Jongfrysk toaniel (as kening Redbod yn stik Aldgillis fan Douwe Kalma). Kampen meast op it Amelân, wie foar Kalma 'hillich plakje'. Beweging hat skoftke de Koaipleats yn eigendom hân. Untstean: Douwe Kalma socht in tal fan de 'bettere' Fryske skriuwers fan doe, lykas Brolsma, Rixt, Pollema. Kalma hearde sels ek by de betteren, skreau sonnetten, dat wie doe it gedicht fan de takomst. Hofstra hat mei Douwe Kalma befreone west en ek wol mei him op fakânsje west. Neffens Hofstra wurdt de betsjutting fan Kalma foar Fryslân en it Frysk ek hjoeddedei net gau te heech oanslein. Rintsje Sybesma wie mear in yndividualist, mei wolris ôfwikende opfettings. Tsjinstân kaam fan û.o. Hof, Canne, Sytstra, en fan it Kristlik Frysk Selskip, dat neffens Hofstra wat nasjonalistysker wie. Lju fan de mienskip waarden wol sjoen as 'rare oerdriuwers'. Yn Utert begûnen studinten yn 1924-1925 mei lêsrûnten: Fryske tydskriften rûlearje litte. Biedwurd 'Fryslân en de wrâld': dat Fryslân syn plak ynnimme moast tusken de folken, net as diel fan it Nederlânske folk mar as in eigen folk. Is net folle fan op 'e hispel kommen.

A. Miedema praat mei Gelf Keulen oer syn oantinkens oan de Jongfryske Mienskip. Benammen perioade 1920-1930. Oktober 1920 fan Haren nei Mantgum, propagandagearkomste op Lucht en Fjild. Fuort skriuwer fan krite Baarderadiel wurden. De Frysksinnigens en it idealisme sprutsen Keulen oan. Mar hy hie foaral muoite mei de rjochting dy't it yn de besettingstiid naam. Keulen wie neist kriteskriuwer ek tydlik propagandalieder, en moast de finânsjen sanearje, nei't J.P. Wiersma (Koos) betanke hie as ponghâlder. Mienskipshûs wie it sintrale punt, Douwe Kalma wie der altyd, Teade Herder die de administraasje. Liedende figueren: Kalma, Herder, Keulen, J.P. Wiersma, Marten Scholten. Sjongkoar: Piet Zwart, Afke de Lange, har suster, Sjouk Bierma, Elske en Neel van der Zee, Anne Porte, Nanne Bijlsma, Anne Feenstra. Toaniel: mefr. Quarles van Ufford-Buma, Jits van der Laan. Kalma skreau stikken en oersettings. Untstean JFM: Sjouke de Zee, Piet Sipma, R.P. Sybesma, Rinke Tolman. Benammen krityk op it âld selskip. ('Efternei dûnsjen', dat wie beneden peil...) In kêst yn it JFM-reglemint oer 'grûn en produksjemiddelen yn hannen fan de mienskip' koe Keulen him persoanlik wol yn fine, mar wie úteinlik ûntaktysk. Guon út de JFM kamen letter yn oare organisaasjes as Frysksinnich nei foaren. Uterlike kenmerken: meastal gjin sterke drank, net roke, soms en fegetarysk. Begroetsjen, op kampen bygelyks: soarte Romeinske groet, opheven linkerhân en útrop Brio! Keulen wennet al mear as 40 jier bûten Fryslân, hat 11 jier wurke op 3 sekretaryen yn Fryslân, 30 jier op sekretary yn Grins wurke. Frysk lêzen: mooglik begûn mei Sljucht en Rjucht. Frysk skriuwen sels oanleard en skriftlike kursus Schaafsma en Pieksma fan Grins. As je gjin Fryske taal mear ha, is der ek gjin Fryslân mear.