Woningen aan de Dillenburgstraat in de wijk Veerallee. De woningen aan de evenzijde van de Dillenburgstraat en de Frederikstraat en - plein werden in de laatste oorlogsmaanden 1945 gevorderd en ingericht als lazaret of veldhospitaal. Het rode kruis op Dillenburgstraat 2 herinnert aan deze periode.

Mensen staan bij de ingang van slagerij Spruit in de binnenstad van Zwolle te wachten op een portie soep. De soep werd verstrekt in ruil voor distributiebonnen.

Door de Duitse bezetter bijeengedreven vee om mee te nemen naar Duitsland, 10 april 1945. Bij het ijsclubterrein aan het Groot Weezenland.

Een item uit het televisieprogramma Van Gewest tot Gewest n.a.v. het jaarboek De Pruus komt, over de Duitse bezetting in Overijssel, met beelden van:
- Een Nederlandse militair die aan de Duitse grens gelegerd was verhaalt over zijn ervaring bij de Duitse inval van 10 mei 1940;
- Schrijver Klaas Vos vertelt over de bezetting van Overijssel;
- Montagewerkzaamheden aan de film 'Oorlog in Overijssel';
- Gevangen genomen Chinese burgers in Staphorst;
- Oud-verzetsstrijder Gé Franken vertelt over het gebruik, door de Duitsers, van het bevolkingsregister;
- Burgers halen voedsel bij een boer;
- Klaas Vos geeft aan dat Twente veel te lijden heeft gehad van de Geallieerde luchtaanvallen, o.a. in '43, waarbij de Duitse bezetter deze (mislukte) bombardementen in hun journaals gebruikte voor propaganda;
- Engelse troepen en krijgsgevangen Duitsers tussen Hengelo en Enschede in het voorjaar van '45;
- Verder nog de vraag of herdenken noodzakelijk blijft, waarbij de oud-verzetsman aangeeft dit wel belangrijk te vinden, terwijl het van de jeugd niet meer zo nodig hoeft;
- Beelden van de bevrijding van Zwolle.

Reportage van het Polygoon-journaal over een toespraak van Seyss-Inquart bij het fabrieksterrein van Stork in Hengelo. Voor een publiek van Duitse soldaten en Nederlandse burgers roept hij op tot samenwerking van Nederlanders en Duitsers onder de Führer.
Vervaardigd onder Nazi-regie.

Deel 9 van de documentaire reeks 'De Bezetting', door Dr. L. de Jong, over de bezetting van Nederland in de Tweede Wereldoorlog, waarbij in dit deel de stakingen in het land aan de orde komen, met o.a.:
- Presentator Piet Tania over de ommekeer in de oorlogsjaren '42 en '43 en de stakingen;
- De NSB te Amsterdam;
- Corellistraat 6, de CS-6 verzetsgroep bestaande uit studenten in Amsterdam;
- Verzet onder artsen tegen de artsenorganisatie van de bezetter, de z.g. 'Artsenkamer';
- Stork, Roorda over staking, Dikkers, binnen 1 uur lag Hengelo plat;
- Stakende melkrijders in Twente;
- Roorda naar Amsterdam.

Zwollenaren vertellen over het verzet en de naderende bevrijding
Leo Major, Canadese verkenner die als eerste geallieerde soldaat Zwolle binnenloopt via de Vechtbrug op 14 april 1945
Wil Cornelissen over winter '44 - '45 in Zwolle
- door strenge winter geen scheepvaart en geen transport van voedsel naar het westen, gaarkeukens in het westen
Mw. Stappenbelt, leeftijd in 1944 - 10 jaar, familielid uit Haarlem kwam met de fiets naar Zwolle. Dhr. Stappenbelt hoort dat de Canadezen komen
Dhr. Gerrit van den Brug 1944 - 16 jaar, vertelt over hulp aan westerlingen om eten te krijgen. In januari/februari 1945 was de IJsselbrug afgesloten.
Eerste bombardement op Zwolle op 15 december 1944 op brandstoftanks aan de Schuttevaerkade, waarbij 5 mensen omkwamen.
7 maart 1945, aanslag op Rauter bij de Woeste Hoeve, uit wraak schieten de Duitsers 263 Nederlanders dood, 1 van hen komt uit Zwolle.
13 maart 1945, Koningin Wilhelmina terug in Nederland
30 maart 1945 begin bevrijding Oost-Nederland
Mw. Philippi in 1944 - 29 jaar, vertelt over de terreur van de Duitsers - Hendrik Beernink, leider van de verzetsgroep De Groenen die op 8 februari doodgeschoten werd nadat hij in ziekenhuis De Weezenlanden nog een laatste maal een bericht had verzonden.
De Stem van herrijzend Nederland
Dhr. Jo Land over de nieuwsberichten Radio Oranje
29 april voedsel dropping
30 april zelfmoord Hitler
5 mei bevrijding Hotel De Wereld
Herdenking

Gemaakt door André Berghagen en Gabriëlla Bettonville
Voice over: Henk Sjoerd Oosterhof

Opkomst georganiseerd verzet eind 1942 in Zwolle.
Mw. Philippi, onderwijzeres, getrouwd met Dhr. Chris Huyberts, voorman verzetsgroep, hadden onderduikers
Duitsers bepaalden wat wel/niet mocht of juist moest, b.v., geen radio.
Dhr. Gerrit van den Berg werd opgepakt door 2 NSB'ers toen hij het blad "De stem van Londen" rondbracht.
Dhr. Nutz woonde op de Stadskwekerij Zwolle en was 16 jaar in 1940. Ze hadden onderduikers.
Verzetswerk: onderduikadressen vergaren, valse ID-bewijzen maken, verspreiden kranten, voedselbonnen regelen.
Dhr. Jan Bekaan (leeftijd 1940: 14 jaar) zat bij de verzetsgroep van Beernink de Groenen en vertelt over bevrijding van 2 gevangenen uit het huis van bewaring Zwolle.
28 april 1943 - ramp met het kruitschip dat door VS werd beschoten
mei 1943 algemene staking tegen Duitse bewind
5 september 1944 Dolle Dinsdag
razzia's naar onderduikers
Arbeidskantoren in Koningin Emmaschool 1929
Opblazen treinrails september 1944 - reprimande fusiëren gevangenen

Makers Jan Reijmerink en Jan-Paul de Bondt
Voice-over Henk Sjoerd Oosterhof

Zwollenaren vertellen over Jodenvervolging

Dhr. Will Cornelissen, leeftijd 1940 - 12 jaar over begin van de oorlog. Maatregelen tegen de Joden

- inschrijven bij de Joodse raad

- voor Joden verboden in plantsoenen/op bankje zitten

- anti-Joodse maatregelen, winkelen tussen 3 en 5

- ontslag uit overheidsdiensten

Dhr. Gerrit van den Brug, leeftijd in 1940 - 12 jaar, mocht niet meer met Joodse vriendjes spelen, uitsluiting groep uit onze samenleving. Jodenster verplicht vanaf 3 mei 1942. Joden naar werkkampen per wagon; Deportatie eerste Joden uit Zwolle op 3 oktober 1942

Dhr. Jo Land, leeftijd in 1940 - 18 jaar, ooggetuige Jodentransport zag dat Joden in het Gymnasium werden ondergebracht, daarna deportatie naar concentratiekampen. Beelden massa graven

Dhr. H. Ruiken, leeftijd in 1940 - 16 jaar. zijn vader was machinist bij de NS. onderduiken bij Nico en Ati Noordhof, PC Hoofdstraat 18 Zwolle, zaten 14 mensen in huis.

NSB'ers verraadden vele onderduikers

Voor de oorlog woonden 700 Joden in Zwolle en hebben 100 de oorlog overleefd, 600 vermoord.

Gemaakt door Erik Thier en Roel Visser

Voice over: Henk Sjoerd Oosterhof

Jaap Hagedoorn - Historicus, vertelt over het ontstaan van de NSDAP - Nationaal Socialistische Duitse Arbeiders Partij, waarvan Adolf Hitler in 1933 de leider werd in Duitsland. Hitler liet tanks bouwen, munitie produceren, wegen aanleggen. Hij had de steun van Anton Mussert van de NSB - Nationaal Socialistische Beweging in Nederland

Met Sam Rotstein, Jood uit Duitsland leeftijd in 1940: 20 jaar.

met 1938 - Joodse winkels geplunderd

1939 oorlog september - Polen wordt binnengevallen en Frankrijk en Engeland verklaarden Duitsland de oorlog.

Met reacties van

Wil Cornelissen, Zwolse zoon van Joodse moeder en christelijke vader, leeftijd in 1940 - 12 jaar.

T.H. Schotman, Zwollenaar. leeftijd in 1940 - 10 jaar



Gemaakt door Babs Assink en Hein Hoffmann

Voice over: Henk Sjoerd Oosterhof

Op deze DVD staan filmbeelden van de Tweede Wereldoorlog in Overijssel. Het is samengesteld in april 2015 op basis van beschikbaar filmmateriaal.
Te zien is onder meer: De bevrijding.
Opmars Canadezen, Engelsen en Amerikanen in voorjaar 1945; Bevrijding Enschede en binnenrijden van een geallieerde tank in Hengelo; Duitse soldaten worden afgevoerd; Arrestatie van NSB'ers in Enschede; Bevrijders gaan op de schouder in Zwolle; Zaterdag 14 april 1945 Zwolle bevrijd; Collaborateurs worden opgepakt; Bevrijdingsfeest in Zwolle; Kaalscheren van Moffenmeiden; Fusillade van 7 verzetsstrijders in Deventer; Pontonbrug over de IJssel bij Deventer; Eerste steenlegging in Hengelo als symbool van de wederopbouw van WO II.

Op deze DVD staan filmbeelden van de Tweede Wereldoorlog in Overijssel. Het is samengesteld in april 2015 op basis van beschikbaar filmmateriaal.
Te zien is onder meer: De Bezetting.
Bijeenkomst van de jeugdstorm in Deventer; Chinezen in een werkkamp in Staphorst; Begin van de vervolging van de Joden (Jodenster verplicht miv najaar 1942); Feestelijke opening brug over de IJssel bij Deventer; Ravage na abusievelijk bombardement van Enschede door de geallieerden; Razzia's van mannen voor de Arbeidseinsatz; Benzine en brandstof worden schaars en bomenkap voor stoken en koken; Opnieuw turfexploitatie in Vriezeveen; Oorlogsschade in Deventer.

Op deze DVD staan filmbeelden van de Tweede Wereldoorlog in Overijssel. Het is samengesteld in april 2015 op basis van beschikbaar filmmateriaal.

Te zien is onder meer: Het begin.

Beelden van de opkomst van Hitler in Nazi- Duitsland; Mobilisatie in Overijssel; Vorderen van Paarden; Ontruiming van Museum Twente; Aanleg van schuilkelders; Inval op 10 mei 1940; Binnenkomst van Duitse troepen in Zwolle 1940; Bombardement van Rotterdam; Terugkeer van gevangen genomen Nederlandse militairen.

Nederland in de 2e Wereldoorlog - Hoe het werkelijk was 2: De Duitse bezetter.

Hoe het nederland verging tijdens de Duiste bezetting en beelden van de aanvaarding van het Rijkscommissiariaat door Seyss-inquart.
Verder fragmenten waarin Nederlanders (waaronder Politie) samenwerkt met de Duitse bezetters. Ook propagandabeelden voor de inzet van Nederlandse mannen voor de Duiste industrie.

Wochenschau opnamen van UFA, 1940. Beelden van de overwinning van het Duitse leger op Nederland.
Beelden van vliegtuigen die opstijgen van vliegveld, dropping parachutisten, verwoestingen van huizen, Duitse militaire colonnes en overgave Nederlandse soldaten.

Ger Wevers, zoon van Johan en Taekje Houtstra, Molenweg 222 op de vlucht neergeschoten en overleden 8 maart 1944.

Brandende munitieauto voor huize Eekhout op 13 of 14 april 1945. Links de Nieuwe Havenbrug.

Brandende munitieauto voor huize Eekhout op 13 of 14 april 1945

Granaatinslag op de toren van de St Josefkerk in Assendorp na 14 4 1945 vanaf de Veluwe.

Per fiets en paardenwagen vluchtende Duitse bezetter op de Hortensiastraat bij de Ambachtsschool, 8 april 1945.

Alternatief vervoermiddel tijdens de Duitse bezetting: omgebouwde autobus met twee trekpaarden, de haver ligt op het dak, 1944-1945. Fa. H. v.d. Weerd stalhouderij en Autobedrijf..

Beukenstraat (Bollebieste) krijgt afgedwaalde bommen op het dak 15 december 1944.

Ortskommandantur aan de van Roijensingel 13.

NSB-ers halen hun kringhuis aan de Bloemendalstraat (eerder Vrijmetselaarsloge) met bakfietshulp leeg op 6 sept 1944. Ineke Reinking in donkere kleding passeert links.

Duitse autobus met gasgenerator en (camouflage?) takken er op passeert de Sassenpoortenbrug september 1944.

Rij duitse autobussen gereed om naar het oosten te vluchten op Dolle dinsdag 5 september 1944.

Betonnen versperring op de Stenen Pijp bij de Diezerkade in maart 1944. Reclame "Roggebrood van Kamphuis smaakt heerlijk!" Veel jonge mannen op straat. Zwolle zou als "Igelstellung" verdedigd zijn gaan worden. Bord achter de lantaarnpoot links is Duits (Ausgabe). Reclamebiljertten zijn (cat de Roos nrs 110, 112, en 117. Mr. Prikkeldraad ) uitgegeven tussen 25 feb 1944 en 20 mrt 1944, en "Van je Vrienden moet je het hebben" februari 1944 uitgegeven.

Duitse vrachtauto in de Wipstrikkerallee hoek Brederostraat, september 1944? ; rechts een groepje belangstellende jongeren. Door vluchtende Duitsers achtergelaten spullen? Dolle Dinsdag!

Huis van REAZ Baron van Haersolte aan de Potgietersingel in de Zwolse binnenstad na de door de Duitse bezetter aangestoken brand. Uit het westen gezien.

Eenpansmaaltijd in Odeon tijdens de bezetting in 1942. Van links naar rechts burgemeester jhr.mr. MPMvan Karnebeek; mr. A.C. Baron van Voorst tot Voorst en mevrouw van Karnebeek-baronesse van Wijnbergen tot Bossloo. N.B. van Voorst draagt een baton van een koninklijke onderscheiding: Mobilisatiekruis 1914?.

Vanaf de Stenen Pijp naar de Spinhuiswal (Menno van Coehoornsingel) gezien: gebouw Flevo, de grote gashouder Assiesplein en de ijzergieterij van Wispelweij aan de Dijkstraat. Reclamebord van stalhouderij Mulder, Diezerplein 4 en Duitse wegwijzers naar de Ortskommandantur, Burgemeester van Roijensingel in de Zwolse binnenstad.

Gezicht op het Zwartewater in Zwolle tijdens de bezetting, met op de achtergrond het Rodetorenplein en de torens van de St. Michaëlkerk en de Peperbus.

Twee leden van de Zwolse luchtbeschermingsdienst.

Het stadssilhouet van Zwolle, gefotografeerd op de dag van de bevrijding.

Bezetting Zwolle 1940. Intocht Duitse troepen in de Luttekestraat in de Zwolse binnenstad, op de achtergrond de Nieuwe Havenbrug en Huize Eekhout. Links ingang naar de Blijmarkt.

Bezetting 1940. Grote Markt in de Zwolse binnenstad, Hotel Peters in gebruik genomen als Ortskommandantur met schildwachten, mei-juni 1940.

Nutsschool aan het Groot Weezenland gezien naar het westen met duits bord: "Schule". Nier staat nu ziekenhuis Weezenlanden.

Na de bevrijding van Zwolle op 14 april 1945 ging een enthousiaste Zwollenaar, bakker Chris Lindeboom, met een kalkemmer de straat op om overal leuzen te kalken. Op deze foto schildert hij 'Oranje Boven' op het plaveisel van de Grote Markt.