Biezen vlechten in Genemuiden, 1974-1984.

Schetskaart van Mastenbroek. Waterlopen etc: Zuiderzee, Zeedijk, Lutterzijl, Veneriete zijl, Zwarte water, Koningswade, Voulvoetswade, Hasselterzijl, Fort Kijk in de Vecht, Vecht, De Nie Zijl, Rademakerszijl, IJssel, schans tegenover Kampen bij de brug, zandbanken ter hoogte van Wilsum, Zalkerveer, Katerveer. Langs de linie naar Zwolle: Katerschans, Nieuwe schans, Bergschans. Aan het Zwarte Water: schans tussen Rademakerszijl en Zwolle (aan 't Rot), Stadswade, Nieuwe Wetering, Oude Wetering, Bisschopswetering. Plaatsnamen: Genemuiden, Cellemuiden, Hasselt, Mastenbroek met Kerk, Grafhorst, IJsselmuiden, Kampen, Oosterholt, Wilsum, Frankhuis, Zwolle. Huizen: Werkeren, Huis 't Voorst (bij Zwolle), Wolfshagen (bij Hasselt). Landerijen: Asschet (bij Kamperzeedijk-West), Waterstein (bij Kamperzeedijk-Oost). Met noordpijl.

Een filmpje over het stadje Genemuiden, dat de gemeenteraad in 1997 liet maken, om de minister van Binnenlandse Zake, Bram Peper, te laten zien dat de gemeente tegen de herindeling was. Het filmpje gaat vooral in op de tapijtproductie, waarin het één van de grootste van Nederland is.

Aan de hand van een historische figuur, de turfschipper Jannus Booy uit Genemuiden, wordt een beeld geschetst van de veenwinning in Overijssel en Drenthe aan het begin van de 20e eeuw. Vertoning van watergangen en kanalen voor het veentransport over water.
Hedendaagse industrialisatie in het veengebied van Drenthe.

Beelden van oude steden in Overijssel met nadruk op de historische gebouwen, en verder van boerderijen, landschap en beroeps- en recreatiescheepvaart.
In volgorde van vertoning:
Hasselt, Genemuiden, Zwartsluis, Vollenhove, Blokzijl, Kuinre, Belt-Schutsloot, allegorische optocht over water in Giethoorn, Brederwiede, Steenwijk, Oldemarkt, Ossenzijl, Nationaal Park de Weerribben, Nederland en Dwarsgracht.

Samenvatting:
Privé-opnamen van een autotocht over de Hondsrug naar Groningen, gevolgd door beelden van een trouwpartij in Twello en een koude winter in Deventer.

Beschrijving:
00.32.39 Tekst: "Over de Hondsrug naar Groningen - Beerze"
00.32.45 Beeld: Een man stapt in een auto op een weg langs oude boerderijen in de buurschap Beerze.
00.33.03 Tekst: "Aan de Hoogeveensche vaart"
00.33.10 Beeld: De man loopt met een mand aan de arm over een brug bij een sluis, waarbij een wegwijzer staat die o.a. aangeeft dat Hoogeveen op een afstand van 23 km ligt.
00.33.19 Tekst: "Hunnebedden en rogge"
00.33.23 Beeld: Opnamen van diverse hunebedden, een boerderij, een weg en een akker met korenmijten.
00.33.46 Over de weg rijdt een paard en wagen met korenschoven.
00.33.58 Tekst: "Op weg naar Zuidlaren"
00.34.03 Beeld: Een groepje mannen en vrouwen picknickt aan de rand van een bos en staat vervolgens op een steiger bij een meer met zeil- en roeiboten.
00.34.14 Opnamen van militairen bij het meer.
00.34.22 Tekst: "Marktdag te Groningen"
00.34.29 Beeld: Mensen lopen door de drukke binnenstad van Groningen en kopen bloemen op straat.
00.34.50 Tekst: "Tinaarlo en Zeegse"
00.35.55 Beeld: Opnieuw een hunebed en beelden van een zandverstuiving.
00.35.11 De auto rijdt langs een oude boerderij, terwijl een man op de achterbank zwaait naar de camera.
00.35.23 Tekst: "Naar de westhoek van Drenthe"
00.35.29 Beeld: Een jongen en meisje staan in een tuin bij een oude kinderwagen.
00.35.33 Tekst: "Hei"
00.35.36 Beeld: Vrouwen lopen in een groot heideveld, plukken heide en poseren voor de camera.
00.35.59 Tekst: "In de omgeving van Beilen"
00.36.04 Beeld: Oude boerderijen en een man op een met twee paarden bespannen boerenkar. De auto rijdt langs korenmijten.
00.36.19 Tekst: "Pick-nick"
00.36.21 Beeld: Het reisgezelschap houdt een picknick aan de rand van een bos.
00.36.37 Tekst: "Te Vledder"
00.36.41 Beeld: Een

Reportage over een tochtje met een plezierjacht van Zwolle naar Genemuiden en het Zwartemeer. O.m. beelden van het botenhuis Holtenbroek; eten en zonnebaden aan boord; vissen; pauzeren op de wal; aankomst in Genemuiden; uit eten met vrienden. Tussendoor opnames van andere boten en van de natuurgebieden die men passeert.

Verslag van een vakantie van twee echtparen die met plezierjachten langs verschillende plaatsen in Noordwest-Overijssel varen. O.m. beelden van verschillende jachthavens; varen over De Kolk, Zwartemeer, Ganzediep en Ketelmeer; gezichten op de natuurgebieden waar doorheen gevaren wordt en op plaatsen als Genemuiden, Kampen, Elburg en Blokzijl; schutten in de Roggebotsluis; besturen van de boot en koken, eten, vissen, zonnebaden en zwemmen in en om de boot.

Een filmpje over Genemuiden.

Beelden van Zwolle: - fietsveer, - dijk naar Zalk.

Beelden van Hasselt: - brug Hasselt, - centrum

- molen.

Beelden van Genemuiden met veerpont, Zwartsluis, Mastenbroek, Hattem.

Beelden van Zalk: - Zalkerdijk, - voetveer.

Beelden van 's Heerenbroek, Wilsum, Kampen met station, IJsselmuiden, De Zande, Zalk en Dalfsen.

Privé beelden: diner bij meer en fietstocht.

Familiefilm met diverse beelden van o.a. oma, het tafeldekken met gebruik van de warme maaltijd, een vogel in de tuin, de plaatsen Genemuiden, Zwartsluis, Meppel en Almelo.

Verslag van uitstapjes van leden van de Zangvereniging De Lofstem uit Genemuiden naar:

- 1959 Fietstocht naar Giethoorn

- 1970 Naar de Posbank, naar de uitspanning Westerbouwing bij Oosterbeek en na afloop kersen eten.

Behendigheidsspelen van kinderen en ouderen op een sportveld.



De Lofstem gaat op reis naar Utrecht.

Leden van de Zangvereniging De Lofstem uit Genemuiden gaat een dagje naar Utrecht.

Met de bus gaan zij allereerst naar de uitspanning De Pyramide van Austerlitz, vervolgens naar de oude binnenstad van Utrecht. Beelden vanaf de Domtoren met leden van het koor. Op de terugweg gaan zij naar het Oudehand's Dierenpark. Beelden van dieren en leden die zich vermaken in de speeltuin.

Datering is een schatting.

Documentaire 1936 van proefboerderij Aver Heino over de weidegebieden in Overijssel. Beelden van de vee- en warenmarkt in Zwolle; boerderijen in de polder Mastenbroek; de stad Kampen en boerderijen en weilanden op het Kampereiland; hooibergen in Genemuiden; de pont over het Zwartewater; Huize Old Ruitenborg in Vollenhove; de stad Vollenhove; het gemaal A.F. Stroink aan de zeedijk tussen Vollenhove en Blokzijl; boerderijen aan de zeekust tussen Blokzijl en Blankenham; boerderijen en kerk met klokkenstoel en begraafplaats in Wanneperveen; Giethoorn; verschillende werkzaamheden op een groot landbouwbedrijf in het Land van Vollenhove, zoals het graven van een sloot, ploegen, zaaien en hooien; het Belter Wijde; een boerderij in de omgeving van Olst; koeien die grazen in een weiland en gemolken worden.
Tekstbordjes geven aan welke beelden volgen.

Film over het dagelijkse leven in Genemuiden.

Panoramisch beeld van de haven. Het veer vaart over Het Zwarte Water. Op de markt lopen vrouwen in klederdracht. Meisjes springen touwtje in een woonstraat. In huis worden de biezen gevlochten tot een koord. Op het veld wordt de biezenoogst gedroogd. Mannen stapelen het gewas en brengen de bundels naar het dorp. Een man vlecht op een raam een mat met de hand. Daarna een beeld hoe dat met een machine gaat.

Oversticht 90

Officiële beschrijving van RTV Oost: "In 1924 is de Enschedese huisarts Coppes één van de belangrijkste initiatiefnemers bij de oprichting van een 'Koloniehuis'. Daar kunnen voormalige TBC-patiënten verder revalideren door aan het werk te gaan. In 1927 krijgt het initiatief landelijk navolging met de oprichting van de AVO: de ?Vereniging Arbeid Voor Onvolwaardige Arbeidskrachten?. Vanaf dat moment zijn in heel Nederland de ?sociale werkplaatsen? gemeengoed. Tegenwoordig is de DCW, de Dienst Complementaire Werken, een zelfstandige onderneming."

Oversticht 89
Officiële beschrijving van RTV Oost: "Eeuwen geleden werd in Genemuiden al vloerbedekking gemaakt. Talloze bedrijfstakken moesten in Nederland inmiddels het veld ruimen, maar in Genemuiden bloeit de tapijtindustrie als nooit tevoren. Zeker 50% van de vloerbedekking in Europa komt uit het stadje aan het Zwartewater. Van de veertien grotere fabrikanten in het land zijn er zeker tien gevestigd in de Overijsselse gemeente. Het Oversticht brengt de geschiedenis van de Genemuider tapijtindustrie in beeld."

Oversticht 56
Officiële beschrijving van RTV Oost: "Op de avond van 8 maart 1922 ging het mis met de pont van Zwartsluis naar Genemuiden: noodweer bracht het veer tot zinken. Daarbij verloren 11 mensen, waaronder de burgemeester en zijn vrouw, het leven. De ramp kwam in het godvrezende Zwartewaterstadje aan als een mokerslag. Het was niet de eerste keer dat het noodlot juist op de biddag voor gewas en arbeid toesloeg: in 1865 werd op diezelfde dag de helft van Genemuiden door brand verwoest. Voor Het Oversticht is met hulp van de Stichting Vrienden van Oud Genemuiden de ramp nagespeeld. Bewoners van bejaardencentrum De Meenthe vullen het verhaal vanuit hun herinnering en de overlevering aan."

Oversticht 8

Officiële beschrijving van RTV Oost: "Van Zwolle de derde zeehaven van Nederland maken. Dat was de droom van een groep vooruitstrevende Zwollenaren, die in het midden van de 19e eeuw de handen in een sloegen en de Zwolse Diep Maatschappij oprichtten. Het bedrijf moest de waterweg via de toenmalige Zuiderzee en het Zwartewater naar Zwolle uitdiepen, zodat ook de grootste schepen in de stad konden komen. De maatschappij legde 2 kilometerslange strekdammen aan en bouwde Kraggenburg, een schuilhaven op een eiland in de Zuiderzee. Maar toen het project klaar was begon het gedonder pas goed: de binnenschippers vonden het hele project overbodig en weigerden de tol te betalen, die nodig was om het project uit de kosten te halen. Over de Zwolse Diep Maatschappij, de schippersprotesten en het harde en eenzame leven van de lichtwachters op Kraggenburg gaat deze aflevering van Het Oversticht."

Aanvullende beschrijving: Aandacht voor de 'Zwolse Diep Maatschappij' (volledig: Maatschappij ter verbetering van den handelsweg over het Zwolse Diep mede door landaanwinning), de schippersprotesten en het leven van de lichtwachters.

In beeld: Noord-Oost Polderdijk bij Genemuiden.

Het genootschap "Welvaart", gezeteld in sociëteit De Harmonie aan de Grote Markt in Zwolle schreef in 1842 een prijsvraag uit voor ideeën tot verbetering van het Zwolse Diep. Voorzitter was Baron Sloet tot Olthuis.

Oude filmbeelden van scheepvaart.

Leidam, een kraggendijk langs het Zwolse Diep. Onder leiding van Ir. Van Diggelen werden leidammen aangelegd, die zes kilometer de Zuiderzee inliepen. Aan het eind was Kraggenburg als vooruitgestoken post van de zeehaven gepland, waarvan alleen een lichtwachtershuis is gerealiseerd.

Schippersprotesten n.a.v. tolheffing onder leiding van Willem Jan Schuttevaer. Uiteindelijk leidden de protesten tot de oprichting van de schippersvereniging Schuttevaer.

Gesprek met Henk Klaver, zoon van de laatste

De Gereformeerde Kerk te Dedemsvaart uit de tweede helft van de jaren negentig, ontworpen door architect Gerritsma te Assen. Na uitvoerige discussies werd besloten om te komen tot een ruimte met een licht karakter, maar tevens met de beslotenheid van ronde wanden, die de gemeente omhullen. Kleine openingen geven een venster op de wereld. Het indirecte daglicht en de rondgaande lijnen in de wanden versterken het gevoel van intimiteit en saamhorigheid. Op één plek breekt die omhullende wand open en blijft alleen het constructieve geraamte over, de gevel wijkt om plaats te maken voor het licht dat van boven invalt. Op die plek bevindt zich het kruissymbool. De afbeelding is auteursrechtelijk beschermd.

Ingekleurde combinatiekaart van de rand van Genemuiden. Links gezicht vanaf de Greente naar het oosten, op de Achterweg en daarachter de NH kerk; op de voorgrond visnetten. Rechts boven waarschijnlijk de Bermsloot en rechtsonder hooibergen aan de Achterweg, gezien vanuit het westen.

Ingekleurde combinatiekaart van Genemuiden, met de Achterstraat, de Binnenhaven, gezien vanaf het Havenplein (zie PBKR6318) en de gereformeerde kerk aan de Jan van Arkelstraat, met. rechts het gereformeerd verenigingsgebouw De Schakel.

Ingekleurde combinatiekaart van de Binnenhaven, gezien vanaf het Havenplein, met uitzicht op de Oosterkaai. Op de voorgrond boeren op bankjes in de zon. Het laatste deel van de Binnenhaven is in 1959 gedempt, waardoor het Havenplein ontstond en de Oosterbrug verdween.

Ingekleurde prentbriefkaart van de Achterweg. Op de voorgrond een acrobat, die werd gebruikt om hooi in rechte rijen neer te leggen, zodat het sneller opgepakt kon worden.
Door de eeuwen heen is Genemuiden meermalen geteisterd door grote stadsbranden. Na de brand van 1740 gold er op de openbare weg een rookverbod. Om het brandgevaar tegen te gaan werden hooibergen alleen nog op de Achterweg toegestaan. Hoewel er bijna geen hooibergen meer zijn, is het rookverbod daar anno 2014 nog steeds van kracht.

Ingekleurde prentbriefkaart met gezicht vanaf de Greente naar het oosten, op de Achterweg en daarachter de NH kerk.

Ingekleurde prentbriefkaart van de Nederlands Hervormde Kerk, gezien vanuit het zuiden. Deze is in 1883 herbouwd door de architecten W. en F. Koch, na een stadsbrand die de kerk en 24 woningen in de as legde. Daarbij is de toren van de westzijde naar de oostzijde verplaatst.

Ingekleurde prentbriefkaart van de vogelkooi in het Plansoen langs de Blokhuisweg

Ingekleurde prentbriefkaart van de Binnenhaven met plezierjachten, gezien vanaf de Westerkaai ter hoogte van nr. 22.

De biezenteelt werd in Genemuiden vanaf de 16e eeuw beoefend. In de 17e en 18e eeuw werd het verwerken van biezen een belangrijke bron van inkomsten voor de stad. Vooral het matten van stoelen was een belangrijke activiteit, in de vorm van huisarbeid. Omstreeks 1910 begon men met de vervaardiging van biezen matten, waaronder karpetten en lopers. Het meest bekend was de blokmat of Genemuider mat. De eerste fabriekjes voor de wat grootschaliger productie van dit soort matten werden in 1916 en 1917 opgericht. In de jaren zestig waren ze nog populair.
In de Eerste Wereldoorlog begon men met de productie van kokosmatten. Na de Tweede Wereldoorlog werd dit een bloeiende industrie, waarin in 1950 30% van de Genemuider beroepsbevolking werkzaam was. Na 1965 begon de neergang van dit type mat en ging men over op de vervaardiging van zachte vloerbedekking. Hieruit heeft zich in Genemuiden de moderne tapijtindustrie ontwikkeld, die in 2010 meer dan de helft van alle Nederlandse wollen en nylon vloerbedekking produceerde.

De biezenteelt werd in Genemuiden vanaf de 16e eeuw beoefend. In de 17e en 18e eeuw werd het verwerken van biezen een belangrijke bron van inkomsten voor de stad. Vooral het matten van stoelen was een belangrijke activiteit, in de vorm van huisarbeid. Omstreeks 1910 begon men met de vervaardiging van biezen matten, waaronder karpetten en lopers. Het meest bekend was de blokmat of Genemuider mat. De eerste fabriekjes voor de wat grootschaliger productie van dit soort matten werden in 1916 en 1917 opgericht. In de jaren zestig waren ze nog populair.
In de Eerste Wereldoorlog begon men met de productie van kokosmatten. Na de Tweede Wereldoorlog werd dit een bloeiende industrie, waarin in 1950 30% van de Genemuider beroepsbevolking werkzaam was. Na 1965 begon de neergang van dit type mat en ging men over op de vervaardiging van zachte vloerbedekking. Hieruit heeft zich in Genemuiden de moderne tapijtindustrie ontwikkeld, die in 2010 meer dan de helft van alle Nederlandse wollen en nylon vloerbedekking produceerde.

Interieur van het kerkgebouw van de Gereformeerde Gemeente. Het is in 1952-1953 gebouwd en kwam in de plaats van het kerkje aan het jaagpad langs de Drecht (zie PBKR6294).
Op 25 mei 1835 is de 'Afgescheiden gemeente van Genemuiden' gesticht door ds. H. De Cock uit Ulrum in Groningen. Van 1889 tot 1892 heette de kerk Christelijk Gereformeerde kerk van Genemuiden en Mastenbroek. Vanaf 1892 is het de Gereformeerde kerk van Genemuiden geworden. In 1976 is een een nieuw orgel geplaatst. In 1981 is het gebouw aanzienlijk uitgebreid.

De kerk is in 1883 herbouwd door de architecten W. en F. Koch, na de stadsbrand van 1882, die de kerk en 24 woningen in de as legde. Daarbij is de toren van de westzijde naar de oostzijde verplaatst. Het orgel is op 4 november 1885 ingewijd. Het is vervaardigd door Zwier van Dijk, samen met zijn neef Jan Proper. Het houtsnijwerk is van Jacob van der Mey uit Leeuwarden, de gipsen beelden van Klijsen uit Zwolle.

De Westerkade, gezien vanaf de zuidkant van de Binnenhaven. De salonboot op de voorgrond was deuit 1929, een van de 'Pietteboten' van Piet Visscher. Vanaf de jaren dertig organiseerde deze dagtochten vanaf Zwolle naar Giethoorn, Urk en de Zuiderzeewerken. Toen in WO II de bussen gevorderd waren, onderhielden de Pietteboten de verbindingen van Genemuiden naar de omringende plaatsen. Vanaf 1960 liep de pleziervaart snel terug. In 1968 werd het familiebedrijf verdeeld en kreeg Helmich Visscher de 'Stad Genemuiden II' toegewezen. Kort daarna werd deze wegens omstandigheden naar Blokzijl verkocht.