Dr.Anton ten Doesschate, een huisarts in Zwolle, tevens geboren in Zwolle, in z’n vrije tijd een gewaardeerd historicus, liet na zijn dood in 1940 een archief met aantekeningen en documenten na over de protestante nazaten van de boerderij ‘het Doeschot’ bij Goor en over de bewoningsgeschiedenis van de stad Goor in de huidige gemeente Hof van Twente. Dit archief is in 1950 gedeponeerd in het voormalige Rijksarchief in Zwolle en pas nu, na ruim 60 jaar onderzocht en geïnventariseerd. De gegevens gebruikte hij voor het later in 1950 door zijn broer uitgegeven boek “De geschiedenis van het Doeschot bij Goor en van de familie ten Doesschate.” Anton ten Doesschate had een brede historische kennis en interesse en één van zijn passies was de geschiedenis van de stad Goor, de bakermat van z’n familie, een uitgebreide familie die zo’n 300 jaar lang zeer prominent aanwezig was in Goor, in alle sociale en maatschappelijke verbanden en functies. Vóór het jaar 1600 woonden er geen ten Doesschates in de stad Goor en na ongeveer 1950 ook niet (meer). In het huidige telefoonboek van Goor ontbreekt de naam geheel. Gedurende die ruim 300 jaar was dat echter totaal anders. Ze waren er met veel gezinnen als Herbergier, Fabrikeur van linnen,(Hofleverancier), Winkelier, Burgemeester, Schepen, Huisarts, Bierbrouwer, Kerkbestuurder, Bankier, enz. Ik vermoed dat Anton door allerlei schimmige en sterke familieverhalen over die periode werd uitgedaagd om op onderzoek uit te gaan naar de ware geschiedenis van de familie en haar omgeving. Daarom waren de gegevens van zijn onderzoek, behalve voor het familieboek, eveneens bedoeld om een gedetailleerd inzicht te krijgen in de geschiedenis van de bewoning langs de oude Goorse straten. Deze keer dus geen onderzoek naar de borgmannen en de graven in hun buitenhuizen maar naar de gewone Gorenaren, wie waren al die mensen, wat deden ze en waar woonden ze?

Voor een antwoord op deze vragen heeft hij jarenlang onderzoek gedaan in oude archieven. Hij is met zijn onderzoek al begonnen toen hij als jonge arts in 1906 in Goor een tijdlang waarnemer was voor dokter ten Bosch. Veel later, in 1931 is het oud archief van Goor een jaar naar Zwolle gebracht voor inventarisatie door provinciaal archivaris dr.W.J. Formsma. Van die gelegenheid maakte Anton ten Doesschate, toen inmiddels sinds 1919 arts in Zwolle, gebruik om zijn zoekwerk voort te zetten als assistent van Formsma. De resultaten en de conclusies hieruit zijn van belang voor de bewoningsgeschiedenis van Goor, zowel topografisch, sociologisch als genealogisch. Daarom was hij van plan deze gegevens in het stadsarchief van Goor onder te brengen. In zijn publicatie uit 1935, Vorg 51e stuk 1935 “Varia uit het oud-archief van Goor”, pag. 6 zegt hij: “Deze gegevens hoop ik mettertijd in het Goorse archief te deponeren”. Door zijn overlijden in 1940 is hiervan niets terecht gekomen. Ook niet van het uitgeven van zijn boek “De geschiedenis van het Doeschot etc..””, dat uiteindelijk in 1950 toch wel in druk verscheen bij Schotanus en Jens, Utrecht door toedoen van zijn broer dr. G. ten Doesschate, oogarts, historicus en kunstschilder in Utrecht.

Onbekend bleef wat G. ten Doesschate op zijn beurt daarna met het archief heeft gedaan. In elk geval heeft hij geen stukken in het Goorse archief gedeponeerd zoals z’n broer van plan was. De vraag “wat heeft hij er dan wèl mee gedaan?” bleef in al die daarop volgende jaren onbeantwoord zodat Goorse historici als Frits van Coeverden, Geurt Jansen, Jan Geerts en anderen niets konden doen met de onderzoeksuggesties van Anton, (zie “Varia” pag. 7). In latere jaren heb ik geprobeerd uit te vinden of de papieren nog ergens waren. Jhr. Frits van Coeverden uit Goor zette mij hiertoe aan toen ik lang geleden, in 1961, een paar avonden naar zijn mooie verhalen zat te luisteren, en hij me vertelde dat hij al ver voor de 2e Wereldoorlog gecorrespondeerd had met Anton ten Doesschate over diverse onderwerpen, dat diens archief ergens moest zijn maar onvindbaar was tot z’n spijt, en dat hij het heel graag had willen zien. Maar In het oude Goorse archief was niets te vinden en ook van de in ons land verspreide families ten Doesschate wist niemand mij er iets over te vertellen.
Totdat ik er heel verrassend enkele jaren geleden achter kwam dat het archief toch nog bestaat! Het was, zoals al gezegd, in 1950 in het Rijksarchief Zwolle (nu HCO) terechtgekomen, vervolgens goed opgeborgen in acht dozen maar nooit onderzocht of geïnventariseerd.
In december 2012 gaf Vincent Sleebe, HCO, mij de mogelijkheid een onderzoek naar de stukken te doen en deze te inventariseren in Deventer waarvoor de collectie tijdelijk van Zwolle naar de Stads- en Atheneum Bibliotheek in Deventer verhuisde met medewerking van de stadsarchivaris van Deventer, Hylle de Beer. Hij nam het archief onder z’n hoede en gaf mij een half jaar de ruimte om het karwei te klaren.
Het was voor mij een voorrecht het archief uitgebreid te mogen bekijken, te ordenen en te inventariseren, zodat het nu beschikbaar wordt voor onderzoekers en andere belangstellenden.
Joop Schuite, Deventer, aug 2013