Uw zoekacties: Seijst, 2013; p. 42

titel ( Gemeentearchief Zeist )

Veel archieven hebben ook een bibliotheekcollectie. Dit is zeer divers van aard, denk bijvoorbeeld aan informatieve boeken over de regio, tijdschriften van een vereniging, programmaboekjes van verkiezingen, artikelen uit kranten en tijdschriften.

beacon
 
 
9003-43 Seijst
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
Seijst, 2013; p. 42
Titel:
Seijst
Beheerder:
Zeister Historisch Genootschap
Jaar:
2013
Pagina:
42
Is onderdeel van:
schop van de Trechtse kerk (= bisschop van Utrecht)2
, waarvan de bisschopszetel St. Maarten (De Dom)3
in de van Utrecht stond. Het
hoogste wereldlijke gezag over het dorp Zeist (dat in genoemde oorkonde ‘Seist’ wordt ge- noemd) werd in die tijd uitgeoefend door Lo-
KORTE INHOUD VAN DE OORKONDE UIT 838
E
en ‘bij Christus geliefde graaf Rodgar’ (van wie verder niets bekend is)
schenkt aan de St. Maartenskerk te Utrecht
verschillende goederen in de gouwen4
onroerende ‘Leomeri-
che’ (de Liemers ten zuiden van de Achterhoek), ‘Islo’ (het gebied rond de Oude IJssel), ‘Felua’ (de Veluwe) en ‘Hintingoe’
(onbekende streek
bij Arnhem). In ruil voor deze schenking ontvangt graaf Rodgar levenslang tegen betaling van een cijns (schatting of belasting) andere onroerende goederen met bijbeho- rende horigen, die onder meer lig- gen in de dorpen Groessen (bij Dui- ven onder Arnhem), Zeist, Leusden, Hees (bij Soest) en Dieren.
In ‘Seist’ betreft het zes gezinnen met hun landerijen en boerderijen (‘… et in villa Seist familias VI cum terris et edificiis earum …’). Voor al deze goederen is graaf Rodgar aan de bisschop een bedrag aan cijns verschuldigd, jaarlijks te betalen op 23 maart.
Seijst 2013 II-42
HORIGHEID5 De status van de bewoners van de boerenhoeven in Zeist was die van
dewijk de Vrome, keizer van 814-840, de zoon van de in 814 overleden keizer Karel de Grote. Getuigen bij de in de genoemde oorkonde op- getekende rechtshandeling zijn priesters en leken. De priester Hungarius, fungerend als kanselier, heeft de regeling opgetekend.
horige. De horigen bewerkten de landerijen en bewoonden de boer- derijen aan de lage kant van Zeist grenzend aan de brede, soms wel drie kilometer breed, meanderende rivier de Rijn (thans: Kromme Rijn) in dienst van de landheer. Horig- heid was erfelijk. De horigen waren niet vrij om te gaan en te staan waar zij wilden. Als onvrije mensen wa- ren zij gebonden aan de grond. De horigheid in Zeist heeft zeker gedu- rende een groot deel van de Mid- deleeuwen bestaan. In sommige ge- westen, Gelderland en Overijssel, is die pas in 1795 geheel en definitief afgeschaft. Tot dan toe verrichtten de boeren daar jaarlijks nog zoge- naamde ‘herendiensten’.
De stad had op de plattelandsbe- volking in de Middeleeuwen een grote
aantrekkingskracht. ‘Stads-
lucht maakt vrij’. Horigen, die van het platteland naar de stad trokken, waren als ingezetenen van de stad vrij en konden, mits zij aan bepaal- de voorwaarden voldeden, bijvoor- beeld door het betalen van een som
geld, poorter worden. Poorters had- den bepaalde voorrechten ten op- zichte van andere ingezetenen van een stad.
De bewoners van Zeist oefenden een
gemengd boerenbedrijf uit:
landbouw en veeteelt vermoedelijk in een type ‘langhuisboerderij’ of
‘hallenhuisboerderij’, waar mensen en vee onder een dak zonder schei- dingswand woonden. Deze boerde- rijen lagen op een zelf opgeworpen hoogte om zich te beschermen tegen wateroverlast. De
landbouwoogst
werd opgeslagen in een voorraad- schuur (spicarium, spieker, spijker). De horigen ontvingen hun loon in natura. Of in de 9e
eeuw reeds over-
al het kerkelijk tiendrecht in deze streken van kracht was, is bij gebrek aan bronnen niet duidelijk.6
BEVOLKING VAN ZEIST Vormden deze zes boerengezin- nen, waarvan in de oorkonde van 838 sprake is, de gehele bevolking van de plaats Zeist? Wij weten het niet. In ieder geval had deze plaats een naam ‘Seist’, wat duidt op een structurele eenheid. Bovendien is deze eenlettergrepige naam een hele oude, Nederlandse plaatsnaam, waarvan echter de betekenis tot op heden niet vaststaat. Misschien dateert deze naam wel al uit de Romeinse tijd of heeft nog oudere wortels.
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer
Organisatie: Gemeentearchief Zeist
laatste wijziging 15-01-2021
1 gedigitaliseerd