Uw zoekacties: Collectie Derk Radstake

1531 Collectie Derk Radstake ( Gemeentearchief Voorst )

beacon
 
 
Inleiding op de collectie Derk Radstake
Derk Willem Radstake werd op 22 september 1891 geboren in Varsseveld (gemeente Wisch) als zoon van de klompenmaker Herman Radstake en diens echtgenote Grada Mellendijk.
Hij werd opgeleid tot onderwijzer en behaalde tevens de aktes voor Duits en Frans. In juli 1911 aanvaarde hij in zijn geboorteplaats zijn eerste onderwijsfunctie, vervolgens gaf hij les aan een lagere school in het buurtschap De Heurne nabij Dinxperlo en daarna in achtereenvolgens Doetinchem en Neede. In laatstgenoemde plaats werd hij hoofd der school.
Derk was gehuwd met de in 1890 in Den Haag geboren Jannetje Kuijer met wie hij twee zonen en twee dochters kreeg. Hij overleed in 1970 op 79-jarige leeftijd.
In februari 1931 werd Derk Radstake tot hoofd van de Openbare Lagere School in Twello benoemd. Een vergelijkbare functie vervulde hij eerder in Neede. Blijkens de door de burgemeester van die plaats afgegeven referentie had hij een aangenaam humeur, was hij zeer hulpvaardig en ijverig, en hielden de kinderen veel van hem. Hij was een echte onderwijsman (zie archieftoegang 0113, inv.nr. 1238). Hij kon toen nog niet bevroeden wat hij in september 1944 zou gaan meemaken.
Omdat de bezetter steeds meer mannen voor de ‘Arbeitseinsatz’ nodig had, besloot een aantal gemeenteambtenaren het bevolkingsregister te laten verdwijnen en zelf onder te duiken. Door de bezetter werd dit als een belediging opgevat. Om het bevolkingsregister terug te krijgen, namen ze op 26 september 1944 als tegenmaatregel 30 burgers in gijzeling. Onder hen Derk Radstake, pastoor IJsselmuiden, notaris Jongepier en ook een aantal vrouwen en zelfs jongeren van ongeveer 16 jaar. Als het bevolkingsregister en de ondergedoken ambtenaren niet terug zouden komen, dan zouden er als represaille vijf willekeurige gegijzelden worden gedood. Twee dagen eerder had de bezetter in Gorssel laten zien dit soort dreigementen ook echt uit te voeren. Uiteindelijk kwamen de bevolkingsregisters en de ambtenaren terug en werd de gijzeling op 27 september zonder slachtoffers beëindigd. Met een keurig schoolmeesterhandschrift schreef Derk Radstake in vijf schoolschriftjes zijn beleving van en gevoelens tijdens de gijzeling. Het is een prachtig egodocument dat nauwkeurig de sfeer in de angstige groep beschrijft. Zo tekende Radstake op dat bij sommigen de tranen over de wangen biggelden. De gijzelaars konden door een raam naar buiten kijken, en bij het zien van leerlingen van zijn school vroeg Radstake zich zelf bevreesd af of hij ‘ooit weer in rustiger tijd met die kinderen aan het werk’ kon gaan.
Op dinsdag 6 december 2022 kreeg burgemeester Jorritsma-Verkade de vijf schriftjes en twee daarbij behorende stukken uit handen van Catholijn te Wechel, de kleindochter van meester Radstake, overhandigd. Zij wilde dat dit erfgoed een goede bestemming kreeg. De stukken zijn als Collectie Derk Radstake in de gemeentelijke archiefbewaarplaats opgenomen.

Kenmerken

Datering:
1944-ca. 1965
Categorie:
  • Zonder categorie
Archiefvormer(s):