Uw zoekacties: Collectie suikerzakjes, tweede helft 20e eeuw Gemeente Gramsbergen

049 Gemeente Gramsbergen ( Gemeentearchief Hardenberg )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inventaris
Gemeente Gramsbergen
1.1. Geschiedenis van de gemeente Gramsbergen
049 Gemeente Gramsbergen
Gemeente Gramsbergen
1.1.
Geschiedenis van de gemeente Gramsbergen
De gemeente Gramsbergen grensde in het zuiden en westen aan de gemeente Hardenberg. In het noorden was de gemeentegrens tevens de provinciegrens (Hoogeveen, Coevorden en Drenthe). In het oosten grensde de gemeente aan Duitsland.
De gemeente omvat de kernen Gramsbergen en De Krim en de buurtschappen De Haandrik, Loozen, Holtheme, Holthone, Ane, Anerveen, Anevelde en Den Velde. Het landoppervlakte van de gemeente is 5.960 hectare.
De plaats Gramsbergen kwam al voor in de 13e eeuw. In de geschiedschrijving komt de naam Gramsbergen al eerder voor. In 1442 wordt in de annalen voor het eerst over het "stedeke" Gramsbergen gesproken. Gramsbergen mag zich rekenen tot de steden in Salland. Bij Koninklijk Besluit van 21 juli 1816 werd Gramsbergen verheven in de rang van "Stad". Door gebrek aan een economische basis is Gramsbergen nooit uitgegroeid tot een echte stad.
De Krim is nog een jonge kern, die zijn ontstaansgeschiedenis vindt in de verveningstijd. In 1809 werd begonnen met het graven van de Dedemsvaart. Een halve eeuw later was de Lutter Hoofdwijk als voorzitting van de Dedemsvaart gereed. Door de financieel beter gesitueerden werden stukken veen gekocht en geëxploiteerd. Deze mensen verbonden vaak hun naam aan dat gebied (Horstra's Wijk bijvoorbeeld). Het kanaal diende als afwatering en als vervoer van de turf. Langs het kanaal vestigden zich langzamerhand arbeiders, later ook middenstanders en herbergiers. Herbergen behoorden immers bij het leven van de veenarbeider. Zo ontstond langs de Lutter Hoofdwijk vanaf 1862 De Krim. Op 7 september 1869 werd De Krim een zelfstandige buurtschap en later kern. Door de lintbebouwing langs het kanaal ontbrak een centrumfunctie. Met het bouwen van nieuwe woongebieden aan de zuidkant van het kanaal, is daarin verandering gekomen. Openbare gebouwen zijn nog steeds door het hele lint verspreid te vinden. Over de oorsprong van de naam "De Krim" zijn twee opvattingen.
Volgens de eerste opvatting komt De Krim van 'knik' of 'krimp' die zich bevindt in het kanaal ter hoogte van de grens tussen Gramsbergen en Hardenberg. De andere opvatting heeft te maken met de Krimoorlog, die tussen Engeland en Rusland gevoerd werd van 1856 tot 1859 op het schiereiland De Krim. Men was in diezelfde tijd bezig de gebieden aan weerszijden van het kanaal te ontginnen en het leven in de veenstreek was nu niet bepaald een "modelsamenleving".
Het verhaal wil dat de 'nette burgers' van Gramsbergen (dat al veel eerder ontstond op de harde ondergrond van het zand) telkens uitriepen: "het lijkt daar De Krim wel!". De juiste toedracht van de ontstaansgeschiedenis van de naam De Krim zal waarschijnlijk niet meer te achterhalen zijn. Wel interessant te vermelden is dat zich ten noordoosten van De Krim de buurtschap Moscou bevindt en ten zuidwesten de buurtschap Engeland.
Landschappelijk zijn er binnen de gemeente twee deelgebieden te onderscheiden. In het zuidoostelijk deel vinden we het beekdal van de Vecht en de aangrenzende oude essen en kampen; het noordwestelijk deel van de gemeente kent een veel jonger, opener en grootschaliger hoogveenlandschap. Deze verschillen vinden we terug in het grondgebruik. In het Hoogeveense gebied komt vooral veel akkerbouw voor, in het zuidoostelijk deel van de gemeente is het agrarisch gebruik minder homogeen, met ook een duidelijke aanwezigheid van melkveehouderij.
Het inwoneraantal van de gemeente steeg van ruim vijfduizend inwoners in 1950 tot ruim vierenzestighonderd bij de opheffing van de gemeente.

Inwoneraantal per 1 januari:
1950: 5.262 inwoners
1960: 5.288 inwoners
1970: 5.431 inwoners
1980: 5.937 inwoners
1990: 6.075 inwoners
2000: 6.483 inwoners

In beide woonkernen is de woningbouw krachtig aangepakt. Er zijn eigentijdse woonwijken ontstaan met veel plantsoenen en groenvoorziening. Beide kernen hebben een modern zwembad met zonneweide. Twee dorpshuizen met sporthallen stimuleren het verenigingsleven.
De gemeente Gramsbergen is een overwegend agrarische gemeente. Mede dankzij de in de loop der jaren uitgevoerde ruilverkaveling is de economische bedrijfsvoering in velerlei opzicht verbeterd. In 1996 ligt de werkgelegenheid vooral in de landbouw (32%), industrie met name kleinschalige bedrijvigheid (19%) en de handel/horeca (14%).

In de gemeente is het kleuteronderwijs en het lager onderwijs goed vertegenwoordigd. De scholen zijn verspreid over de twee kernen en enkele buurtschappen. Voor het voortgezet onderwijs moeten kinderen naar de gemeenten Hardenberg of Coevorden.
Voor hen die houden van rust, ruimte en natuurschoon is Gramsbergen een vakantie- en recreatieoord bij uitstek.
Met betrekking tot het kerkelijk leven is de gemeente Gramsbergen overwegend Nederlands Hervormd of Gereformeerd.
Gramsbergen had per 1 januari 1995 6.274 inwoners.

Kenmerken

Datering:
(1950-2000)