Uw zoekacties: De Olijftak, 1872; p. 285

De Olijftak ( Regionaal Archief Rivierenland )

beacon
1  records
 
 
DOT_1872 De Olijftak
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
De Olijftak, 1872; p. 285
Naam tijdschrift:
De Olijftak
Pagina:
285
Datum:
1872
Jaargang:
1872
Is onderdeel van:
DE O LIJF T A K . 5
April van regeeringswege plegtig verwelkomd en gecomplimenteerd ; » — menigvuldige uitstap-pen ( uitstappen ) deed de Czaar ook naar Leijden , ten einde in de bijzonderheden al op te nemen wat de Academie betrof . Ook Delft en ' t Westland bezocht hij weer . Te Rotterdam namen de Czaar en de Czarin voor eenigen tijd van elkander afscheid , daar Peter zijn voorgenomen reis naar Parijs ging volbrengen ; zijne gemalin zou in-middels ( inmiddels ) haar intrek nemen bij den heer Soloffioff , beurtelings te Amsterdam of te Haarlem , op diens buitengoed in den Hout . Ook aan de Czarin werd ( den 14den Mei ) op het TJ het schouwspel van een spiegelgevecht aangeboden ; ' t welk na ' s Keizers terugkomst uit Parijs , voor beiden nog eens op groote schaal werd herhaald . Peter I bezocht te Amsterdam de beroemdste schilders van den tijd , en onderhield zich veel met hen om zijn kunstsmaak te verfijnen ; hij kocht ook tal van keurige schilderstukken der Hollandsche en Vlaamsche scholen aan , van waar de Ermitage , te Petersburg aan gewrochten van onze oude meesters zoo rijk is . Gelijk vroeger te ' s Hage door de Moor , liet hij zich nu met zijne gemalin te Amsterdam , door Boonen uitschilderen . Vele grooten van zijn gevolg deden evenzoo . Nog voor andere verza-melingen ( verzamelingen ) deed Peter gewichtige aankoopen , als de talrijke voorwerpen der natuurlijke historie , bijeengebracht door den Amsterdamschen apothe-ker ( apotheker ) Seba , en het vermaarde anatomische kabinet van professor Ruysch .
Met alle ingenomenheid met den Czaar waren zijn e
Hoe ' t zij , in de laatste dagen van zijn verblijf hier te lande bezocht de Czaar nog eenmaal het door hem zoo geliefde Zaandam , en legde daar , gelijk te Amsterdam , de grootste hartelijkheid aan den dag bij het nemen van ' t afscheid zijner vrienden . Onder deze laatste was ' t hem bijzonder aangenaam geweest nog terug te vinden den burgemeester Witsen , dien hij echter kort voor zijne afreis door den dood verloor . De Czaar had den waardigen man gedurende diens ziekte verscheiden malen bezocht , en was zelfs bij zijn overlijden ( 10 Aug .) tegenwoordig ( 1 ).
( 1 ) Nicolaas Witsen was den 8 Mei 1641 geboren , en had in zijne jeugd goede studiën volbracht ;_ met zijn vader Cornelis , gedeputeerde ter Admiraliteit te Amsterdam in 1656 , had hij na den gesloten vrede , een reis naar Engeland gedaan , aldaar veel merkwaardigs be-zichtigd ( bezichtigd ) , en zich na zijn terugkeer op de wis - en ster-rekunde ( ster-rekunde ) toegelegd . Ook de schoone kunsten en dichtkunde lokten hem aan , en hij bezocht de hoogeschool te Leijden , alwaar hij in de rechtsgeleerdheid werd gepromoveerd . De weetrierige geest hield zich daar ook met de wijsbegeerte van Descartes en de studie van Oostersche talen bezig . Zoo veelzijdig toegerust , bevond hij zich in 1664 bij het Nederlandsen gezantschap dat naar Moskou vertrok , alwaar hij door den omgang met lieden van velerlei landaard den grond legde tot het samenstellen van de kaart van Tartarye en zijne " Historie van Noord - en j Oost-Tartarye ( Oost-Tartarye ) . " Zijne vaardigheid in het teekenen kwam j hem daarbij zeer te stade , daar hij alles zelf afbeeldde , | en onder anderen de steden Moskou , Novogorod enz . — i De zucht om vreemde landen te zien , deed hem een i paar ïaren later ook Frankrijk , Italië en Duitschland met vrucht bereizen . In ' t Vaderland teruggekeerd , met een schat van kennis en ondervinding , kwam hij van
Alvorens te vertrekken , werd de bovenge-melde ( bovengemelde ) heer Brantz door hem tot den ridderstand verheven en tot zijn resident of hofraad benoemd ; en de heer Johan van der Burgh tot zijn agent en commercieraad ; terwijl hij den heer Soloffioff , bij wien hij zoovele maanden had doorgebracht , naar Rusland medenam .
Het hield nog tot 2 September 1717 aan , eer de Czaar en zijne gemalin uit Amsterdam vertrokken . Zij begaven zich , onder het lossen van het geschut der wallen , over Duitschland naar St . Petersburg .
Deze tweede reis mag minder het verrassende van de nieuwheid hebben gehad , — de gevolgen daarvan voor handel en nijverheid , kunsten en wetenschappen , gelijk voor den stevigen grondslag van Ruslands ontwikkeling in ' t algemeen , bleven niet uit . Een raad van koophandel werd opge-richt ( opgericht ) ; zonen van kooplieden tot bekwaming in hun vak naar Holland , Italië en elders heen gezonden ; het zee-reglement , in 1721 uitgevaar-digd ( uitgevaardigd ) , was geheel op de Hollandsche leest ge-schoeid ( geschoeid ) , en zelfs het Hollandsen naast het Russisch gedrukt ; vele scheepstermen zijn van de eerste in de andere taal overgegaan . Peter zag reeds Ruslands handel in bloei , zijne vloot geducht op de Oost - gelijk op de Zwarte Zee ; zijn leger krachtig en regelmatiger ; Lij zag alreeds zijn nieuwe hoofdstad der wereld verkondigen , dat Rusland reuzenstappen op den weg der be-schaving ( beschaving ) gedaan had .
Wel terecht mocht reeds na dertig jaren tijds het feest der schepping van de Russische vloot worden gevierd ; de boot met luister te voorschijn gebracht , waarop Peter het eerst met Karsten Brandt gezeild had , en die , vroom bewaard , nu na twee eeuwen weder door de straten te Moskou is omgevoerd . ' t Is de schoonste her-innerings-tropee ( her-innerings-tropee ) ; ' t beeld boe uit het klein begin zoo veel macht is opgewassen , en veel grootscher dan het prachtig ruiterstandbeeld ter eere van den grooten Czaar te St . Petersburg opgericht , ' t Is het ware beeld van zijn genie , van zijn persoonlijk voorbeeld om door vlijt en onleschbaren dorst naar kennis , de duisternis der halve of heele barbaarschheid waarin zijn rijk nog verzonken lag weg te vagen en '/ de mon-sters ( monsters ) van domheid en luiheid // aldaar ter neer te vellen .
lieverlede in de regeering en men vindt hem in 1674 o . a . als gecomitteerde raad te ' s Gravenhage . De Prins was hem zeer genegen , en koos hem tot gedeputeerde te velde ; later werd hij bij herhaling gecomitteerde ter Vergadering van H . H . Mog ., Bewindhebber der O . I . Compagnie , gezant te Londen , bij de verheffing van Willem III , bij welke gelegenheid hij ten aanzien van scheepvaart en andere verdragen eene groote mate van zelfstandigheid toonde , o . a . tot handhaving van het oude Nederlandsche beginsel : " Vrij schip , vrij goed .// -— Nog in vele andere zendingen en staatsbedieningen is hij werkzaam geweest ; en met name ook als burgemeester van Amsterdam . Hij werd door de grootste mannen van zijn tijd opgezocht en hoog geschat om zijne veelzijdige kennis en zijn uitstekend beleid ; hij was een toonbeeld van den'degelijken nuttigen , bedrijvigen " geest in Nederland , in de 17e eeuw , en toonde o . a . in zijne Geschiedenis van den aiouden en hedendaagschen scheepsbouw en bestuur hoe zeer
hij op dat gebied , van de oudste tijden af , bekend was . ! Een gedenkteeken werd op zijn graf geplaatst . De drie Ij woorden , onderaan gebeiteld , zouden genoegzaam zijn
geweest den man te doen kennen : labor omnia vindt | (// Arbeid verwint ' tab /). N . Witsen was met Catharine | Hochepied gehuwd ; de kinderen uit dezen echt geboren
stierven vroegtijdig .
Een lauwer van Nederland is het , dat het daartoe zoo krachtig heeft medegewerkt . On-wraakbaar ( On-wraakbaar ) zijn deswege de getuigenissen der geschiedenis .
// Mag Holland zich beroemen — zegt dr . Scheltema — dat het geweest is de leerschool van Czaar Peter den Grooten en de bakermat der grootheid van Rusland , de stad Amsterdam moet er trotsch op zijn , dat zij het meest tot de vorming van den grootvorst heeft toegebracht , en daardoor het grootste aandeel heeft gehad aan de verwezenlijking zijner grootsche ont-werpen ( ontwerpen ) .//
Gelijk elke zaak hare keerzijde heeft , moet men onbevooroordeeld erkennen , dat alle gevolgen van de betrekkingen des Czaars voor dit land niet gunstig waren . Wij zullen slechts aanstip-pen ( aanstippen ) , dat er al spoedig moeilijkheden rezen met Zweden over den steun in goede schepen en ervaren bevelhebbers die Rusland uit Nederland trok ; — dat de verder liggende gevolgen waren , dat Nederland zelf de leemte ondervond van zoo veel bekwame geesten en handen , die hier plotseling onttrokken werden aan zoo menig nuttig bedrijf,inzonderheid aan al wat het zeewezen betrof ; — dat het onderricht door Nederlanders aan Russen in onderscheiden vakken van volks-bestaan ( volksbestaan ) gegeven , ten laatste menig Nederlaudsch fabrikaat in het Rijk des Czaars overbodig maakte , ja dit wel eens met verbodsraaatregelen getroffen werd .
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer
Organisatie: Regionaal Archief Rivierenland
laatste wijziging 06-06-2023
1 gedigitaliseerd