Uw zoekacties: De Olijftak, 1872; p. 219

De Olijftak ( Regionaal Archief Rivierenland )

beacon
1  records
 
 
DOT_1872 De Olijftak
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
De Olijftak, 1872; p. 219
Naam tijdschrift:
De Olijftak
Pagina:
219
Datum:
1872
Jaargang:
1872
Is onderdeel van:
DE O L IJ F T A K .
i
kiem te verstikken , of er tot eigen nadeel toe medetewerken . Willens of onwillens , maar in ieder geval uit gebrek aan inzicht , verkozen zij het laatste ; zij begunstigden Rusland in zijne pogingen om tegelijk aan de Oostzee en Zwarte Zee vasten voet te zet-ten ( zetten ) en tusschen Azië en Europa eene verze-kerde ( verzekerde ) stelling in te nemen , waardoor het vroeg of laat scheidsrechter der beide werelddeelen worden moest .
De merkwaardige man , wiens ontwikke-ling ( ontwikkeling ) wij nu nader wenschen na te gaan , werd den 30 Mei ( ouden ), 11 Juni ( nieuwen stijl ), 4072 te Moskau geboren . Hij was een zoon van Keizer Alexis Michaïlowitsch , uit zijn tweede huwelijk met Natalia Kirilowna , dochter van den Bojaar Kirila Narischkin . De beide prinsen uit het eerste huwelijk van den Czaar , Feodor en Iwan , waren van zulk eene zwakke gezondheid , dat de oogen van het volk reeds vroeg gevestigd waren op den krachtig opgroeienden Peter , die van kinds-been ( kindsbeen ) af eene buitengewone leergierigheid en een rusteloozen geest had aan den dag ge-legd ( gelegd ) . Op nauwelijks vierjarigen leeftijd , had Peter zijn vader verloren , en was diens oudste zoon onder den naam van Feodor II Alexejewitsch hem in de regeering opge-volgd ( opgevolgd ) . Deze verlichte en goedaardige vorst regeerde echter slechts zes jaar . Hij stierf kort nadat hij de hierboven vermelde groote vergadering der vertegenwoordigers van alle standen des volks had bijeengeroepen , in ' t jaar 1082 . Na zijnen dood koos deze ver-gadering ( vergadering ) , op voorstel van den patriarch Joachim , den tienjarigen Peter tot Keizer , in plaats van zijn ouderen , stamelenden , zieke-lijken ( ziekelijken ) stiefbroeder Iwan . Sophie , de eer-zuchtige ( eerzuchtige ) , verstandige en rijk begaafde zuster van Peter , had zich echter ten doel gesteld , om zelve over Rusland te regeeren , en had daarom getracht alle maatregelen ten gunste van haar broeder te verijdelen . Zelfs nu was het haar bij de keuze van een keizer gelukt door hare aanhangers de volgens oude zeden en gebruiken noodzakelijke eenstemmigheid te doen verbreken , daar eenige stemmen riepen : « De troon komt toe aan Iwan Alexeje-witsch ( Alexejewitsch ) ; ' t is onrechtvaardig zijn jongeren broeder voor te trekken !»
Ondanks dit verzet bleef het echter bij de eenmaal gedane keuze ; zelfs de Strelitzen , die in Rusland geheel dezelfde rol speelden als de Janitzaren in Turkije , lieten zich overhalen om Peter te huldigen . Daar hij echter zelf nog te jong was om te regeeren , voerde zijne moeder , de keizerin Natalia , intusschen het bewind : toch liet Sophie hare eerzuchtige plannen niet varen . Zij was eene dochter uit het eerste huwelijk van keizer Alexis met Marie Milosslowsky en zocht door hare invloedrijke familie de Strelitzen voor zich te winnen , door hun rijke geschenken en groote posten te beloven , en zij beschul-digde ( beschuldigde ) de keizerin Natalia , dat zij prins Iwan , die ten onrechte ten gunste van Peter van
de troonsopvolging was verstoken , naar het leven stond .
Zoodoende werd er eene samenzwering voorbereid , die den 15 Mei 1082 uitbrak , op het valsche bericht , dat dit de dag was , be-stemd ( bestemd ) tot den moord van Iwan en dat Natalia reeds plannen beraamd had om de geheele partij der Strelitzen ten onder te brengen . De opstand brak los . De onbeschaafde Strelitzen , door het gebruik van bedwel-mende ( bedwelmende ) dranken tot dierlijke woestheid aangedreven , richtten op het Kremlin een bloedbad aan , waarbij de voornaamste aanhangers van Keizerin Natalia , en daar-onder ( daaronder ) haar eigen broeder , als offers vielen en waaraan zij zelve slechts door een won-der ( wonder ) ontsnapte , nadat de woeste bende zich overtuigd had dat Iwan nog leefde en men aan haar verlangen had voldaan om hem tot Keizer uit te roepen . Deze jonge prins , die zijn stiefbroeder hartelijk beminde en diens meerdere ontwikkeling van geest zonder wangunst erkende , gaf slechts zijne toe-stemming ( toestemming ) onder voorwaarde , dat men hem Peter tot mede-regent zou laten . De Strelit-zen ( Strelitzen ) moesten zich daarin schikken en de krooning der beide jonge Keizers werd den 23 Juni 1082 met groote pracht voltrokken , terwijl de eigenlijke heerschappij in handen van Sophie overging , die aldus het doel harer eerzucht nabij was . Nu trachtte zij zich van deze overmoedige Strelitzen , die Moskovische preloriaansche bende , wier steeds toenemende eischen zij niet kon be-vredigen ( bevredigen ) , te ontslaan en hen in het binnen-land ( binnenland ) van het rijk te verstrooien , terwijl zij eene andere legerschaar tot bescherming van het keizerlijke huis vormde . Het gevolg daarvan was een nieuw oproer , dat echter voornamelijk tegen Peter gericht was , daar de sluwe Sophie hem hare schuld op den hals had weten te schuiven . Ditmaal echter , nu men eene geoefende legerschaar tegen-over ( tegenover ) de Strelitzen stellen kon , gelukte het
Sophia bleef intusschen regentes , en be-proefde ( beproefde ) onophoudelijk alle sluwe middelen , om het volk op hare hand te krijgen . Zij vond een machtigen bondgenoot in den vorst Wassely Galitzin , die grooten invloed bij den adel en bij ' t volk bezat ; terwijl zij door voorkomende vriendelijkheid en rijke ge-schenken ( geschenken ) de gunst der troepen zocht te behouden . Niet tevreden met het bloote bezit van de macht , liet zij in de staatsstuk-ken ( staatsstukken ) en wetten onder de namen der beide jonge Keizers ook haar naam bijvoegen . Zelfs op de munten , die aan de eene zijde de beeltenis en den naam van den Czaar I
droegen , zag men nu aan de keerzijee Sophie met gekroond hoofd , den scepter in de hand , en het randschrift : « Piegeerende Vorstin van Groot - en Klein-Rusland .»
Ik maak opzettelijk gewag van deze bij-zonderheden ( bijzonderheden ) om aan te toonen in welke omgeving en onder welke indrukken Peter opgroeide , daar veel wat in zijn lateren levensloop vreemd mocht schijnen , zich daardoor verklaren laat . Vroeg reeds op zichzelven staande , omringd door verspie-ders ( verspieders ) , gedurig in levensgevaar , ontwikkelde hij , om zijn leven te verdedigen , niet alleen zeer vroegtijdig zijne mannelijke hoedanig-heden ( hoedanigheden ) : moed , vastberadenheid en tegen-woordigheid ( tegenwoordigheid ) van geest , maar werd hij ook als van zelve een groot meester in de eigen-schappen ( eigenschappen ) van zelfbeheersching en taai ge-duld ( geduld ) , en in de slimme berekening van zijne kansen , die het Slavische ras bijzonder eigen is . Terwijl Sophie zich te Moskau met de verwezenlijking harer grootsche plannen onledig hield , en zich door den duur van ongestoorde machtsuitoefening steeds zekerder gevoelde en hoe langer hoe zorgeloozer werd , vermaakte zich de vijftienjarige Peter in het dorp Preobras-henskoje ( Preobrashenskoje ) schijnbaar met soldaatjespelen , en vormde uit vijftig andere knapen van zijnen leeftijd een kleine legerbende , die onder leiding van den avonturier LeFort , uit Genève , de kern van zijn toekomstig leger uitmaakte . Sophie zag in dat sol-daatjespelen ( soldaatjespelen ) niets gevaarlijks . Zij was blijde op deze wijze Peter van zich en de regeeringszaken verwijderd te houden en zag gerust toe dat de schaar zich hoe langer hoe meer uitbreidde . De toevloed van jonge-lingen ( jongelingen ) uit de voornaamste geslachten van Rusland naar Preobrashenskoje was zóo groot , dat het daar weldra aan ruimte ont-brak ( ontbrak ) voor de menigte , en een gedeelte naar het naastbij gelegen dorp Scemenowsky moest worden overgeplaatst . Uit deze twee jongens-compagniën ontstonden later de beroemde garde-regementen ( garderege
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer
Organisatie: Regionaal Archief Rivierenland
laatste wijziging 06-06-2023
1 gedigitaliseerd