Uw zoekacties: De Olijftak, 1872; p. 218

De Olijftak ( Regionaal Archief Rivierenland )

beacon
1  records
 
 
DOT_1872 De Olijftak
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
De Olijftak, 1872; p. 218
Naam tijdschrift:
De Olijftak
Pagina:
218
Datum:
1872
Jaargang:
1872
Is onderdeel van:
2
&• ■~~~
eeuwen geen eigen gedenkteekenen heeft opgericht , die ons als getuigen zijner ont-wikkeling ( ontwikkeling ) zouden kunnen strekken , en daar de officiële bronnen , waaruit de geschiedschrijver bij voorkeur put , maar al te dikwijls bedriegelijk zijn . Er bestaan oorkonden over de stichting van vele ste-den ( steden ) , die men vergeefs in Rusland zoekt , over honderden scholen , die nooit zijn bezocht ; daar zijn stedelijke verordeningen en wetten , die nooit in werking zijn ge-treden ( getreden ) , geheele hoopen van ukasen , die noch het kwade geweerd , noch het goede hebben bevorderd , daar de aan den vreemde ontleende regeeringsbeginselen , aan wier invoering Peter en Catharina grootendeels hun roem te danken hebben , tot den hui-digen ( hui-digen ) dag nog luttel of geen wortel bij het volk geschoten hebben .
Al wie met oplettenden blik het binnen-land ( binnenland ) van Rusland doorreist , zal onder de plattelandsbevolking nog dezelfde aloude toestanden vinden , waarin de Germanen ten tijde en volgens de beschrijving van Tacitus leefden . Verdeeling der landerijen in gelijke deelen onder de leden der ge-meenten ( gemeenten ) ; bestuur der gemeentelijke aange-legenheden ( aangelegenheden ) en beslechting der oneenighe-den ( oneenighe-den ) door een uit vrije keus benoemden opperste ; geen begrip van vasten , aan den persoon toebehoorenden grondeigendom ; geen denkbeeld van beschreven recht of van staatsregeling . Ik spreek hier natuurlijk van de toestanden , zooals die nog kort geleden , vóór de gelijkstelling der lijfeigenen waren , waarvan de gevolgen nog niet te overzien zijn . Maar hier moet noodwendig het feit worden vermeld , dat de hervormingen van Peter en zijne opvolgers in geen enkel op-zicht ( opzicht ) de belangen der landelijke bevolking , die de kern der natie uitmaakt , hebben be-vorderd ( bevorderd ) , maar veeleer haren materiëlen en zedelij ken vooruitgang hebben gestuit door vestiging van de lijfeigenschap , die onder de heerschappij van het huis Rurik geheel on-bekend ( onbekend ) was en eerst door Rorits Godunow werd ingevoerd en tot den tijd van Peter den Groote slechts in zeer geringe mate bestond . Overal waar de boeren dientengevolge niet meer de volle zuiverheid der maatschappe-lijke ( maatschappelijke ) primitieve toestanden hebben behou-den ( behouden ) , is dit alleen toe te schrijven aan den druk van de uitgebreide lijfeigenschap [ thans gelukkig , maar niet zonder veel moeite en de geestkracht des tegenwoor-digen ( tegenwoor-digen ) keizers afgeschaft ]. Niets is dus onjuister dan de meening , dat het volk door de hervormingen van Peter eene grootere mate van vrijheid heeft verkregen , dan het vroeger bezat , toen het door zijne vertegenwoordigers nog een zeke
De macht der oude Czaren werd namelijk niet alleen door de geestelijkheid , maar ook door het volk beperkt , welks toestemming
DE O L 1 J I - TA lv
bij ingrijpende hervormingen moest worden gevraagd . Er vormde zich toen eene verga-dering ( vergadering ) bestaande uit bij vrije keuze be-noemde ( benoemde ) vertegenwoordigers der geestelijk-heid ( geestelijkheid ) , zoomede van de stedelijke en landelijke bevolking , die op het Kremlin , onder den blooten hemel , zitting hield en als de leven-dige ( levendige ) uitdrukking van den algemeenen volks-geest ( volksgeest ) kon worden beschouwd . Ziehier twee voorbeelden van dienaarduit de zeventiende eeuw . Nadat het huis Rurik was uitgestor-ven ( uitgestorven ) , werden in ' t jaar 4612 door de Rojaren vertegenwoordigers der stedelijke en lande-lijke ( landelijke ) bevolking uit geheel Rusland naar het Kremlin ontboden , om een nieuwen Czaar te kiezen : Michael Feodorowitsch , stichter van het huis Romanow . In 1682 , dus nog ten tijde van Peter , die toen tien jaar oud was , riep Czaar Feodor II Alexjewitsch de ver-tegenwoordigers ( vertegenwoordigers ) van ' t land op , om hunne toestemming te geven aan de afschaffing dei-zoogenaamde ( dei-zoogenaamde ) rang-en ( rangen ) klassenboeken , d . w . z . om eene hervorming tot stand te brengen , ontleend aan het beginsel , dat niet erfelijke Waardigheden , maar alleen persoonlijke ver-diensten ( verdiensten ) in aanmerking zouden komen bij de plaatsing en rangschikking der ambtena-ren ( ambtenaren ) . Immers , sedert de regeering van Jo-hannes ( Johannes ) III was het gebruikelijk geworden , de diensten en eereposten , waarop iedere familie zich mocht beroemen in een officieel boek op te teekenen , ten einde telken male wanneer er geschil ontstond over den rang , zich daarop te kunnen beroepen . Er was eene afzonderlijke overheid aangesteld om over de rechten van een iegelijk te waken en twistpunten tot oplossing te brengen . Vol-gens ( Volgens ) de heerschende begrippen achtte men ' t namelijk voor den zoo
en hij ontzag zich daarom niet oude vrij-heden ( vrijheden ) opteofferen . Zijn bijkans bovenmen-schelijke ( bovenmen-schelijke ) geest-en ( geesten ) wilskracht schrikte voor geen gevaren of hindernissen terug en zijn roemrijke daden naar buiten vergoedden veel van ' t geweld wat hij van binnen pleegde . Het is echter bepaald bewezen , dat van al zijne hervormingen niets anders is overge-bleven ( overgebleven ) dan datgene wat met de zeden en begrippen van het volk strookte en waartoe zijne voorgangers — vooral de verstandige Boritz Godunow en Johannes IV — reeds de kiem hadden gelegd . Met evenveel zekerheid kan men aantoonen , dat zelfs zijne verove-ringen ( veroveringen ) en het vooruitschuiven van Rusland naar Europa , niet anders waren dan de geluk-kige ( gelukkige ) uitvoering van lang voorbereide en ook reeds verscheidene malen met minder geluk en vaardigheid beproefde ondernemingen .
Door te bewijzen dat Peter zijn schitte-rendste ( schitterendste ) en duurzaamste resultaten alleen te danken heeft aan het verstandige gebruik en dë volmaking van datgene wat zijne voorgangers in ' t rijk hem als erfdeel hadden nagelaten , wordt aan den roem van den grooten vorst in ' t minst geen afbreuk ge-daan ( gedaan ) , maar worden zijne daden ons daaren-tegen ( daarentegen ) begrijpelijker gemaakt en in een his-torisch ( historisch ) verband gebracht , hetgeen de mees-ten ( meesten ) zijner levensbeschrijvers over ' t hoofd gezien , of niet genoegzaam hebben doen uitkomen . Iedere waarlijk groote figuur in de geschiedenis staat op de schouders van hare voorgangers , doet haar voordeet-uoM hetgeen deze hebben voorbereid en tot stand gebracht en voegt er nieuwe daden en on-dernemingen ( ondernemingen ) aan toe ; slechts de kleine geesten blazen zich op in den waan , dat er vóór hen niets gewichtigs noch opmerkens-waardigs ( opmerkens-waardigs ) heeft bestaan .
Naast Frederik den Groote was Peter ontegenzeggelijk de uitstekendste monarch van zijne eeuw , en wanneer men de groot-heid ( grootheid ) van een vorst alleen wil afmeten naar den duur zijner werken , dan is geen andere vorst , noch van de oudheid noch van den lateren tijd , met hem te vergelijken .
De uitgestrekte rijken van Alexander van Macedonië en van Karel den Groote over-leefden ( overleefden ) hunne stichters niet , en Napoleon I moest den val zijner wereldheerschappij zelf overleven , terwijl het rijk van Peter zich eerst na zijnen dood in een weligen bloei mocht verheugen , een bloei waarvan nog lang geen einde is te voorzien . En toch waren zoowel Alexander als Karel en Napoleon veel grooter geesten dan de Russische Peter ; • hun macht vond haren oorsprong in hun genie , dat zich niet liet erven , hoewel het ook aan de wereldgeschiedenis eene nieuwe richting gaf en haar met veelomvattende en vruchtbare denkbeelden begiftigde — ter-wijl ( terwijl ) de macht van het Russische keizerschap op de koelste berekening berustte , op een plan , dat aan de groote mogendheden geen andere keus overliet , dan om het óf in de
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer
Organisatie: Regionaal Archief Rivierenland
laatste wijziging 06-06-2023
1 gedigitaliseerd