Uw zoekacties: De Olijftak, 1872; p. 145

De Olijftak ( Regionaal Archief Rivierenland )

beacon
1  records
 
 
DOT_1872 De Olijftak
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
De Olijftak, 1872; p. 145
Naam tijdschrift:
De Olijftak
Pagina:
145
Datum:
1872
Jaargang:
1872
Is onderdeel van:
® K X L I »
BKBLAB f
;. MEI 1872 .
Alle stukken en brieven , de Redactie betreffende , franco aan de Uitgevers : Gebr . Belinfante , te ' s Gravenkage .
Abonnementsprijs per kwartaal : een gulden .
Verschijnt eiken Zondag .
TWEEDE Mum . - & 49 - S
Bureel : Tweede Wagenstraat , 100 . ' S GEAVENHAGE .
Franco per post in alle deelen des Rijks , bij toezendimr vooraf van een postwissel a ƒ 1 . — of 20 postzegels a . vijf cents .
Advertentiön : Prijs per regel 15 ets . — Abonnement 250reg.l2 & et .; — 500 reg . 10 et .; — 100)reg . 7&ct .
ALEXANDER VON HUMBOLDT .
( Vervolg .)
ET is natuurlijk dat een man als Humboldt een reeks van geschriften heeft nagelaten , gedurende een zoo langen en zoo werkzamen leeftijd te boek gesteld , en tevens is het natuur-lijk ( natuurlijk ) dat deze geschriften afkomstig van een man van zoo veelzijdige geleerd-heid ( geleerdheid ) , schatkameren voor de wetenschap zijn . Eenige willen wij daarvan opnoemen . Voor-eerst ( Vooreerst ) zijn zeer belangrijk werk over de ge-schiedenis ( geschiedenis ) van de zeevaartkundige geogra-phie ( geogra-phie ) in de middeleeuwen , waarin hij zich evenzeer als geschiedschrijver , sterrekun-dige ( sterrekun-dige ) en natuuronderzoeker deed kennen ; voorts zijn gemeenschappelijken arbeid met Gay-Lussac , die deels van chemischen aard was , deels diende om den magnetischen sequator vasttestellen ; zijne gewichtige ont-dekking ( ontdekking ) van de isothermische lijnen , nl . dielijnen , waardoor op dekaart al de plaatsen verbonden worden , die dezelfde gemiddelde temperatuur bezitten ; ■— eene reeks ver-handelingen ( verhandelingen ) op het gebied der physische geographie ; het werk , waarinhij de gewich-tige ( gewichtige ) uitkomsten van zijne reis in Aziè'neder-legde ( Aziè'neder-legde ) en dat in 1813 in drie deelen het licht zag onder den titel van : Midden-Azië of onder-zoekingen ( onderzoekingen ) omtrent de bergketenen en de vergelij-kende ( vergelijkende ) klimaatsleer . — Om niet meer te noemen , " willen wij hier nog alleen spreken van zijne twee grootste werken . Het eerste bevat eene beschrijving van zijne reis door Amerika . Van dit kolossale werk verschenen van l£08 — 25 éene grootere en éene kleinere uit-gave ( uitgave ) . De grootere bestaat uit drie deelen in folio en twaalf in kwarto , benevens een atlas
en eene verzameling van schilderachtige landschappen . De andere uitgave geschiedde in 23 deelen in octavo . Een exemplaar van de folio-uitgave ( folio-uitgave ) van dit werk , kostte in het jaar 1844 , toen nog verscheidene afleverin-gen ( afleveringen ) ontbraken , over de /' 5000 . Hoe verba-zend ( verbazend ) hoog de kosten van die uitgaven hebben beloopen kunnen wij nagaan , als wij beden-ken ( bedenken ) dat drukloon , papier en ruim 1400 koperen platen in folio , meer dan ƒ 420,000 hebben gekost ! Het ligt voor de hand dat zulk eene som niet door het debiet , maar door Humboldt's milde hand , die schatten over had voor de wetenschap , gedekt is .
Het tweede groote werk , waarop ik doelde , heet de Kosmos , proeve eener physische wereldbeschrijving . Op den avond - van zijn leven hesloot hij de uitkomsten van zijn on-derzoek ( onderzoek ) en nadenken daarin als in een vol-tooid ( voltooid ) geheel neer te leggen . In eene voor iederen beschaafden mensch verstaanbare , edele taal heeft Humboldt gepoogd op die bladen de verschijnselen der zinnelijk waar-neembare ( waarneembare ) wereld in hun verband voortestel-len ( voortestel-len ) , de natuur op te vatten als een geheel dat door innerlijke krachten bewogen en bezield is , de eenheid in de veelheid der ver-schijnselen ( verschijnselen ) aantewijzen , in ' t kort in den meest omvattenden zin eene physische wereldbeschrijving te leveren . — Zijn pogen is hem gelukt . Hij heeft een meesterwerk geleverd , dat grooten opgang gemaakt en grooten invloed uitgeoefend heeft op alle standen der maatschappij .
elders ontvangen .
mil en
, deels onder Humboldt's
Met buitengernrene geestdrift werd dit werk in Duitsch Spoedig werd Ju medewerking , bijna in al Ie talen van Europa en ook in onze moedei laai overgezet . Van deze vertaling ziet thans eene tweede goed-koope ( goedkoope ) , en zooals de titel luidt , verbeterde uitgave het licht , bij den heer Behrns,te Harlingen , en onder toezicht van E . M . Beima . Een der meest geachte engelsche
bladen liet zich over den Kosmos aldus hoo-ren ( hoo-ren ) : « Wanneer thans de republiek der ge-leerden ( geleerden ) haren staatsvorm veranderen en eenen souverein verkiezen moest , zou aan dezen man de kroon en schepter toekomen . Als men gedurende eene halve eeuw de op-merkzaamheid ( opmerkzaamheid ) van Europa op zich heeft gevestigd ; als men de grondigste onderzoe-kingen ( onderzoekingen ) met goeden uitslag volbracht en daardoor de grenzen van ons weten uitge-breid ( uitgebreid ) heeft ; als men de waarheid onder alle hemelstreken opgespoord en de natuur met alle krachten bekampt heeft om eenige van hare geheimen uit te vorschen , dan heeft men het recht verkregen , om bij zijn leven behandeld te worden , alsof reeds de dagen der eindelooze ruste ware gekomen . De loop-baan ( loopbaan ) van Humboldt , die thans 70 jaren telt , is ongetwijfeld voleindigd ; de Kosmos is in zekeren zin zijn wetenschappelijk testa-ment ( testament ) . »
Sedert de Kosmos het licht had gezien , werd Humboldt , zoo mogelijk , nog meer beroemd . Parijs en Derlijn overlaadden hem met eerbewijzen . Vreemdelingen uit alle oorden zochten hem op , om hem te zien en hem te hooren .
Wilt gij bij zulk een bezoek tegenwoordig zijn ? Laat ons dan vernemen wat de Noord-Amerikaansehe ( Noord-Amerikaansehe ) reiziger Taylor verhaalt : « Ik ging naar Berlijn , niet om musea en gallerijen , niet om opera's en schouwburgen te bezichtigen , maar om den grootsten thans levenden man van de wereld te zien — Alexander von Humboldt .
« Eerst kostte het eenige moeite toegang te verkrijgen , daar zijne vrienden ' t vele bezoeken van den grijsaard schadelijk acht-ten ( achtten ) . Eindelijk werd mij een bepaald uur aan-gezegd ( aangezegd ) en ik door zijnen bediende Seyffert binnengelaten .
« Hij bracht mij in eene kamer vol opge-zette ( opgezette ) vogels en andere voorwerpen uit de natuurlijke historie ; van daar in een groote
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer
Organisatie: Regionaal Archief Rivierenland
laatste wijziging 06-06-2023
1 gedigitaliseerd