Het Westfries Archief is hèt historische informatiecentrum voor (oostelijk) West-Friesland.
Het Westfries Archief verzamelt en beheert archieven en bibliotheek- en beeldmateriaal van, uit en over het werkgebied.
De oudste archiefstukken dateren uit de veertiende eeuw. Die zijn te vinden in de stadsarchieven van Hoorn, Enkhuizen en Medemblik. De jongste stukken van de overheden in West-Friesland dateren uit de jaren tachtig van de vorige eeuw. In de particuliere archieven en collecties zitten soms al stukken van dit jaar. Vrijwel alle archieven zijn toegankelijk via een database met zo’n 150.000 beschrijvingen. De bibliotheek omvat ruim 25.000 titels en is daarmee de grootste historische bibliotheek over de regio. De beeldcollectie omvat meer dan 40.000 afbeeldingen: kaarten, prenten, tekeningen en foto’s.
Werkgebied:
- Gemeenten: Bij het Westfries Archief zijn de archieven ondergebracht van oostelijk West-Friesland. Sinds 2011 telt het werkgebied zeven gemeenten: Drechterland, Enkhuizen, Hoorn, Koggenland, Medemblik, Opmeer en Stede Broec. Vroeger waren dat er veel meer, vóór 1812 zelfs 43! Het aantal burgerlijke gemeenten ging van 32 in 1817, 27 in 1970, naar 13 in 1979. Op de website vindt u elf links naar kaartjes van de bestuurlijke indelingen van na 1811 per periode.
- Rechtsgebieden: Van voor 1812 dateren de archieven van de Westfriese steden en plattelandssteden, waarin ondermeer rechtbankverslagen te vinden zijn.
- Waterschappen en kerkgenootschappen: Het Westfries Archief beheert tevens de archieven van de vroegere ambachten Drechterland en de Vier Noorder Koggen en de inliggende bannen en polders. Deze waterschappen zijn per 1 januari 1973 opgegaan in het Waterschap Westfriesland. De meeste hervormde, doopsgezinde, lutherse en gereformeerde gemeenten en rooms-katholieke parochies hebben hun archieven inmiddels overgebracht naar de depots van het Westfries Archief.

West-Friesland is het gebied dat ligt binnen de Westfriese Omringdijk. De Omringdijk loopt langs Hoorn, Enkhuizen en Medemblik, Schagen en Alkmaar en dan weer terug naar Hoorn.
Onder de paraplu van het genootschap zijn een aantal commissies, stichtingen en een vereniging werkzaam. Zie ook hun eigen pagina.
- Commissie Geschiedschrijving: stimuleert het onderzoek naar het verleden van West-Friesland en legt de resultaten vast.
- Commissie Kap en Dek: organiseert cursussen en informatiedagen over en een veiling van kleding, sieraden en linnengoed.
- Commissie van Redactie voor het Jaarboek en voor de Stolphoevereeks: is verantwoordelijk voor de inhoud van het jaarboek West-Friesland Oud & Nieuw en voor de uitgave van publicaties in de Stolphoevereeks.
- Commissie voor excursies: organiseert excursies in West-Friesland en daarbuiten.
- St. Creatief Westfries: houdt zich bezig met het creatief gebruik van het dialect, uitgever van het kwartaalblad Skroivendevort
- St. De Westfriese Molens: beheert veertien molens in West-Friesland.
- St. Projector: beschikt over een uitgebreid film-, video-, foto- en dia-archief. Stimuleert producties met West-Friesland en het genootschap als onderwerp.
- St. voor Landelijk Schoon West-Friesland: zet zich in voor het landschap en de monumenten in West-Friesland.
- St. Vrienden van het Westfries Museum: ondersteunt het Westfries Museum in Hoorn, geeft publicaties over tentoonstellingen uit.
- St. Westfriese Families: verzamelt stamboomgegevens over West-Friese families. De stichting beschikt over een uitgebreid kaartsysteem met interessant materiaal en is uitgever van het kwartaalblad Westfriese families.
- Vereniging Behoud Monumentale Westfriese Kerken: exploiteert en behoudt monumentale kerken.
- Bouwhistorische Commissie: inventariseert alledaagse, kenmerkende en authentieke gebouwen die dreigen te verdwijnen.

Historisch museum. Achter een 17e eeuwse pronkgevel vol leeuwen en stadswapens gaat een complex schuil met statige zalen, intieme kamers, hoge zolders en geheimzinnige kelders.
In 25 zalen en kamers zijn een enorme hoeveelheid voorwerpen te zien op het gebied van bijvoorbeeld de geschiedenis van de stad Hoorn, de kunstnijverheid, de schutterij, de Verenigde Oostindische Compagnie, de handel en archeologie.
Gedurende de ruim honderd jaar dat het museum bestaat, werd het gebouw verrijkt met schuttersstukken, schoorsteenstukken, en interieuronderdelen die herinneren aan hun vroegere gebruikers. Daarnaast kregen tal van voorwerpen met betrekking tot de cultuur en de geschiedenis van Hoorn en West-Friesland een plaats in dit gebouw.

Museumboerderij waarin het leven op het voormalige eiland Wieringen tot ca. 1940 wordt getoond. Regelmatig vinden wisselende tentoonstellingen plaats.

Op deze site wordt het onstaan van Wijdenes beschreven, en er zijn foto's van de omgeving te zien. Piet Ham vertelt over vroeger.