De Vereniging werd in 1902 opgericht door een groep enthousiaste mensen die de kennis van de geschiedenis van Leiden en omstreken wilden bevorderen en het culturele erfgoed beschermen. Dankzij de inzet van de HVOL is menig waardevol, historisch stukje stad bewaard gebleven. 'Oud Leiden' is een actieve gesprekspartner van de gemeente maar zet zo nodig ook bestuurlijke en juridische procedures in indien cultureel erfgoed wordt bedreigd.
Een greep uit de vele activiteiten van de HVOL:
* Een aantrekkelijk lezingen- en excursieprogramma
* Jaarlijkse publicatie van het bekende en unieke Leids Jaarboekje
* Ons kwartaalblad Oud Leiden Nieuws
* De maandelijkse digitale nieuwsbrief met actuele informatie
* Een website vol wetenswaardigheden
* De Beeldbank met historisch beeldmateriaal
* Ondersteuning van publicaties over Leiden
* Stimulering van onderzoek naar de Leidse geschiedenis
* Toekenning van de Oud Leidenprijzen.
Historisch Informatie Punt (HIP) BplusC Locatie Nieuwstraat: Het Historisch Informatie Punt (HIP) is een structurele samenwerking tussen Bibliotheek plus Centrum voor kunst en cultuur (BplusC), het Regionaal Archief Leiden (RAL) en diverse erfgoedinstellingen, waaronder de Historische Vereniging Oud Leiden. Het is een plek waar bezoekers historische informatie kunnen vinden over Leiden en de nabije omgeving.