De TV Oost uitzending Het Oversticht 26, van 9 mei 2001 met de raketlanceerbasis V1 en V2. Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog, vanaf het najaar van 1944, vuurden de Duitsers raketten af op Londen en Antwerpen, de V1's en V2's. Een van de vier plaatsen waar V2's werden gelanceerd was in de buurt van het santorium in Hellendoorn. De lanceringen gingen gepaard met talloze ongelukken. Op maandag 4 december 1944 kwam rond drie uur een V2 terecht in de omgeving van Luttenberg, waarbij 19 slachtoffers vielen. Gesprekken met ooggetuigen mevr. Dina Olde Hensken-Veldmate en Bernard Lammers en met Eduard Rutgers, die in de buurt van de lanceerbasis woonde. Historicus Adrie Roding vertelt over de achtergronden van de V2. Beelden van de betreffende plaatsen en uit het Luchtvaartmuseum Twente. Ook oude filmbeelden van lanceringen. In een laatste poging om de oorlog in hun voordeel te beslissen bombardeerden de Duitsers vanaf het najaar van 1944 Londen en Antwerpen met V1?s en V2?s. Vooral de V2, eigenlijk de voorloper van de Scudraket, was een gevreesd wapen. In Nederland waren er vier plaatsen vanwaar V2?s werden gelanceerd, waaronder de omgeving van het sanatorium in Hellendoorn. De lanceringen gingen gepaard met talloze ongelukken. Op maandag 4 december 1944 kwam rond drie uur een V2 terecht in de omgeving van Luttenberg, waarbij 19 slachtoffers vielen. In Het Oversticht praten we met ooggetuigen mevr. Dina Olde Hensken-Veldmate en Bernard Lammers, en met Eduard Rutgers die in de buurt van de lanceerbasis woonde. Historicus Adrie Roding beschrijft de achtergronden van de V2.

Botgat was een schietterrein in de duinen bij Groote Keten (gem. Zijpe), ten zuiden van Den Helder. Daar werd een luchtdoelafweertank (Anti Air Tank) met een radarinstallatie van Signaal beproefd.
0:00:14Er is een vliegtuig in beeld.
0:00:22Een tank met een dubbelloops luchtdoelkanon en radaruitrusting vuurt salvo's af.
0:00:32Idem in het donker.
0:00:38Een bezemvormige radarantenne draait rond.
0:00:48In de tank zijn van bovenaf twee soldaten te zien.
0:01:02Het luchtdoelkanon van de tank volgt enkele malen een doel en vuurt daarop salvo's af. Naast de tank staan militairen die een rood bord omhoog houden.
0:02:27Er komen brokstukken van het doel omlaag
0:02:48Er wordt een brokstuk van een kennelijk door het luchtdoelkanon geraakte raket getoond.
0:02:56Een vliegtuig vliegt boven een duingebied, waarin een luchtdoeltank staat opgesteld.
0:03:15Plotseling einde.

Botgat was een schietterrein in de duinen bij Groote Keeten (gem. Zijpe), ten zuiden van Den Helder. Daar werd een luchtdoelafweertank (Anti Air Tank) met een radarinstallatie van Signaal beproefd.

0:00:15Er is een vliegtuig in beeld.

0:00:22Een tank met een dubbelloops luchtdoelkanon en radaruitrusting vuurt salvo's af.

0:00:32Idem in het donker.

0:00:38Een bezemvormige radarantenne draait rond.

0:00:48In de tank zijn van bovenaf twee soldaten te zien.

0:01:03Het luchtdoelkanon van de tank volgt enkele malen een doel en vuurt daarop salvo's af. Naast de tank staan militairen die een rood bord omhoog houden.

0:02:32Er komen brokstukken van het doel omlaag

0:02:48Er wordt een brokstuk van een kennelijk door het luchtdoelkanon geraakte raket getoond.

0:02:56Een vliegtuig vliegt boven een duingebied, waarin een luchtdoeltank staat opgesteld.

0:03:15Plotseling einde.

De film behandelt de beproeving van het radargeleide Goalkeeper kanon van General Electric en Holland Signaal.

0:00:01Logo van Hollandse Signaalapparaten.

0:00:06Logo van General Electric.

0:00:10Er worden diverse beelden vertoond van een Nederlands oorlogsschip, de F808.

0:01:19Over de hele wereld worden anti-schip raketten gebruikt.

0:01:39Tegen deze dreiging bestaan al veel systemen of staan op de tekentafel.

0:01:51Eén systeem in het bijzonder combineert de nieuwste technologieen.

0:01:51Dat is Goalkeeper.

0:02:10Er verschijnt de tekst: North Sea Evaluation.

0:02:17Als gemeenschappelijke ontwikkeling van Signaal in Nederland en General Electric in de Verenigde Staten is Goalkeeper het enige systeem dat de nauwkeurigheid, wendbaarheid, vuurkracht en het kaliber bezit om elke bestaande of nog in ontwikkeling zijnde raket te weerstaan.

0:02:39Goalkeeper bestaat uit een GAU 8/A 30 mm kanon, een gestabiliseerde Y-band rondzoekradar en een volgradar die werkt met twee frequenties, namelijk in de K en Y band.

0:02:54Het kanon met zeven lopen vuurt 4200 schoten per minuut af ofwel 70 per seconde. De mondingsnelheid is 1150 meter per seconde.

0:03:06Bij beelden van het kanon op het vasteland wordt gezegd dat dit kanon gemiddeld 150.000 schoten zonder storing afvuurt.

0:03:17De rondzoekradar werkt in de Y band, heeft een zender met een hoog vermogen en is in staat in een omgeving met veel valse echo's en ruis doelen te vinden.

0:03:06Er werden talrijke proeven met het volgen van een doel uitgevoerd.

0:03:32De volgradar gebruikt twee frequenties, een in de K band en een in de Y band.

0:03:42Naast de volgradar zit een TV camera voor het volgen van het doel.

0:03:51Beide radarantennes zijn op het kanon gemonteerd, zodat fouten door parallax en de vervorming van het schip bij zeegang minimaal zijn.

0:04:05Deze integratie

De film behandelt de beproeving van de Goalkeeper uit een kanon van General Electric en het Flycatcher radarsysteem van Holland Signaal.
0:00:03Dit was een gemeenschappelijke onderneming van Signaal (logo) en General Electric (logo).
0:00:14Het doel was de effectiviteit te testen van een radar geleid vuurleidingssysteem in combinatie met het snelste 30 mm kanon ter wereld.
0:00:32Het vuurleidingssysteem was van de Flycatcher van Signaal, dat zich bewezen heeft op het gebied van luchtverdediging op lage hoogte. Dit systeem kan makkelijk van het ene doel op het andere worden overgezet. Er worden zwart-wit beelden getoond, die gemaakt zijn met een TV camera die op de volgradar gemonteerd was. Het maximale bereik is 20 kilometer.
0:01:21Het General Electric GAU 8/A kanon heeft een bereik van 3 kilometer en wordt momenteel gefabriceerd voor het A-10 vliegtuig.
0:01:44Het kanon wordt nu ingebouwd in een geschutskoepelvoor land- en marinetoepassingen en heet dan Ex 83.
0:01:57Er kunnen 4200 schoten per minuut op snelle en beweeglijke doelen worden afgeschoten.
0:02:29Jarenlange ervaring met vuurleidingsystemen gaven Signaal de overtuiging dat Flycatcher en het Ex 83 kanon een perfecte combinatie vormen.
0:02:41Teneinde een goede proefomgeving te krijgen, accepteerde Signaal dankbaar het aanbod van de Koninklijke Nederlandse Marine om de proeven in Fort Erfprins bij Den Helder te doen.
0:02:53Fort Erfprins is in de tijd van Napoleon gebouwd en wordt nu als oefencentrum gebruikt.
0:03:06Alle faciliteiten waren beschikbaar.
0:03:16De proefopstelling bestond uit een Ex 83 kanon plus een aanhanger met de regeleenheid, een Flycatcher voor de vuurleiding en een Flycatcher voor metingen.
0:03:33Alle gegevens gingen naar de commandowagen voor opslag en bewerking.
0:03:46De effectiviteit van een wapensysteem kan alleen tijdens operationeel gebruik beproefd worden.
0:04:12Er werden talrijke proeven met het volgen van een doel

De film toont de werking van het M4 systeem van Signaal, dat schepen tegen vijandelijke vliegtuigen en raketten waarschuwt.

0:00:01Tegen een achtergrond van een zee verschijnt het logo van Signaal.

0:00:15Titel: Fire control equipment M4.

0:00:23In een animatie nadert een vliegtuig of raket een oorlogsschip met hoge snelheid. De radar van het oorlogsschip dient dit doel te detecteren lang voordat het in zicht komt.

0:00:38Moderne rondzoekradarsystemen detecteren een doel op grote afstand.

0:00:50Op basis van de rondzoekradar wordt een vuurleidingradar op het doel gericht.

0:00:58De gegevens van de vuurleidingradar gaan via een volgeenheid, een computer en een stabilisator naar het kanon.

0:01:18De tijd tussen de ontdekking van een doel en het vuren van het luchtafweerkanon moet zo kort mogelijk zijn; niet langer dan 10 seconde.

0:01:35Dit correspondeert met een bereik van ongeveer 6 kilometer.

0:01:41Op het moment dat het eerste schot gelost zal worden, bevindt het doel zich 3 tot 4 kilometer van het punt waar het geraakt zal worden. Als het 10 seconden duurt voordat een doel gedetecteerd wordt, bevond het doel zich nog eens 3 tot 4 kilometer verder terug op het moment dat het vuurleidingsysteem met zijn taak begon.

0:01:56Bij dit type apparatuur moeten de gegevens dus beschikbaar zijn voordat het doel op 12 (6 +3 +3) tot 14 (6 +4 +4) kilometer afstand is.

0:02:11Een doel wordt op veel grotere afstand gedetecteerd, zodat er meer dan voldoende tijd beschikbaar is. Maar het is zeer wel mogelijk dat een aanval door meerdere doelen wordt uitgevoerd.

0:02:25Het kost de M4 apparatuur slechts 4,5 seconde om van het ene naar het andere doel over te schakelen.

0:02:48Het M4 systeem is geschikt voor zowel lucht- als oppervlaktedoelen. Het bestaat onder andere uit een zender, een radareenheid, een volgeenheid, een computer, een stabilisator en een

Deze documentaire uit de BBC serie Horizon gaat over geleide wapens en elektronische oorlogsvoering.

0:00:00Tekst: Horizon (Dat is een BBC programma over wetenschap en natuur)

0:00:10Terwijl een tank op woeste grond rijdt, wordt gesteld dat sinds soldaten begonnen zijn op hun vijanden te schieten, de meeste schoten hun doel gemist hebben.

0:00:26Maar de laatste jaren heeft de militaire technologie een heel arsenaal van geleide wapens mogelijk gemaakt. Hun nauwkeurigheid zou de aard van de conventionele oorlogsvoering kunnen veranderen.

0:00:37Bij beelden van tanks en vliegtuigen in vizieren, het afvuren van raketten en het raken van doelen wordt gezegd dat de meeste schoten hun doel zullen raken. Als een soldaat een doel ziet, zal hij het raken en vernietigen.

0:01:11Tekst : The Bull's Eye War (Bull's Eye -letterlijk stierenoog- is het centrum van een schietschijf)

0:01:17In de Eerste Wereldoorlog was de trefkans van de projectielen zo gering, dat er enorme hoeveelheden van werden afgeschoten.

0:01:39In de Tweede Wereldoorlog zorgden atoombommen op Hiroshima en Nagasaki ervoor dat alle doelen binnen een groot gebied geraakt werden. Daarbij vielen veel burgerslachtoffers.

0:02:13In de Vietnam oorlog in de jaren zestig van de twintigste eeuw gooiden de Verenigde Staten enorme hoeveelheden bommen in de hoop een brug, een truck of een kanon te raken.

0:02:46Pogingen om doelen vanaf lage hoogte aan te vallen resulteerde in zware verliezen vanwege de luchtafweer.

0:03:02Bij een poging de Thanh Hoa brug te treffen, gingen dertig vliegtuigen verloren en werden vele piloten gedood..

0:03:10In mei 1972 gingen de Amerikanen tot een nieuwe techniek over en wel de "smart bom" (slimme bom), met codenaam "paveway" (plaveisel).

0:03:18De neus van gewone bommen werd uitgerust met een laser zoeker.

0:03:24Er werden twee vliegtuigen gebruikt. De ene was een langzaam vliegende

Het gaat om de lancering van de Astronomische Nederlandse Satelliet ANS in 1974.

0:00:00Vanuit een vliegtuig zijn beelden van de buitenwijken van een stad te zien.

0:00:11Het vliegtuig - een viermotorig straalvliegtuig van Lufthansa - landt op een vliegveld.

0:00:47Een groepje mensen wacht het vliegtuig op. Sommigen dragen witte overalls met de tekst NASA.

0:00:52Er wordt een trap naar het vliegtuig gereden.

0:00:57Uit het vliegtuig wordt een pallet gelost met behulp van een heftruck.

0:01:53Vanuit de lucht wordt een hangaar gefilmd.

0:02:17Het voorwerp dat op de pallet stond, staat nu binnen op de vloer. Er staat ANS op.

0:02:21Het blijkt een omhulsel te zijn. De bovenkant wordt eraf gehesen. Er komt nu een in doorzichtig folie verpakt rechthoekig blok te voorschijn.

0:03:03Het blok wordt nu opgehesen.

0:03:57Drie mannen in witte stofjassen en met witte mutsen tillen het folie aan de onderkant op en verwijderen enkele onderdelen, die kennelijk voor bescherming bij het transport zijn gebruikt.

0:04:31ANS wordt op een speciale kar gezet en verreden.

0:05:19Het folie wordt verwijderd.

0:05:39ANS wordt naar een horizontale stand gekanteld.

0:06:00Bij een bijeenkomst van circa tien mannen hangt een bord met de tekst "ANS R-27" aan een muur. Een man schrijft op een schoolbord. Er wordt gerookt. Later zit men om een tafel.

0:07:04In een hal hebben enkele achter beeldschermen zittende mannen met koptelefoons op contact met mannen in witte stofjassen, die in een glazen kooi aan ANS werken.

0:08:09Er wordt een zeskantig frame om ANS geplaatst.

0:08:40Mannen buiten de kooi lezen wijzerinstrumenten af en maken notities.

0:09:12In de glazen kooi wordt in het inwendige van ANS geschroefd met een zeer lange schroevendraaier. Er worden aantekeningen gemaakt.

0:10:23De onderkant (of bovenkant) van ANS wordt met een soort deksel

De film maakt reclame voor Goalkeeper, een geïntegreerd systeem van kanon en radarsysteem voor marineschepen.

0:00:01Tekst: Hollandse Signaalapparaten

0:00:04Tekst: General Electric: Aircraft Equipment Division

0:00:09Het fregat F807 van de Koninklijke Nederlandse Marine vaart op de Noordzee

0:00:17en vernietigt kort na elkaar twee raketten met behulp van Goalkeeper SGE30.

0:01:01Goalkeeper werkt volledig automatisch, van detectie van het doel tot vernietiging ervan.

0:01:26De (rond)zoekradar werkt in de I band.

0:01:35De volgradar werkt in de I en in de K band en is geschikt voor laag vliegende doelen.

0:01:48Onderdeks staan de I band zender.

0:01:56en de frequentie- regeling.

0:01:59De computer zorgt onder andere voor het volgen van het doel en voor de vuurleiding.

0:02:09De doelinformatie is op een beeldscherm te zien.

0:02:20Gegevens kunnen worden uitgelezen op een alfanumeriek scherm.

0:02:24Het systeem is automatisch, maar kan ook semiautomatisch en met de hand bediend worden.

0:02:35De versterkers zitten in kasten onderdeks.

0:02:44Het 30 mm Gau-8/Avenger kanon vuurt met 7 lopen 4200 schoten per minuut af.

0:02:59De munitie is opgeslagen in een magazijn onder het kanon.

0:03:09Zes elektrische aandrijfsystemen zorgen onder andere voor de elevatie van het kanon.

0:03:17Goalkeeper SGE30 is ontwikkeld door Holland Signaal in Nederland en General Electric in de Verenigde Staten en wordt nu geproduceerd voor de Koninklijke Nederlandse Marine.

0:03:39In 1979 werden succesvolle proeven gedaan bij de Marinekazerne Erfprins. De kans op storing is 1 op 13.000, meer als 10 X beter dan bij een enkelloops kanon.

0:04:04Er volgen beelden van de productie en beproeving. De totale afwijking is minder dan een duizendste radiaal.

0:04:45De rondzoekradar en de volgradar zijn op het kanon gemonteerd om de

Deze film toont hoe een Harpoon raket met een lanceerbuis kan worden afgeschoten.

0:00:02Tekst: McDonnell Douglas presents

0:00:08Tekst: the canister launched harpoon

0:00:15Een uit een viertal buizen bestaande lanceerinstallatie aan boord van een schip vuurt "Harpoon" anti-schip raketten af.

0:00:32De raket wordt in een lanceerbuis geplaatst. Het bereik is meer dan 50 zeemijlen.

0:00:53In combinatie met gebruik door vliegtuigen, onderzeeërs en andere schepen ontstaat een wijd scala van mogelijkheden.

0:01:08De Harpoon wordt afgeschoten in een meermalen bruikbare lanceerbuis, voorzien van rails voor de geleiding. Voor hergebruik wordt de lanceerbuis schoon gemaakt en van nieuwe hoezen en bekabeling voorzien.

0:01:31Toepassingen zijn de nieuwe PHM klasse draagvleugelboten.

0:01:44Andere geplande toepassingen betreffen geleide -wapen-kruisers en de nieuwe DD963 torpedobootjager.

0:01:56De lanceerbuizen staan met vier stuks op een platform opgesteld. Meestal zullen per schip twee van die platforms worden opgesteld, zodat acht Harpoons gelanceerd kunnen worden.

0:02:13 Deze onafhankelijke lanceerinstallaties kunnen gelijktijdig met andere wapensystemen werken.

0:02:18Aan boord is geen onderhoud nodig.

0:02:31Bij de PHM patrouilleboot is de Harpoon geïntegreerd in de vuurleiding, die zowel voor lucht- als zeedoelen wordt gebruikt.

0:02:43Wanneer een oppervlaktedoel wordt geïdentificeerd, worden de gegevens daarvan naar het Harpoon lanceersyseem Sickle (= Sikkel) gestuurd.

0:02:53Het controlepaneel staat naast het vuurleidingssysteem in de CIC, het Combat Information Centre.

0:03:09Erboven staat een schakelkast, die tussen de twee lanceerinstallaties schakelt en die ook modes voor test- en trainingsdoeleinden heeft

0:03:23Het modulaire ontwerp maakt uitwisselen tussen diverse types schepen mogelijk.

0:03:31Op de brug wordt steeds het

[Afvuren van een congreveraket tijdens het bombardement op Vlissingen)

[Doorsnede en onderdelen van een Congreveraket)

(Militairen uit verschillende tijdperken)

Eerste V.2 lancering zaterdag 16 sept. 1944 07.30 uur te Serooskerke (Lancering van een V2-raket in Serooskerke)

Arnhem (?). Een V-2 (Duitse raket) wordt afgevoerd door een militaire truck met oplegger. De locatie is onbekend

Arnhem (?). Een V-2 (Duitse raket) wordt afgevoerd door een militaire truck met oplegger. De locatie is onbekend

Arnhem (?). Een V-2 (Duitse raket) wordt afgevoerd door een militaire truck met oplegger. De locatie is onbekend