Uw zoekacties: Beeld en geluid

Beeld en geluid

Archieven.nl bevat verschillende bronnen waarin Beeld en Geluid centraal staan. Zo kunt u bijvoorbeeld denken aan foto’s, film of een toespraak op een geluidscassette. Op deze pagina treft u al het beeld en geluid aan van diverse archiefdiensten.

 
 

Met deze zoekingang worden al deze beschrijvingen van verschillende archiefdiensten bijeengebracht tot één beeldbank. Vaak is er een bestand aan gekoppeld.
Bij films en audiobestanden is het soms ook mogelijk om afzonderlijke fragmenten te bekijken. Wanneer u de thumbnail aanklikt ziet u daarna de beschikbare fragmenten met een tijdsaanduiding wanneer het fragment start en eindigt.
Niet altijd is een afbeelding online te raadplegen; in het geval van kunt u de studiezaal van de betreffende archiefdienst bezoeken.

Zoeken

Er kan ook een uitgebreide zoekopdracht worden uitgevoerd, hiermee zoekt u specifieker per collectie(s). Uitgebreid zoeken biedt u de mogelijkheid om te zoeken op alle velden en op periode.

Sortering resultaten

U kunt de zoekresultaten sorteren op Laatste wijziging (oplopend/ aflopend).

Weergave resultaten

Rechtsboven in het scherm kunt de weergave van uw zoekresultaten aanpassen. Deze zoekingang maakt gebruik van de Kleine afbeeldingenweergave, de Galerieweergave of de detailweergave.

Gebruik van zoekfilters

U kunt uw zoekresultaten verfijnen door gebruik te maken van de beschikbare filters. Kies bijvoorbeeld een archiefdienst en/of een bron, zoals bijvoorbeeld foto, affiche of prentbriefkaart.

Wildcards

Het gebruik van wildcards vergemakkelijkt het zoeken:

  • Een ? (vraagteken) vervangt een letter
  • Een * (sterretje) vervangt een aantal letters
  • Door een $ (dollarteken) voor een zoekterm te zetten, zoekt u naar woorden die op elkaar lijken.
beacon
222  zoekresultaten
sorteren op:
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
12467-2 Overzicht gashouders van de Gasfabriek gelegen tussen gebied Oudedijk en Oostzeedijk in Kralingen.
Nummer:
12467-2
Beschrijving:
Overzicht gashouders van de Gasfabriek gelegen tussen gebied Oudedijk en Oostzeedijk in Kralingen.
Datering:
01-07-1971 - 31-07-1971
Toegangsnummer:
4121
Collectie:
Collectie Ary Groeneveld
Vervaardiger:
Ary (A.) Groeneveld
Auteursrechthouder:
Gemeente Rotterdam (Stadsarchief) CC-0
Downloadbaar:
Ja
Onderwerpen:
De Nieuwe Rotterdamsche Gasfabriek
Trefwoorden:
Geografische namen:
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
12467-1 Zicht op gashouders van de voormalige gasfabriek gelegen tussen de Oudedijk en de Oostzeedijk in Kralingen.
Nummer:
12467-1
Beschrijving:
Zicht op gashouders van de voormalige gasfabriek gelegen tussen de Oudedijk en de Oostzeedijk in Kralingen.
Datering:
01-07-1971 - 31-07-1971
Toegangsnummer:
4121
Collectie:
Collectie Ary Groeneveld
Vervaardiger:
Ary (A.) Groeneveld
Auteursrechthouder:
Gemeente Rotterdam (Stadsarchief) CC-0
Downloadbaar:
Ja
Onderwerpen:
De Nieuwe Rotterdamsche Gasfabriek
Trefwoorden:
Geografische namen:
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
10851 Exterieur van het gebouw van de Gemeentelijke Sociale Dienst; gefotografeerd vanaf de Oostzeedijk richting Oostplein.
Nummer:
10851
Beschrijving:
Exterieur van het gebouw van de Gemeentelijke Sociale Dienst; gefotografeerd vanaf de Oostzeedijk richting Oostplein.
Datering:
25-03-1968 - 10-04-1968
Toegangsnummer:
4121
Collectie:
Collectie Ary Groeneveld
Vervaardiger:
Ary (A.) Groeneveld
Auteursrechthouder:
Gemeente Rotterdam (Stadsarchief) CC-0
Annotatie:
Het vroegere gebouw van de gasfabriek.
Downloadbaar:
Ja
Onderwerpen:
Gemeentelijke Dienst voor Sociale Zaken
Geografische namen:
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
1976-1231 25-jarig jubileum van N.J. Poulis, hoofdopzichter op de gasfabriek. Erepoort op het fabrieksterrein.
Nummer:
1976-1231
Beschrijving:
25-jarig jubileum van N.J. Poulis, hoofdopzichter op de gasfabriek. Erepoort op het fabrieksterrein.
Datering:
1906
Toegangsnummer:
4282
Collectie:
Collectie Historiefoto's
Vervaardiger:
Onbekend
Auteursrechthouder:
Onbekend
Downloadbaar:
Ja
Onderwerpen:
(N.J.) Poulis
Trefwoorden:
Geografische namen:
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
III-150-4 Overzicht vanaf de schoorsteen van de Gasfabriek Feijenoord van de Pesoonshaven en de Nieuwe Maas. Op de voorgrond de gebouwen van de Gasfabriek. Uit het zuiden.
Nummer:
III-150-4
Beschrijving:
Overzicht vanaf de schoorsteen van de Gasfabriek Feijenoord van de Pesoonshaven en de Nieuwe Maas. Op de voorgrond de gebouwen van de Gasfabriek. Uit het zuiden.
Datering:
07-07-1915
Toegangsnummer:
4232
Collectie:
Collectie panorama en luchtfoto's
Vervaardiger:
Onbekend
Downloadbaar:
Ja
Onderwerpen:
Gemeente Gasfabriek Feijenoord, per 1886 Gemeente-Gasfabrieken, per 1894 Gemeentelijk Gas- en Electriciteitsbedrijf, per 1907 Gemeente Gasbedrijf
Trefwoorden:
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Foto
291-11 Zicht vanaf A16 op Zuid: onderaan woningen aan de Burgemeester van Slijpelaan, daarboven de Kreekse Haven en Industriegebied Varkenoord, het Eiland Van Brienenoord en de Gasfabriek aan het Mallegat. Uit een serie over de veranderende verkeerssituatie in Rotterdam.
Nummer:
291-11
Beschrijving:
Zicht vanaf A16 op Zuid: onderaan woningen aan de Burgemeester van Slijpelaan, daarboven de Kreekse Haven en Industriegebied Varkenoord, het Eiland Van Brienenoord en de Gasfabriek aan het Mallegat. Uit een serie over de veranderende verkeerssituatie in Rotterdam.
Datering:
1963-1967
Toegangsnummer:
4164
Collectie:
Deelcollectie Rotterdams Nieuwsblad
Vervaardiger:
Onbekend
Auteursrechthouder:
Persgroep, De
Downloadbaar:
Nee
Trefwoorden:
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Technische tekening
590 Calque op linnen van het plan van een Photogenische Gasfabriek ten behoeve van de cellulaire Gevangenis te Rotterdam.
Afmeting:
45x70
Nummer:
590
Titel:
Plan eener Photogenische Gasfabriek ten behoeve der cellulaire Gevangenis te Rotterdam.
Beschrijving:
Calque op linnen van het plan van een Photogenische Gasfabriek ten behoeve van de cellulaire Gevangenis te Rotterdam.
Datering:
01-01-1872
Toegangsnummer:
4014
Collectie:
Rotondetekeningen
Auteursrechthouder:
Gemeente Rotterdam (Stadsarchief)
Annotatie:
Ink. nr. 853/1872.
Downloadbaar:
Ja
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Technische tekening
471a Calque op linnen. Tekening van het terrein der Rotterdamsche gasfabriek beoosten de Scheeptimmermanslaan.
Nummer:
471a
Titel:
Teekening van het terrein der Rotteramsche gasfabriek beoosten de Scheeptimmermanslaan.
Beschrijving:
Calque op linnen. Tekening van het terrein der Rotterdamsche gasfabriek beoosten de Scheeptimmermanslaan.
Datering:
09-1864
Toegangsnummer:
4014
Collectie:
Rotondetekeningen
Auteursrechthouder:
Gemeente Rotterdam (Stadsarchief)
Downloadbaar:
Ja
Schaalaanduiding:
ca. 1:200
Onderwerpen:
Gemeentelijk Gasbedrijf
Geografische namen:
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Technische tekening
419b Kadastrale plan van de gasfabriek aan de Scheepstimmermanslaan.
Nummer:
419b
Beschrijving:
Kadastrale plan van de gasfabriek aan de Scheepstimmermanslaan.
Datering:
1863
Toegangsnummer:
4014
Collectie:
Rotondetekeningen
Auteursrechthouder:
Gemeente Rotterdam (Stadsarchief)
Annotatie:
Nr. 129. Bijlage nr. 5.
Downloadbaar:
Ja
Schaalaanduiding:
1:1250
Geografische namen:
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Technische tekening
1894-67 Calque van het plan tot verbetering der openbare verlichting in de Josephstraat en de Van Speijkstraat.
Afmeting:
24x51
Nummer:
1894-67
Titel:
Plan tot verbetering der Openbare Verlichting in de Josephstraat en de Van Speijkstraat.
Beschrijving:
Calque van het plan tot verbetering der openbare verlichting in de Josephstraat en de Van Speijkstraat.
Datering:
1894
Toegangsnummer:
4014
Collectie:
Rotondetekeningen
Auteursrechthouder:
Gemeente Rotterdam CC-BY
Annotatie:
bij ink. nr. 2555/94. Behoort bij het rapport van de directeur van 16 april 1894 nr. 50.
Downloadbaar:
Ja
Schaalaanduiding:
1:1250
Trefwoorden:
Geografische namen:
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Technische tekening
1894-74-3 Gemeentegasfabrieken te Rotterdam ( Hooge Zeedijk, Oostkousdijk, Linker Maasoever). Totale gasproductie. Blad 3
Nummer:
1894-74-3
Titel:
Gemeente Gasfabrieken Rotterdam. Fabriek Oost Zeedijk
Beschrijving:
Gemeentegasfabrieken te Rotterdam ( Hooge Zeedijk, Oostkousdijk, Linker Maasoever). Totale gasproductie. Blad 3
Datering:
1894
Toegangsnummer:
4014
Collectie:
Rotondetekeningen
Auteursrechthouder:
Gemeente Rotterdam CC-BY
Annotatie:
bij ink. nr. 2656/94.
Downloadbaar:
Ja
Trefwoorden:
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Technische tekening
1898-267 Tekening (blauwdruk) van een Schaftlokaal.
Afmeting:
70x113
Nummer:
1898-267
Titel:
Gasfabriek Linker- Maasoever. Schaftlokaal met badkamers en privaten
Beschrijving:
Tekening (blauwdruk) van een Schaftlokaal.
Datering:
1898
Toegangsnummer:
4014
Collectie:
Rotondetekeningen
Auteursrechthouder:
Gemeente Rotterdam CC-BY
Annotatie:
Bij inkomend nummer 8570/98. Behandeld in de vergadering van de Gemeenteraad van 27 oktober 1898 met bijlage nr. 1156 d met a, c, e- h.
Downloadbaar:
Ja
Schaalaanduiding:
1:50
Geografische namen:
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Technische tekening
1898-268 Tekening van een gegolfd plaatijzeren afscheiding.
Afmeting:
46x65
Nummer:
1898-268
Titel:
Gegolfd plaatijzeren afscheiding langs het terrein der gasfabriek te Feijenoord.
Beschrijving:
Tekening van een gegolfd plaatijzeren afscheiding.
Datering:
1898
Toegangsnummer:
4014
Collectie:
Rotondetekeningen
Auteursrechthouder:
Gemeente Rotterdam CC-BY
Annotatie:
Bij inkomend nummer 8570/98) 8753. Behandeld in de vergadering van de Gemeenteraad van 27 oktober 1898 met bijlage nr. 1156 e met a, d, f -h.
Downloadbaar:
Ja
Schaalaanduiding:
1:200
Geografische namen:
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Technische tekening
1895-169 Calque op linnen van de gasleiding in de Deli en Attjehstraat.
Nummer:
1895-169
Afmeting:
36x51
Beschrijving:
Calque op linnen van de gasleiding in de Deli en Attjehstraat.
Datering:
1895
Toegangsnummer:
4014
Collectie:
Rotondetekeningen
Auteursrechthouder:
Gemeente Rotterdam CC-BY
Annotatie:
Behandeld in de Gemeenteraad op 19 september 1895, met bijlage 804d, met a-c en e. Bij inkomend nummer 6192/95. Behoort bij het rapport van den Directeur 27 augustus 1895 No. 160.
Downloadbaar:
Ja
Schaalaanduiding:
1:1250
Onderwerpen:
Gemeente Gasfabriek Feijenoord, per 1886 Gemeente-Gasfabrieken, per 1894 Gemeentelijk Gas- en Electriciteitsbedrijf, per 1907 Gemeente Gasbedrijf
Trefwoorden:
Geografische namen:
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Technische tekening
1897-364 Ontwerptekening van de onderbouw van de schoorsteen en het rookkanaal bij de Amoniak Sulfaat fabriek. Calque op linnen.
Afmeting:
79x114
Nummer:
1897-364
Titel:
Gasfabriek Oostzeedijk. Onderbouw schoorsteen, en rookkanaal bij de Amoniak Sulphaat fabriek
Beschrijving:
Ontwerptekening van de onderbouw van de schoorsteen en het rookkanaal bij de Amoniak Sulfaat fabriek. Calque op linnen.
Datering:
1897
Toegangsnummer:
4014
Collectie:
Rotondetekeningen
Auteursrechthouder:
Gemeente Rotterdam CC-BY
Annotatie:
Bij inkomend nummer 10729/1897.
Downloadbaar:
Ja
Schaalaanduiding:
1:100/1:500/1:20/1:50
Geografische namen:
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Technische tekening
1896-40 Tekening met grafische voorstelling van het maximum gasverbruik aan de gasfabriek Oost Zeedijk gedurende het jaar 1894.
Nummer:
1896-40
Titel:
Maximum Gasverbruik aan de Gasfabriek Oost-Zeedijk gedurende het jaar 1894
Beschrijving:
Tekening met grafische voorstelling van het maximum gasverbruik aan de gasfabriek Oost Zeedijk gedurende het jaar 1894.
Datering:
17-12-1896
Toegangsnummer:
4014
Collectie:
Rotondetekeningen
Auteursrechthouder:
Gemeente Rotterdam CC-BY
Annotatie:
Behandeld in de Gemeenteraad op 17 december 1896, met bijlage 1156i met a-h en j. Bij inkomend nummer 1683/1896.
Downloadbaar:
Ja
Geografische namen:
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Technische tekening
1897-312 Tekening van een loopkraan in het machinelokaal der gasfabriek Linker Maasoever.
Afmeting:
57x150
Nummer:
1897-312
Titel:
Loopkraan in het Machinelokaal. Uitbreiding Gasfabriek Linker Maasoever.
Beschrijving:
Tekening van een loopkraan in het machinelokaal der gasfabriek Linker Maasoever.
Datering:
1897
Toegangsnummer:
4014
Collectie:
Rotondetekeningen
Auteursrechthouder:
Gemeente Rotterdam CC-BY
Annotatie:
Bij inkomend numer 9129/1897.
Downloadbaar:
Ja
Schaalaanduiding:
1:10
Geografische namen:
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Technische tekening
1896-39 Tekening met grafische voorstellingen van het maximum gasverbruik aan de gasfabriek Oost Zeedijk gedurende het jaar 1894.
Afmeting:
23x38
Nummer:
1896-39
Titel:
Maximum Gasverbruik aan de Gasfabriek Oost-Zeedijk gedurende het jaar 1894
Beschrijving:
Tekening met grafische voorstellingen van het maximum gasverbruik aan de gasfabriek Oost Zeedijk gedurende het jaar 1894.
Datering:
17-12-1896
Toegangsnummer:
4014
Collectie:
Rotondetekeningen
Auteursrechthouder:
Gemeente Rotterdam CC-BY
Annotatie:
Behandeld in de Gemeenteraad op 17 december 1896, met bijlage 1156h met a-g en i. Bij inkomend nummer 1683/1896.
Downloadbaar:
Ja
Geografische namen:
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Technische tekening
F-94-1 Tekeningen van het geprojecteerde spoor van de Nederlandsche Rhijnspoorweg naar de Gasfabriek bij de Schielands Hoge Zeedijk te Rotterdam. Calque op linnen.
Afmeting:
56x82
Nummer:
F-94-1
Titel:
Nederlandsche Rhijn Spoorweg. Geprojecteerd spoor naar de gasfabriek bij den Schielandschen Hoogen Zeedijk, Rotterdam
Beschrijving:
Tekeningen van het geprojecteerde spoor van de Nederlandsche Rhijnspoorweg naar de Gasfabriek bij de Schielands Hoge Zeedijk te Rotterdam. Calque op linnen.
Datering:
1884
Toegangsnummer:
4014
Collectie:
Rotondetekeningen
Auteursrechthouder:
Gemeente Rotterdam (Stadsarchief)
Annotatie:
Behandeld in de Gemeenteraad op 14 december 1884, met bijlage 841f met a-e. Bij inkomend nummer 7322/1884.
Downloadbaar:
Ja
Schaalaanduiding:
1:1000/1:100
Geografische namen:
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Technische tekening
G-181 Gesteendrukte tekening van de te bouwen directeurswoning en kantoorgebouw op het terrein van de gasfabriek in de wijk Feijenoord.
Afmeting:
53x55
Nummer:
G-181
Titel:
Directeurswoning
Beschrijving:
Gesteendrukte tekening van de te bouwen directeurswoning en kantoorgebouw op het terrein van de gasfabriek in de wijk Feijenoord.
Datering:
10-1879
Toegangsnummer:
4014
Collectie:
Rotondetekeningen
Auteursrechthouder:
Gemeente Rotterdam (Stadsarchief)
Annotatie:
Behoort bij de akte van aanbesteding van 10 oktober 1879, getekend door de Burgemeester en Wethouders van Rotterdam.
Downloadbaar:
Ja
Schaalaanduiding:
1:100
Onderwerpen:
Gemeente Gasfabriek Feijenoord, per 1886 Gemeente-Gasfabrieken, per 1894 Gemeentelijk Gas- en Electriciteitsbedrijf, per 1907 Gemeente Gasbedrijf
Geografische namen:
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Kaart
138 Tekening van een ontwerp tot een aanzienlijke aanwinning van grond voor het Eerste Nieuwe Werk en het maken van een brede nieuwe kade aldaar.
Nummer:
138
Beschrijving:
Tekening van een ontwerp tot een aanzienlijke aanwinning van grond voor het Eerste Nieuwe Werk en het maken van een brede nieuwe kade aldaar.
Datering:
1842
Toegangsnummer:
4014
Collectie:
Rotondetekeningen
Auteursrechthouder:
Gemeente Rotterdam (Stadsarchief)
Downloadbaar:
Ja
Schaalaanduiding:
circa 1:635
Afmeting:
63,5x97,5
Annotatie:
Behorend tot de Notulen van de Raad, 26 november 1842.
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Kaart
G-97a Calque op linnen van de situatietekening van een gasfabriek op het eiland Feijenoord en twee hulpgashouders op het Noordereiland.
Nummer:
G-97a
Titel:
Ontwerp Situatie-Teekening van eene Gasfabriek op het eiland Feijenoord en twee hulpgashouders op het Noordereiland
Beschrijving:
Calque op linnen van de situatietekening van een gasfabriek op het eiland Feijenoord en twee hulpgashouders op het Noordereiland.
Datering:
09-1875
Toegangsnummer:
4014
Collectie:
Rotondetekeningen
Auteursrechthouder:
Gemeente Rotterdam (Stadsarchief)
Downloadbaar:
Ja
Schaalaanduiding:
circa 1:830
Annotatie:
Behandeld in de Gemeenteraad op 13 januari 1876, bijlage 35d, met a-c, e en f. Bij inkomend nummer 4768/1875.
Geografische namen:
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Kaart
1897-367 Kaart met aanduiding van de uitbreiding Gasfabriek op de Linker Maasoever, met de situatie van de olietanks. Calque op linnen.
Nummer:
1897-367
Titel:
Uitbreiding Gasfabriek Linker-Maasoever. Situatie v/d Olietanks
Beschrijving:
Kaart met aanduiding van de uitbreiding Gasfabriek op de Linker Maasoever, met de situatie van de olietanks. Calque op linnen.
Datering:
1897
Toegangsnummer:
4014
Collectie:
Rotondetekeningen
Auteursrechthouder:
Gemeente Rotterdam (Stadsarchief)
Downloadbaar:
Ja
Schaalaanduiding:
1:500
Afmeting:
57x73
Annotatie:
Gemeenteraad 20 jan 1898 Bijlage N° 85c met a, b, d-h. Bij ink. nr. 10812/1897. 4058/97 RF 14. Verso: Behoort bij Missive R.F. 14 no. 27058 van 1897.
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Technische tekening
1892-67 Calque op linnen van de situatie der gasfabriek aan de Oostzeedijk.
Afmeting:
34x94
Nummer:
1892-67
Titel:
Situatie der gasfabriek Oostzeedijk
Beschrijving:
Calque op linnen van de situatie der gasfabriek aan de Oostzeedijk.
Datering:
05-05-1892
Toegangsnummer:
4014
Collectie:
Rotondetekeningen
Auteursrechthouder:
Gemeente Rotterdam (Stadsarchief)
Annotatie:
Gemeenteraad 5 mei 1892 bijlage nr. 361e met a-d, f. Bij ink. nr. 2468/1892.
Downloadbaar:
Ja
Schaalaanduiding:
1:1000
Geografische namen:
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Technische tekening
1893-92 Calque op papier van de aanlegsteiger voor stoomboten bij de gasfabriek op Feijenoord door G.A. ten Houten.
Afmeting:
22x24
Nummer:
1893-92
Titel:
Aanlegsteiger bij de gasfabriek op Feijenoord door G.A. ten Houten
Beschrijving:
Calque op papier van de aanlegsteiger voor stoomboten bij de gasfabriek op Feijenoord door G.A. ten Houten.
Datering:
1893
Toegangsnummer:
4014
Collectie:
Rotondetekeningen
Auteursrechthouder:
Gemeente Rotterdam (Stadsarchief)
Annotatie:
Bij ink. nr. 3041/1893.
Downloadbaar:
Ja
Geografische namen:
Organisatie: Stadsarchief Rotterdam