Stasse van 'Hegen', als stadhouder van Johan graaf van Nassau, Vianden en Diest, heer te Breda, momber van zijnen zoon Engelbrecht van Nassau, heer te Millen, betuigt, dat voor hem en voor Gelis van den Horick en Jan van Koelgrouen, als leenmannen der heerlijkheid Millen, verklaard is door Jan Thoems en 'lisebet' Stassen zijne huisvrouw, dat zij van 'Everet' van Lieck en diens echtgenoote 'Mettelen' in erfpacht genomen hebben den halven hof te 'Kevelberch'(1), groot omtrent twee en dertig en een half bunder akkerland, waarvan Jan Thoems de wederhelft bezit, zooals die halve hoeve 'huden diss Dags gelegen is In naten end in drugen'; en zulks tegen betaling eener jaarlijkschen rente van negen malder rogge en negen malder 'Even', Gangelter maat (2). (1) De hoeve Kevelberg of Kivelberg is gelegen tusschen Gangelt en Saeffelen. (2) Wij vermoeden, dat deze rente aan de armen van Sittard gekomen is. Op den rug van het stuk is door eene hand van latere dagteekening geschreven: 'Der hof zu Kevelberg neun mlr. roggen und neun mlr. Even' (= haver) 'zusammen neun par'. De armen hadden tot vóór eenige jaren nog verschillende renten nabij Kivelberg.

'Peter van Cortenbach', 'Diederich Sweirtscheide', Riczart van den Biessen' en 'Diederich Heijenhoven' (1) doen, als 'saeghsluijde ind mynlike man', uitspraak in een, tusschen 'Everart van Lyeck', natuurlijke zoon van 'Everart van Lyeck' en wettigen man en 'moinbar' van Mechtild, dochter van Herman 'van Kievelsbergh' ter eenre, en 'Claes Vruegop den alden' en zijne 'adelen ind natuerlike' kinderen ter andere zijde, bestaand geschil, waarbij bepaald wordt, dat Everart van de hoeve te 'Langhenbrueck', onder de dingbank Gangelt, zal hebben vijf 'par korns mate van Gangelt', en de natuurlijke kinderen van Claes Vruegop en hunne erven vier 'par korns'. Ten einde deze vier 'par korns' aan de kinderen van 'Claes Vruegop' te verzekeren, hebben Everart voornoemd en Willem Stassen, 'soen' van Geleen, wettige man en momber van 'Ermgarde', ook dochter van Herman van Kievelsberg, afstand gedaan van de rechten, die zij op die vier 'par korns' hadden. (1) In het necrologium van het stift St-Gerlach worden herdacht op 31 Augustus een Petrus van Cortenbach, op 24 Augustus een Theodoricus Swertscheidt. (Jos. Habets, 'Houthem St-Gerlach en het adellijk vrouwenstift aldaar' bl. 188.) Volgens dezen geschiedvorser zou de familie Swertscheidt of Swertsteen dezelfde zijn als die van Swartsenberg, welke in nauwe betrekking tot het klooster St-Gerlach gestaan heeft. In aangehaald necrologium komen voor, op 16 Juli 'Conrardus de Benzenrade' en zijne echtgenote 'Barbara Schwertscheiden', den 12 Augustus 'Albertina de Swertsenburg', abtdis te Herkenrade, den 17 Augustus Maria van 'Swartsenburg', kloosterzuster te St-Gerlach, den 17 September 'Catharina Schwertscheit', echtgenoote van 'Joannes Hegem'.

Herman 'van Kievelenberch' schenkt als huwelijksgift aan Mettel, zijn wettige dochter, die zich in het huwelijk begeven zal met Everart van Lieke, natuurlijken zoon van Everart van Lieke en vrouwe Ermgarde van Steyffart, verschillende renten gevestigd o.a. op de hoeven te Saeffelen en Sweykhuizen. Getuigen bij dezen giftbrief waren 'Hubrecht van Spaubeke' pastoor te 'Winantzroede' en Claes Vruechop. Op den rug staat: 'Everarts konde yn syne rechte vur myn heer van heer Johan van Hynsberch bisscop te Lutgen anno CCCCLIIIJ'.

Wynrich van Wildroede verklaart, dat hij zich met Heynrich vanden Berghe, 'knape van wapenen', vergeleken en 'ghemoetsoent' heeft omtrent het goed van Dierich vanden Berghe en dat, hetwelk hij met Ermgarde zijne wettige vrouw ten huwelijk kreeg, en omtrent alle andere zaken, waarover tusschen hem, zijne vrouw en Heynrich voornoemd, geschil bestond; daarbij is overeengekomen, dat Heynrich vanden Berghe zal behouden negendehalf bunder land onder de bank Sittard gelegen, waarvan zesdehalf bunder aan 'Bruyckzittarder hage', een bunder aan de 'Soymers hage' en twee bunder in twee percelen 'op genssi Haetzittert' en voorts zestien malder rogge, Sittarder maat, door hem verkregen uit de nalatenschap zijner zuster Margaretha vanden Berghe, welke rogge door Wynrich aan Heynrich of iemand van zijnentwege telken jare op Sint-Andriesdag zal moeten geleverd worden. Daarentegen doet Heynrich afstand van de rechten, die hij zou kunnen doen gelden krachtens het testament van Dierich vanden Berghe.
Tegenwoordig waren 'Arnout van Havert proyst te Millen, Johan Hune van Anstenroede', de oude, en diens broeder 'Reynart Hune van Merkelbeich, Gherat van Havert' en 'Johan Hune van Anstenrode', de jonge, knapen van wapenen.

1327 April 24. Datum Bruxelle sub sigillo nostro die veneris post diem pasche anno domini Millesimo CCCo vicesimo septimo. Jan, hertog van Lotharingen, Brabant en Limburg beveelt aan zijne tollenaars aan gene zijde der Maas en aan al zijne odnerdanen, de burgers van zijne stad 'Zittert' met hunne goederen, zaken en koopwaren, door zijn geheel land rustig te laten gaan en terugkeeren, en geen anderen tol van hen te eischen, dan dien, welken de ingezetenen zijner goede steden van Brabant gewoon zijn te betalen. (2) In een 'vidimus' op perkament van deken en kapittel der Sint.-Pieterskerk te Sittard van 24 april 1437. Zegel afgevallen. (2) Het origineel van deze oorkonde is aanwezig in het provinciaal archief te Maastricht [inmiddels in de archiefbewaarplaats van de gemeente Sittard-Geleen], den tekst daarvan vindt men bij Ernst, 'Hist. du Limb.' bl. 32.

Voor scholtis en schepenen der heerlijkheid Limbricht verklaart Theisgen Coenen, voor een kapitaal van zestig Hornsche gulden, aan Mewis Pfeiffers, verkocht te hebben eene erfrente van een malder rogge, vervallende den vijfden Februari van elk jaar, tot zekerheid waarvan hij veronderpandt zijn huis te Einighausen, groot ongeveer een morgen, palende Martin Schreinemechers en 'Metten' Probst.

Voor schepenen van Tudder, bekent Erken Schoutz van Tudder aan Dries Bruggen en zijne rechte erven schuldig te zijn, een erfmalder rogge, maat en pacht der stad Sittard, betaalbaar op den laatste dag Mei, tot onderpand van welke rente hij verbindt 'vijfdehalf' sil land, gelegen tusschen Tudder en Millen aan den weg, die beide plaatsen vereenigt, tusschen Jeuneske Cloes en Lyse Severens.

Adam Classen schout en schepenen van het gerecht Born getuigen, dat voor Peter Wagemans en Willem Salden, schepenen aldaar verschenen zijn Arnold Goesten en Johan Vrancken hunne medeschepenen ... en Melchior Goesten beiden burgemeesters, Johan Gösen, Heilger Jonckhout, Nelis Goesten, Johan Bovendeerdt, Corstien Bovendeerdt, Peter Palmen, ..., Peter Hermans, ..., Willem Palmen, Rencken Pehrbaum, Martin Rutten, Tilman van Eyck, Michiel Goesten, Sillis Pehrbaum, Peter Rutten, Goddart Salden, Hendrik Nottermans, Peter Kallen, Derich Smits, Johan Janssen, Leonard Vrancken, Hendrik Laurents, Willem Huinen, Willem Bovendeerdt, ..., Johan Gösen de jongere, Johan Deuss, Martin Recken, Johan Salden, Goddart Busers, Peter Closs en Peter Göbbels, allen ingezetenen der vrijheid en het gerecht van Born, zoo voor hen als volgens hunne opgave namens hunne mede-inwoners aldaar, welke allen bekennen, dat zij tot aflossing der 200 rijskdaalders, den 3 Augustus 1656 door de inwoners van het gerecht en de vrijheid Born ten algemeenen nutte bij Herman Dierma, 'schoutet zu Stockhum' opgenomen, van de gebroeders Peter en Arnold Heilgers geleend hebben eene hoofdsom van 200 rijksdaalders, waarvoor zij hun eene jaarlijksche rente van 10 rijksdaalders verkoopen, ter verzekering waarvan zij hunne personen en goederen verbinden, onder beding evenwel dat die rente ten allen tijde met meergemelde hoofdsom van 200 rijksdaalder afkoopbaar zal wezen. Op den rug geeft J. G. Bongaerts als gemachtigde van J. von Gelisssen de Meysenberg onder dagtekening van 2 Mei 1791 quitantie voor 200 rijksdaalder ten blijke van aflossing.

Voor Melchior Gartzweiler scholtis, en schepenen van Born bekent Leonard Werens aan Thonis van Lar, verkocht te hebben een jaarlijkschen erfcijns van vijf daalder en een 'ortsthaler', ieder gerekend aan twee en vijftig albus loopenden koers, voor eene hoofdsom van zestig daalder, aan hem in rijksdaalders, zilveren en gouden Filipsdaalders betaald. Tot onderpand stelt hij een half bunder bouwland, in het Urmonderveld naast kerkenland van Berg en Martin Radermechers gelegen, en eene halve sil land aldaar, palende Johan Lenharts en Thies Happerts.

Voor rechter en schepenen van Born bekent Jonkheer Johan van Palant, heer te 'Werden', in erfpacht uitgegeven te hebben aan Dirk Krysscher van Buchten en zijne erfgenamen, zes bunder min tien roeden akkerland, gelegen 'ommetrent' Buchten in de bank van Born, te weten eene 'vrecht' en achttien roeden tusschen land van Heinrich 'persoen' (1) van Born en Dirk Krysscher, een bunder en dertien roeden naast ... 'Beyssen Akker' en eigendommen van het gasthuis van Susteren, een bunder min acht en twintig roeden, naast Daem van Papenhoven en bij land van St.-Catharina-altaar te Buchten, een bunder min vijftien roeden naast land van het stift van Susteren en van Sint-Servaas te Maastricht, een bunder min vier en dertig roeden, bij land van Johan Vos van Houthem, en van Sint-Servaaskerk te Maastricht, een bunder min zestien roeden naast Dirk Kryscher en Nees Pauwels van Houthem, een bunder min negentien roeden, naast land van Henne van Biecht (?) en den voogd van Roermond (2), drie vrechten min tien roeden naast Spekhout van Houthem en Cuenken Moleners, eene vrecht min zestien roeden naast Jan Wylre en ... van Houthem, eene vrecht zeventien roeden op de Lenck, een bunder min dertig roeden bij land van Johan Vos voornoemd, en zulks voor eene jaarlijksche rente van zes malder rogge te leveren op Sint-Andriesdag te Stevensweert ofwel op eene mijl afstand van Tricht of Born, ter plaatse door Johan van Palant aan te wijzen. Tot onderpand worden door Dirk Kryscher, behalve de in erfpacht ontvangen goederen, gesteld vier vrechten land gelegen aan Dilgaart bij den weg leidende naar 'Rustren', en naast land van Johan van Palant, welke perceelen, ten bate der juffrouwen van het stift van Susteren, belast zijn met een jaarlijksche erfcijns van vier stuivers; en daarbij nog vier vrechten land, gelegen in Dijpdael naast Thijs van ... en Nelen Reynkens van Ophoven, welk land 'men heldet van Sinte Rijcharts Capelle van Steine'.

Voor Frans Michaël Maes voogd en schepenen van het hoofdgerecht Sittard verschijnen Johan Donris en Wijn Peulen beide 'vorstehern', Peter Webers, Lemmen Lemmens, Johan Dols, Lambert Lemmens, Giel Bussen de oude, Giel Bussen de jonge, Johan Hamers, Willem Stalmans, Thönis Köhlen, Arnold Lemmens, Lemmen Bemelmans en Herman Leuthen ingezetenen van Munstergeleen verklarende tegen eene jaarlijksche rente van dertig rijksdaalder, namens die gemeente van den schepen Dirk Schroten en diens huisvrouw Adelheid Salden te Sittard opgenomen te hebben eene hoofdsom van zes honderd rijksdaalder, ter aflossing van door hen in vroeger en in verschillende reizen geleende gelden. Op den rug van het stuk staat aangeteekend, dat Stefaan Linden de hoofdsom aan zekeren J. H. Hagens den 21 Juni 1773 heeft afgelost.

Voor Frans Michaël Maes voogd en schepenen van Sittard verschenen Arnold Lemmens 'vorsteher', Herman Leuthen, Johan Dols, Johan Donris zoon van Tisgen, Johan Donrichs zoon van Dries, Thönis Kohlen, Giel Ramechers, Arit Lebens, Gierken Hamers, Peter Nacken, Peter Bisschofs, Jan Dols, Tisgen Donris, Wijn Peulen, Jan Webers, Corst Driessen, Thönis Webers, Rut Kremers, Stas Zelis, Gierken Notermans, Jan Lemmens, Claas Meis, Gossen Kals, Giel Bussen, Jan Hermans, Lens Lindemans, Herman Rutten en Wilm Stalmans, ingezetenen van Munstergeleen, die in eigen naam en namens de hele gemeente bekenden verkocht te hebben aan Dirk Schroten schepen te Sittard en zijne echtgenoote Adelheid Salden eene rente van dertig rijksdaalder 'sjaars, waarvoor hun betaald is eene hoofdsom van 600 rijksdaalder door hen besteed ter aflossing van een van wijlen Willem Helzaum pastoor te Geleen den laatsten Mei 1689, ter verhoeding der Fransche brandexecutie, tegen zes en een 'orth' opgenomen kapitaal. Blijkens op den rug van het stuk gestelde aanteekening is de bij vorenstaande akte opgenomen som den 21 Juni 1773 door Stefaan Linden aan zekeren J. H. Hagens afgelost.

Voor Peter Ulner voogd en schepenen van Sittard verklaren Hendrik Dahlmans en Wilhem Backhuss zwagers verkocht te hebben aan Peter Fabri, scholtis te Eijs (1) eene jaarlijksche rente van zes en een halven albertiner rijksdaalder voor eene hoofdsom van honderd acht en een vierde rijksdaalder. Tot zekerheid daarvan hebben zij verbonden eene in de Putstraat gelegene bouwplaats naast den raadsverwant Johan Gruhls en den obrist-luitenant Marsilius Kops en uitschietende met een hoofd op de schuur van Gruhls en met het ander hoofd op de straat, benevens eene bouwplaats in de Plakstraat naast de vaart en schuur van Gruhls en een half bunder bouwland te Wehr gelegen. Blijkens eene bij het stuk gevoegde verklaring der schepenbank van Brunssum - geteekend J. Knoren - werd vorenstaande akte den 5 Maart 1687 voor het gerecht aldaar 'verniewet ende gerealiseert'; en volgens aantekening, op den rug van den brief gesteld, werd de hoofdsom den 12 juli 1742 door Jakobus Palmen aan Jan Baptist Strijbos afgelost. (1) Fabri huwde den 19 November 1675 te Sittard met Sibilla Helgers.

Voor Peter Ulner vorstelijk Paltz-Neuburgschen raad en voogd alsmede voor schepenen van de stad en het hoofdgerecht te Sittard verkoopen Dirch Peters, Dahm Dahmen, 'vorsteher' en Johann Neysz, Gerrard Dahlmans, Gerrard Schmietz, Johann Teissen, Wilhelm Dahlmans en Gordt Hautermans, allen ingezetenen van het dorp 'Sustersehl' aan Johann Douven en Meicken Bellarts eene jaarlijksche rente van zes en een 'orth' albertiner rijksdaalder, vervallende den 20 September en voor de eerste reis in 1682 en betaalbaar binnen Sittard, zulks voor eenen koopprijs van honderd rijksdaalder (1). (1) Bij hertogelijk edict van Juni 1555 werd de schepenbank van Susterseel opgeheven en met die van Sittard vereenigd.

Voor Peter Ulner voogd en schepenen van Sittard bekennen voorstander en ingezetenen van het dorp Wehr schuldig te zijn aan Godfried Everhartz, dokter in de beide rechten en drossaard te Stein (1) eene jaarrente van twaalf en een halven albertiner rijksdaalder, waarvoor zij van hem ontvangen hebben eene hoofdsom van twee honderd dergelijke daalders. Blijkens aanteekening op den rug van het stuk gesteld door Florentius Schaap en Adam Suisters is het kapitaal in 1666 teruggegeven. (1) Godfried Everharts gehuwd met Maria Haeck was mede schepen te Sittard en bewees groote diensten aan de stad. Hij overleed in 1710.

Voor Peter Ulner vorstelijk Palts-Nieuwburgsche voogd en schepenen van Sittard verklaart Johan Dietheren aan de gebroeders Peter en Arnold Heilgers schuldig te zijn eene jaarlijksche rente van drie en een achtste albertiner rijksdaalder, door hem gekocht voor een van evengenoemde broeders ontvangen kapitaal van vijftig dergelijke daalders. Tot zekerheid stelt hij een huis in de Limburgerstraat gelegen naast Isaac Timmen, en Winand Kampsen uitschietende op den mesthof van Lodewijk Hillensberg.

Voor Peter Ulner voogd en schepenen van Sittard verklaren Martin, Johan en Peter Panhaus gebroeders aan Elisabeth Schutgens verkocht te hebben eene jaarrente van zeven en dertig gulden tien stuiver voor eene hoofdsom van zes honderd gulden, tot zekerheid waarvan zij verbinden eene weide van drie sillen te Wehr aan de Broekstraaten een half bunder land aldaar aan Gijsenhuisje. Voormelde rente vervallende den 24 December kan ten allen tijde afgelost worden.

Voor schepenen van de stad en het gerecht Sittard verkoopt Peter Helgers, pachter van den molen van den landsheer te Millen aan Peter Ulner, voogd te Sittard (1) eene jaarrente van zeven en dertig en een halven albertiner rijksdaalder van 600 dergelijke daalder, tot zekerheid waarvan hij tot onderpand stelt 1o zijn huis met de daarbij behorende achterbouw en schuur te Sittard naast de woning van wijlen den burgemeester Soutzen, met een hoofd langs de 'Lymburgerstraess' en met het andere langs 'die gemeine Müllenstraess' gelegen; 2o eenen boomgaard groot ongeveer 4,5 sil te Overhoven aan den 'Banfeltweg'; 3o al zijne tegenwoordige en toekomstige 'haab und gueter'.

Voor Johan Ritz voogd en schepenen van Sittard bekent Leonard Laes aan den 'Ehrentuesten' Goddart Beckers en zijne huisvrouw Sibilia Laes, schuldig te zijn eene hoofdsom van zeven en dertig gulden tien stuiver, tot zekerheid waarvan hij veronderpandt zijn huis, hof en moestuin in de Putstraat gelegen naast Peter Plügmecher en het 'Püllenstraszken'.

Johan Ritz voogd en schepenen van Sittard betuigen dat den 16 December 1637 door Johan Welters en zijne echtgenoote Maria Stockmans, ten hunnen overstaan aan Anselmus Printhagen den jonge schuldig is beleden eene jaarlijksche renten van vijftig 'Creutz'- of 'albertiner' rijksdaalder, waarvoor zij van dezen hadden opgetrokken eene hoofdsom van acht honderd bescheiden albertiner rijksdaalder. Tot onderpand hebben de schuldenaars gesteld een huis in de voorstad, een perceel bouwland groot ongeveer vierdehalf sil in het Limbrichterveld, een perceel bouwland van een half bunder op den Maasweg, een derde perceel van een half bunder op 'Heidenstiegenweg', een vierde perceel aan het 'Kempgen' van Simon Kochen groot een half bunder en eindelijk nog een vierde gedeelte in een huis in de voorstad gelegen.

Voor Johan Ritz voogd en schepenen van Sittard bekent Erken Dierichs verkocht te hebben aan Meiken Dullens weduwe van wijlen Johan Bex van Maeseyck ten behoeve van haar als vruchtgebruikster en van hare kinderen als eigenaars eene rente van drie en twintig gulden acht stuiver en vijftien heller voor een kapitaal van drie honderd vijf en zeventig gulden. Tot zekerheid daarvan verbindt hij eene sil land aan de Creutzberg en een morgen akkerland in het Limbrichterveld op den 'Maesweg'.

Voor Georg Hackh voogd en schepenen van Sittard bekent Mewis Wilhelms aan Johan Salden kanunnik en zanger der collegiale kerk te Sittard en Johan Hamers, beiden als voogd der minderjarige kinderen van wijlen Mathijs Salden schuldig te zijn eenen jaarcijns van zes albertiner rijksdaalder en een 'ohrts' daalder, tot onderpand waarvan hij met bewilliging van zijne moeder en zijnen broeder stelt twee perceelen akkerland, het eene groot anderhalve sil aan 'Heidenloch' en het andere 'boussen der Lymburger Pfortzen ahn Eisen Hegken' gelegen.