01.075 Landen van Overmaas ( Historisch Centrum Limburg, te Maastricht )
01.075
Landen van Overmaas
Inleiding
1.14. Aantekeningen bij diverse deelarchieven
Archief van het hoofdgerecht van het onverdeelde Land van 's Hertogenrade
01.075 Landen van Overmaas
Inleiding
1.14. Aantekeningen bij diverse deelarchieven
Archief van het hoofdgerecht van het onverdeelde Land van 's Hertogenrade
In 1389 hadden de volgende plaatsen in het Land van 's Hertogenrade een eigen justitie n.l. Neuburg te Gulpen, Wijlre dat deel van Gulpen schijnt uitgemaakt te hebben, de banken Ubach, Vijlen en Einrade onder Vaals.
De justitie over de rest van het Land was landsheerlijk. De stads schepenbank (gerecht) van 's Hertogenrade fungeerde in dit gebied als hoofdgerecht waaronder alle schepenbanken van 't Land ressorteerden voor hoofdvaart en later ook voor hoger beroep in eigenlijke zin De invloed van dit hoofdgerecht werd nog vergroot doot 't feit dat alleen dit gerecht binnen het Land van 's Hertogenrade oordeelde over het lijf en lid m.a.w. de hoge jurisdictie uitoefenden. De schepengerechten van Alsdorf en Ubach beide thans Duitsland, hadden in hun ressort echter zelf de hoge jurisdictie. Door de verpanding en later de verkoping van de plaatsen en de verheffing tot heerlijkheid verloor het gerecht nagenoeg de gehele criminele (hoge) rechtspraak, doch het behield zijn positie als hoofdgerecht waarnaar de schepengerechten konden appelleren. Tengevolge van de bezitting van o.m. de stad 's Hertogenrade door Spaanse troepen kwam het hoofdgerecht onder Staatse ambtenaren. Van Spaanse zijde werd toen tijdelijk een hoofdgerecht opgericht in de heerlijkheid Rimburg. Deze toestand heeft van ± 1634 tot 1661 geduurd.
Tengevolge van het partage tractraat van laatstgenoemd jaar kwam de stad 's Hertogenrade aan de Spaansen. In deze partages van 't Land van 's Hertogenrade werd de oude toestand hersteld met reformatie op de Raad van Brabant te Brussel. In het Staatse gedeelte van genoemd land is ingevolge het hiervoor vermelde reglement van 1663 een nieuw hooggerecht te Gulpen opgericht bestaande uit een schout en zeven schepenen. Op dit hoofdgerecht appelleerden de drie schepenbanken van het Land van 's Hertogenrade, waarna nog reformatie overbleef op de Raad van Brabant te 's Gravenhage.
De justitie over de rest van het Land was landsheerlijk. De stads schepenbank (gerecht) van 's Hertogenrade fungeerde in dit gebied als hoofdgerecht waaronder alle schepenbanken van 't Land ressorteerden voor hoofdvaart en later ook voor hoger beroep in eigenlijke zin De invloed van dit hoofdgerecht werd nog vergroot doot 't feit dat alleen dit gerecht binnen het Land van 's Hertogenrade oordeelde over het lijf en lid m.a.w. de hoge jurisdictie uitoefenden. De schepengerechten van Alsdorf en Ubach beide thans Duitsland, hadden in hun ressort echter zelf de hoge jurisdictie. Door de verpanding en later de verkoping van de plaatsen en de verheffing tot heerlijkheid verloor het gerecht nagenoeg de gehele criminele (hoge) rechtspraak, doch het behield zijn positie als hoofdgerecht waarnaar de schepengerechten konden appelleren. Tengevolge van de bezitting van o.m. de stad 's Hertogenrade door Spaanse troepen kwam het hoofdgerecht onder Staatse ambtenaren. Van Spaanse zijde werd toen tijdelijk een hoofdgerecht opgericht in de heerlijkheid Rimburg. Deze toestand heeft van ± 1634 tot 1661 geduurd.
Tengevolge van het partage tractraat van laatstgenoemd jaar kwam de stad 's Hertogenrade aan de Spaansen. In deze partages van 't Land van 's Hertogenrade werd de oude toestand hersteld met reformatie op de Raad van Brabant te Brussel. In het Staatse gedeelte van genoemd land is ingevolge het hiervoor vermelde reglement van 1663 een nieuw hooggerecht te Gulpen opgericht bestaande uit een schout en zeven schepenen. Op dit hoofdgerecht appelleerden de drie schepenbanken van het Land van 's Hertogenrade, waarna nog reformatie overbleef op de Raad van Brabant te 's Gravenhage.
Het archief van het hoofdgerecht is na de scheiding in 1661, bij het nieuw opgerichte Staatse hoofdgerecht te Gulpen terecht gekomen, zoals op te maken is uit aantkeningen op registers beginnend in 1621 van de hand van Mathias Brull, griffier van laatstegenoemd leenhof. Een gedeelte van dat oude archief werd bewaard op het kasteel Neuborg te Gulpen.
laatste wijziging 26-04-2024
10.250 beschreven archiefstukken
1.276 gedigitaliseerd
totaal 222.335 bestanden
Archieven van de Landen van Overmaas
laatste wijziging 26-04-2024
10.250 beschreven archiefstukken
1.276 gedigitaliseerd
totaal 222.335 bestanden
Bijlage: Korte beschrijving van de aktes van het archief van de Ridderleenhof Carsfeld te Gulpen LvO 9177-9184
laatste wijziging 26-04-2024
10.250 beschreven archiefstukken
1.276 gedigitaliseerd
totaal 222.335 bestanden
Kenmerken
Datering:
1411-1795
Auteur:
J.M. van de Venne
Omvang m1:
221 - 105 charters
Inventaris:
Inventaris van de archieven van de Landen van Overmaas, 6 delen (Maastricht z.d.), aangepast in 2017-2018
Opmerking:
Verschillende archiefblokken zijn overgedragen aan diverse Limburgse archiefdiensten of zijn verplaatst naar andere archieffondsen binnen het RHCL.
Categorie:
laatste wijziging 26-04-2024
10.250 beschreven archiefstukken
1.276 gedigitaliseerd
totaal 222.335 bestanden
Gevonden archiefstukken