De Kolksluis Spaarndam is de oudste nog werkende sluis van Europa, gelegen in Spaarndam in de Nederlandse gemeente Haarlem. Aan de noordzijde van de Kolksluis ligt het IJ en ten zuiden ervan ligt het Spaarne. Vermoedelijk werd de Kolksluis, of "de" schutsluis te Spaarndam, in 1285 of de jaren erna gebouwd als schutsluis voor de scheepvaart. De schutsluis was destijds, met alle andere sluiswerken, tot in het midden van de 16e eeuw, geheel van hout. Het is de oudste sluis van Spaarndam. Bij de herfststormvloed van 30 september - 1 oktober 1514 werden alle werken in Spaarndam weggeslagen. Ternauwernood werd de Kolksluis behouden. Het staat vast dat vóór 1514 de Kolksluis een overdekte schutsluis was, de enige, want de andere sluizen waren ontwateringsluizen. De Kolksluis werd in 1571 gerestaureerd en aan de eisen van de tijd aangepast. Voortaan was de Kolksluis een overdekte sluis. In 1778 volgde andermaal een vernieuwing.