Mijn Studiezaal (inloggen)
0763 Gemeente Zwolle, Sanatorium, later Verpleeghuis Zandhove ( Collectie Overijssel locatie Zwolle )
0763
Gemeente Zwolle, Sanatorium, later Verpleeghuis Zandhove
Inleiding
1. Korte schets van de geschiedenis van Zandhove
0763 Gemeente Zwolle, Sanatorium, later Verpleeghuis Zandhove
Inleiding
1.
Korte schets van de geschiedenis van Zandhove
Zandhove is van oudsher een landgoed, gelegen ten zuiden van Zwolle in de buurschap Ittersum, aan de doorgaande weg naar Deventer. De geschreven geschiedenis gaat terug tot de zeventiende eeuw. In die tijd was het een spijker. In 1675 verkeerde het spijker in een zeer slechte staat. In het kohier van vuurstedengeld kwam het voor met twee stookplaatsen. De naam Zandhove werd toen nog niet gebruikt. Het stond bekend als "Het Huis op 't Zant". Cornelis Pronk tekende het huis in 1730 en voorzag het ook toen nog van de naam "'t Huis op 't Zandt buiten Swol". Pas in het begin van de negentiende eeuw komt het voor onder de huidige naam Zandhove. Deze naam is waarschijnlijk aan het huis gegeven door de familie Scriverius. Johannes Scriverius, zoon van de predikant Samuel Scriverius, die in 1702 een gedeelte van "Het Huis op 't Zant" kocht, liet het pand rond 1725 opnieuw optrekken.
Johannes Scriverius was cameraar van de stad Zwolle. Hij bleef ongehuwd. Na zijn dood vererfde de buitenplaats op de zoon van zijn broer Daniël Scriverius. Tot in de negentiende eeuw bleef Zandhove in het bezit van de familie Scriverius. Door het huwelijk van Henriëtte Scriverius kwam in 1826 het landgoed in het bezit van mr. Johan Sebastiaan van Naamen van Eemnes. In 1891 kwam door het huwelijk van zijn kleindochter Henriëtte W. van Naamen van Eemnes Zandhove in het bezit van jhr.mr. Daniël de Blocq van Haersma de With. In de Tweede Wereldoorlog werd B. Laverman eigenaar van het landgoed. Hij was lid van de NSB. Zijn eigendommen kwamen na de oorlog in handen van het Nederlands Beheersinstituut. In 1954 werd het landgoed Zandhove aangekocht door de gemeente Zwolle.
Zandhove had al vanaf 1945 gediend als (nood)sanatorium voor Zwolle en omgeving. In 1956 was het organisatorisch een onderafdeling van het gemeentelijke Sophiaziekenhuis. Als onderdeel van een gemeentelijke instelling werd het bestuurd door een zgn. Commissie van Advies en Bijstand. De dagelijkse leiding was in handen van een geneesheer-directeur en een adjunct-directrice.
In 1956 werd het gemeentelijke ziekenhuis verzelfstandigd. Als een soort tussenoplossing werd het sanatorium toen aangewezen als een gemeentelijke tak van dienst. Voor de organisatie had dit eigenlijk geen gevolgen. Deze situatie heeft geduurd tot 1958. Bij raadsbesluit van 24 februari 1958 werd het sanatorium Zandhove opgeheven. Bij raadsbesluit van 17 maart 1958 is Zandhove als zelfstandige, gemeentelijke stichting verder gegaan. Een tweetal ontwikkelingen heeft mede bijgedragen tot deze min of meer versnelde verzelfstandiging. In de eerste plaats was er een verminderde vraag naar verpleegplaatsen in het sanatorium, mede veroorzaakt door een uitbreiding van de benodigde faciliteiten bij het Sophiaziekenhuis. In de tweede plaats lag er bij het college van Burgemeester en Wethouders van Zwolle een verzoek van het toenmalige Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk tot het creëren van een mogelijke opvang van gerepatrieerde bejaarden uit het voormalig Nederlands Indië.
Bij het al genoemde raadsbesluit van 17 maart 1958 is het doel van de Gemeentelijke Stichting Zandhove nader omschreven: het beheer en de exploitatie van het aan de gemeente toebehorende landgoed Zandhove als centrum voor de huisvesting van uit Indonesië gerepatrieerde bejaarden. Als stichting kreeg Zandhove toen ook een "echt" bestuur, bestaande uit een algemeen en een dagelijks bestuur. De directiestructuur bleef zoals die was.
Geleidelijk nam in de loop der tijd de vraag naar verpleegplaatsen voor bejaarden van Indische oorsprong af. Toch heeft het nog tot 1980 geduurd voordat Zandhove meer het karakter kreeg van een "gewoon" verpleeghuis. Deze ontwikkeling en daarnaast de toenemende tendens om oneigenlijke overheidstaken af te stoten dan wel te privatiseren, hebben ertoe geleid dat bij raadsbesluit de Gemeentelijke Stichting Zandhove op 1 januari 1991 is geprivatiseerd.
2. Geschiedenis van het archief
3. Verantwoording van de inventarisatie
laatste wijziging 12-05-2022
343 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 12-05-2022
343 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
1945 - 1991
Voorwaarden voor raadpleging:
Het archief is openbaar.
Omvang archiefblok:
7,85 m
Toegang:
Seekles, J.J., en Witmer, C.J.W., Inventaris van de archieven van het Sanatorium Zandhove (1945 - 1958) en de Gemeentelijke Stichting Zandhove te Zwolle (1958 - 1990), 1945 - 1991, z.p. (z.j.).
Bijzonderheden:
Oud: DA004.
Openbaarheid:
Het archief is openbaar.
Categorie:
Archiefvormer(s):
Gemeente Zwolle, Sanatorium / Verpleeghuis Zandhove
laatste wijziging 12-05-2022
343 beschreven archiefstukken
