In 1364 en wellicht vroeger had Gulpen een schepengerecht van 14 schepenen waaruit blijkt dat hier twee schepenbanken met elk zeven schepen zijn bijeengevoegd. De twee rechtseenheden die hier zijn samengevoegd waren resp. de landsheerlljke schepenbank Gulpen-Margraten enerzijds en de afzonderlijke heerlijkheid Neuburg. De genoemde landsheerlijke schepenbank, waartoe waarschijnlijk de parochie Wijlre behoord heeft had als iedere bank slechts middelbare- en lage jurisdictie, de hoge jurisdictie werd uitgeoefend door het hoofdgerecht van het Land 's Hertogenrade. Daarnaast bestond te Gulpen een tweede heerlijkheid nl. Neuburg met volledige jurisdictie die in het bezit van het O.L. Vrouwe kapittel (het Munster) te Aken en welke aan dit kapittel geschonken was door keizer Hendrik de heilige. Het genoemde kapittel verkocht in 1364 alleen de jurisdictie die het te Gulpen had aan Arnold van Julemont, heer van Wittem, die het kasteel Neuburg reeds bezat doch het behield de andere bezittingen te Gulpen. De toestand in 1364 is volledig gewijzigd, Neuburg is nog slechts een grondheerlijkheid met eigen laatgerecht.

Wat de hoge- en middelbare justitie betreft is de heerlijkheid Neuburg samengesmolten met de landsheerlijke schepenbank Gulpen-Margraten die dan tweeherig geworden is. De helft der grondheerlijkheid der middelbare en lage jurisdictie is dan in 't bezit van de heer van Neuburg, de andere helft in dat van de hertog van Brabant, die tevens de hoge jurisdictie bezit welke uitgeoefend wordt door het hoofdgerecht van het Land van 's Hertogenrade. De overeenkomst omtrent deze transaktie is niet bekend. Deze toestand is blijven bestaan tot 1559 toen koning Philips II het kerkdorp Margraten aan Gillis van Eijnatten verpandde. Het getal der schepenen was intussen door Karel de Ve in 1544 tot zeven teruggebracht Op 30 juli 1612 hebben de aartshertogen Albert en Isabella de helft der grondheerlijkheden der hoge-, middelbare en lage jurisdictie verpand aan Frans van Eijnatten. De criminele rechtspraak geschiedde vanaf dat tijdstip door de schepenen van Gulpen en niet meer door het hoofdgerecht van 's-Hertogenrade. Van de vonnissen door de schepenen in civiele zaken gewezen kon men in appel gaan bij het hoofdgerecht van het Land van 's Hertogenrade en in reformatie bij de Raad van Brabant te Brussel en na 1663 bij die te 's Gravenhage. Administratief heeft Gulpen een afzonderlijk bestuur gehad voor het gehele gebied der schepenbank er zijn tenminste geen stukken overgebleven van administratie van de diverse gehuchten. Het archief van Gulpen heeft veel geleden door een overstroming van de Gulp in 1730. Toen zijn verschillende overdrachtsregisters verloren gegaan. In 1795 had Gulpen met de gehuchten Ingber, Pesaken, Reymerstok, Waterop, Euverum, Beck, Bergheim en Landsraad 1620 inwoners.
De Rooms-Katholieke parochie is toegewijd aan de H.H.Petrus en Hubertus. Zie verder de inleiding.