01.075 Landen van Overmaas ( Historisch Centrum Limburg, te Maastricht )
01.075
Landen van Overmaas
Inleiding
1.14. Aantekeningen bij diverse deelarchieven
Archief van de heerlijkheid en van de schepenbank Eysden
01.075 Landen van Overmaas
Inleiding
1.14. Aantekeningen bij diverse deelarchieven
Archief van de heerlijkheid en van de schepenbank Eysden
De schepengebied (gebied) Eijsden, oudtijds Aspre of Haspre genoemd, strekte zich uit over de tegenwoordige gemeente, met uitzondering van Breust en Oost en over de parochie St. Geertruid. In dit gebied oefende het schepengerecht van Eijsden als oude heerlijkheid, de hoge-, middelbare en lage jurisdictie uit. Eijsden was een leen van de hertogen van Limburg en na 1288 in 't bezit van Brabant, dat reeds voor 1334 in leen werd gegeven aan de heren van Valkenburg. Dit is vermoedelijk de oorzaak, dat het niet zoals de andere banken van het Land van Valkenburg op het leenhof daarvan appelleerde en ter reformatie ging bij de Raad van Brabant. Van de door zijn schepenen gewezen vonnissen kon men n.l. in appel gaan bij de schepenen van het stadsgerecht van Valkenburg en in laatste instantie bij het leenhof van het Land van Valkenburg. Eijsden is ca. 1365 verpand geweest aan Godart van Bongart, heer van Terheijden en in 1370 aan Jan, heer van Gronsveld. Deze evenals de latere verpandingen hadden geen invloed op het bestuur weshalve wij in deze volstaan met de verwijzen naar de aangehaalde werken van Everssen en Meulleners en de Crassier. De inwoners van Eijsden betitelen zich als poorters de plaats zelf wordt aangeduid met 'vrijheid' waaruit af te leiden zou zijn dat ze stadsrechten heeft gehad, een stadsprivilegie is echter niet bekend. Het gebied van de schepenbanken van Eijsden en Breust lag dermate in elkaar, dat de juiste grenzen niet aan te wijzen waren.
Archiefstukken van de schepenbank (gerecht) werden bewaard op het kasteel Eijsden. Deze zijn in 1950 door de douarière de Liedekerke, eigenares van het kasteel geschonken aan het Rijksarchief van de graven de Geloes-afstammelingen van de laatste gebiedende heer van Eijsden.
Administratief was Eijsden verdeeld in twee gedeelten met de gehuchten Hoog- en Neder Caestert en in Eijsden op den Berg of Heckenrade (St. Geertruid). Eijsden wordt in 1795 als volgt omschreven. 'Dat de gemeente Eijsden is bestaende in het dorp genaamt Eijsden waeronder syn gehoorende een gedeelte van een gehugt genaemt Herkenraede op den Berg. Item een gedeelte van Brusterbosch; Item een gedeelte van Moerslag; Item een gedeelte van St. Geertruyd; Item twee huysen van Ekkelrade. Item den hof te Libeek; Item een gedeelte van Hoog- en Neer-Caestert allen welk is uytmaeckende de jurisdictie van Eijsden'.
Eijsden in de Dal telde toen 857 inwoners. Eijsden op den Berg 503 in totaal 1360.
De Rooms-Katholieke parochie van Breust-Eijsden is toegewijd aan de H. Martinus.
Zie verder de inleiding.
Administratief was Eijsden verdeeld in twee gedeelten met de gehuchten Hoog- en Neder Caestert en in Eijsden op den Berg of Heckenrade (St. Geertruid). Eijsden wordt in 1795 als volgt omschreven. 'Dat de gemeente Eijsden is bestaende in het dorp genaamt Eijsden waeronder syn gehoorende een gedeelte van een gehugt genaemt Herkenraede op den Berg. Item een gedeelte van Brusterbosch; Item een gedeelte van Moerslag; Item een gedeelte van St. Geertruyd; Item twee huysen van Ekkelrade. Item den hof te Libeek; Item een gedeelte van Hoog- en Neer-Caestert allen welk is uytmaeckende de jurisdictie van Eijsden'.
Eijsden in de Dal telde toen 857 inwoners. Eijsden op den Berg 503 in totaal 1360.
De Rooms-Katholieke parochie van Breust-Eijsden is toegewijd aan de H. Martinus.
Zie verder de inleiding.
laatste wijziging 26-04-2024
10.250 beschreven archiefstukken
1.276 gedigitaliseerd
totaal 222.335 bestanden
Archieven van de Landen van Overmaas
laatste wijziging 26-04-2024
10.250 beschreven archiefstukken
1.276 gedigitaliseerd
totaal 222.335 bestanden
Bijlage: Korte beschrijving van de aktes van het archief van de Ridderleenhof Carsfeld te Gulpen LvO 9177-9184
laatste wijziging 26-04-2024
10.250 beschreven archiefstukken
1.276 gedigitaliseerd
totaal 222.335 bestanden
Kenmerken
Datering:
1411-1795
Auteur:
J.M. van de Venne
Omvang m1:
221 - 105 charters
Inventaris:
Inventaris van de archieven van de Landen van Overmaas, 6 delen (Maastricht z.d.), aangepast in 2017-2018
Opmerking:
Verschillende archiefblokken zijn overgedragen aan diverse Limburgse archiefdiensten of zijn verplaatst naar andere archieffondsen binnen het RHCL.
Categorie:
laatste wijziging 26-04-2024
10.250 beschreven archiefstukken
1.276 gedigitaliseerd
totaal 222.335 bestanden