1939-1945

Leeuwarden, diverse opnames tijdens de oorlogsjaren

Ruurd Rodenburg

Tandarts Ruurd Rodenburg maakt in de oorlogsjaren verschillende opnames in Leeuwarden, met name rond zijn woning aan de Spanjaardslaan. De film begint met de mobilisatie en aankondiging van de bezetting. Vervolgens het verloop van de oorlog met als dieptepunt de deportatie van zijn Joodse buren. Ook filmt Rodenburg de bevrijding vanaf het prille begin.

Op 12 november 1942 filmde hij vanachter de vitrage van zijn slaapkamerraam aan de Spanjaardslaan hoe zijn Joodse overburen, de familie De Jongh, die op de Spanjaardslaan 133 woonden, door Leeuwarder politieman Jurjen Dreeuws van huis werden gehaald. Israël de Jongh stapte die dag samen met zijn drie dochters Rachel, Bernardina Henderina en Nicolina op de trein naar Westerbork. Vandaar werden zij naar Auschwitz gedeporteerd, waar ze alle vier op 19 november 1942 zijn vermoord. Op 17 maart 1943 werd hun huis leeggehaald door verhuisbedrijf J. Postma. Ook dit filmde Rodenburg, deels vanaf het balkonnetje van het huis van de familie De Jongh. Voordat de huisraad werd meegenomen werd eerst een inventarislijst gemaakt van alle voorwerpen. De huisraad van tienduizenden joodse gezinnen is op deze manier naar Duitsland vervoerd en daar onder andere uitgedeeld aan huishoudens die door bombardementen getroffen waren.

Vlak na de oorlog moest er een nieuwe commissaris van de politie in Leeuwarden worden benoemd. Dreeuws was een van de kandidaten, de ander was Anno Houwing. Beide mannen hadden hun sporen verdiend in het illegale werk. Zo was de arrestatie van Jurjen Dreeuws eind 1944 een belangrijke reden voor de overval op het Huis van Bewaring op 8 december 1944, waarbij naast Dreeuws nog 49 andere verzetsmensen werden bevrijd. Tegenstanders van Dreeuws benoeming kwamen aan de deur van Ruurd Rodenburg om beslag te leggen op het filmmateriaal, waarop Dreeuws stond afgebeeld als de politieagent die toezicht hield bij het vertrek van de familie De Jongh. Volgens de zoon van Ruurd, Hans Rodenburg, weigerde zijn vader de film af te staan. Volgens zijn jongste zoon Robert zei hij dat de opnames waren mislukt Houwing werd uiteindelijk benoemd als de nieuwe commissaris van politie, Dreeuws werd politiecommissaris in Alkmaar.

Meer films van Ruurd Rodenburg.

Smalfilm

Zwart-wit

Nee

12 minuten

Fries Verzetsmuseum

120202-VER