Gegevens uit de stamboeken en officiersdossiers aanwezig bij de

Service historique de la Défense (SHD) Château de Vincennes
Avenue de Paris
94306 Vincenries Cedex
Frankrijk
www.servicehistorique.s,ga.defence.gouv.fr

Aangevuld met gegevens (beroep, woonplaats) uit Konskriptie 1796-1814 (Frans Archief).

Geregistreerde GeboortedatumGeboorteplaatsEenheid

Pierre Weusten 24-04-1790Houthem 19e Regiment Infanterie van Linie
Lambert Jean Florente Sarolea02-08-1787Houthem 51e Regiment Infanterie van Linie
Joan Pierre Smitsmans 03-08-1792Houthem 76e Cohorte
Lambert van Eet 09-02-1792Houthem 76e Cohorte
Laurent Gusting 12-04-1790Houthem 3e Regiment Infanterie van Linie
Chretien Geelkens 21-09-1789Houthem 95e Regiment Infanterie van Linie
Jean Guillaume Limpens 03-07-1787Houthem 95e Regiment Infanterie van Linie
Martin Dockers 27-08-1791Houthem 370 Regiment Infanterie van Linie
Jean Lambert Frisschen 27-06-1792Houthem 95e Regiment Infanterie van Linie
Jean Huynen 30-12-1793Houthem 108e Regiment Infanterie van Linie
Jean Guillaume Heuschen 12-12-1786Houthem 48e Regiment Infanterie van Linie
Guillaume Wousten 16-05-1787Houthem 48e Regiment Infanterie van Linie
Jean Martin Bruels 18-09-1787Houthem 48e Regiment Infanterie van Linie
Michel van der Schueren 05-05-1779Houthem 54e Regiment Infanterie van Linie


Van de betrokkenen zijn de genealogische gegevens uitgezocht.

Voetnoten:

1. Volgens de overlijdensakte was zij 80 jaar en zou zij als dochter van Renier Horsmans en Catharina Kerkrade omstreeks 1755 in Berg geboren zijn.
2. De voornamen van de kinderen jonger dan 12 jaar werden niet op de lijst vermeld, alleen het aantal kinderen jonger dan 12 jaar. In dit geval 5.
3. Volgens de Inwonerslijst 1796 woonden zij in dat jaar met hun drie kleine kinderen in bij de akkerman/brouwer Cornelis Limpens, St. Gerlach nr. 51. Wanneer zij het huisje aan de Onderstestraat betrokken is niet bekend.
4. Volgens Sjeng Philippens was op het voorterrein een waterput aanwezig.
5. Zie ook de foto’s in het vorige Sjtegelke nr. 44.
6. In een van de volgende afleveringen besteden we aandacht aan dit huis en hun bewoners.
7. Pierre Hollanders kreeg in 1929 vergunning tot het verbouwen van het woonhuis (sectie A1764) aan de Onderstestraat.
8. Harry Frijns kreeg in 1937 vergunning tot het bouwen van een woonhuis (sectie A1787) aan de Onderstestraat 337a (thans 36 en nu bewoond door de oudste zoon Hub).
9. Aan Joseph Tilmans:
-) Het perceel tuinland, gelegen in de Sint Gerlachstraat, kadaster gemeente Houthem sectie A nummer 1601, groot twee aren vijf en negentig centiaren, vijfhonderd zeventig gulden f 570,--.(Hij kreeg vergunning tot de bouw van een woon- en winkelhuis in 1933).
-) Het perceel bouwland, gelegen in Vliekerveld, kadaster gemeente Ulestraten sectie A nummer 1049, groot veertien aren vijftig centiaren, één honderd en veertig gulden f 140,--
-) De perceelen bouwland, gelegen in Houthemerveld en Amstenrood kadaster gemeente Houthem sectie A nummers 1284, 258, 327 en 328, samen groot zes en veertig aren vijftien centiaren, twee honderd acht en vijftig gulden f 258,--
10. De makelaar vermeldde in zijn verkoopbrochure: Thans gerenoveerd en terug gebracht naar de oorspronkelijk staat (?).

11. Register met per sectie een beschrijving van de percelen, met vermelding van eigenaar, soort eigendom, omvang en belastingklasse. Op dat moment werd alles (eigenaren en hun bezit) voor de eerste keer officieel vastgelegd waarna er niets meer aan veranderd mocht worden. Hoort bij kaart Minuutplan 1813.
12. In tegenstelling tot de OAT worden in de kadastrale legger wel wijzigingen aangebracht, bijvoorbeeld bij wisseling van eigenaar of splitsingen danwel samenvoegingen.

Het echtpaar kreeg later nog 3 kinderen: Francis (1797-1871), Nicolaus (1797-1880) en Johanna Maria (1799-1858), waarschijnlijk zijn zij allen in dit huis geboren.
Opvallend, maar niet ongebruikelijk, is dat later alle getrouwde zonen hetzelfde vak uit als hun vader uitoefenden; zij waren allen schoenmaker van beroep. Moeder Maria stierf in Meerssen in 1835, Nicolaas overleed 3 jaar later in Geleen.
Hoe het huisje er destijds uit zag is niet bekend. Vermoedelijk werd het voorste deel van het huisje als schoenmakerij gebruikt, omdat dit gedeelte door een van de latere eigenaren als smederij in gebruik werd genomen.

De volgende eigenaar was Chris(tiaan) Delahije, akkerman van beroep en in 1792 in Houthem gehuwd met Anna Elijsabeth Vanderschuuren (3) , dochter van Bartholomeus van der Scheuren en Helena Peters. Chris werd in Hellebroek (Nuth) geboren in 1755 en stierf 85 jaar oud in 1840 in Houthem. Elijsabeth werd in 1760 in Houthem geboren en overleed aldaar in 1848. Zij kregen 5 kinderen: Antonius (1793-1870), Cornelia (geb. 1794), Christianus (1796-1876), Cornelius (geb. 1798) en Peter (1799-1874).

Zoals in de vorige aflevering van ’t Sjtegelke te lezen is, had de familie Lousberg op de hoek van de Onderstestraat-St. Gerlachstraat enig bezit.
Een van de kinderen, Willem Lousberg jr., in 1823 getrouwd met Maria Josephina Boosten was metselaar van beroep. Hij kocht in 1829 het huisje met plaats, sectie A889, voor 100 gulden van Chris Delahije.

Latere bewoners waren o.a. dagloner/houtzager Jacob Stassen (1824-1901) en zijn echtgenote (Maria) Ida Schoorens (1809-1888), met wie hij in 1851 in Houthem getrouwd was. Beiden waren afkomstig uit kinderrijke Houthemse gezinnen. Ida trouwde op latere leeftijd (42) en kreeg in juni 1852 op 43-jarige leeftijd een zoontje, Jan Mathijs, dat helaas 3 maanden later overleed.

Zij woonden volgens het bevolkingsregister 1860-1889 met hun in 1801 geboren inwonende ongehuwde (schoon-)zus Maria Anna Schoorens in eerste instantie te St. Geerlach Onderstestraat 75. Later verhuisden zij naar huis nr. 59 (thans Onderstestraat 48). Het echtpaar bleef kinderloos. Ida stierf 78 jaar oud in 1888 te Houthem. Jacobus overleed in 1901 te Heel en Panheel. Hoogstwaarschijnlijk in “het gesticht voor oude en gebrekkige mannen” St. Joseph.

Zoals we al zagen in het artikel in het vorige Sjtegelke nr. 44, werden de onroerende goederen in bezit van de familie Lousberg - waaronder ook dit in 1829 verkregen huisje - tijdens een openbare verkoop in augustus 1862 bij opbod geveild en voor 1.080 gulden verkocht aan de hoogste bieder, de sloten-/hoefsmid Pieter Philippens (1825-1894) en zijn echtgenote Maria Agnes Akkermans (1836-1931).
Het huisje, waarvan het voorste gedeelte deels gebruikt werd als smederij, werd rond 1873 herbouwd en door hen als woonhuis (4) weer in gebruik genomen. Het links daarvan gelegen huisje op de hoek (sectie A888) werd in diezelfde tijd aangepast. Dit werd - zoals beschreven in het vorige Sjtegelke - de smederij (5).
Pieter Philippens overleed in 1894, waarna het huis, erf en smederij in bezit overging naar zijn echtgenote Maria Agnes Akkermans en hun zoon Thijs (Mathijs Pieter, 1861-1930). Thijs was getrouwd met Maria Anna (Janneke) Stassen.
Beiden woonden er nog enkele jaren.
In 1901 liet Thijs Philippens op een perceel in de St. Gerlachstraat tegenover de smederij een woonhuis (huis nr. 317) voor zich bouwen. Als gevolg van oorlogsschade

tijdens de Tweede Wereldoorlog werd dit huis omstreeks 1952 afgebroken. Op deze plek staat nu het woonhuis van Jack Gelissen.

In het huis rechts naast het woonhuis Philippens aan de Onderstestraat (nu: 48) woonde het echtpaar Carolus Hollanders en Maria Weusten met hun kinderen (6).
Carolus werd in 1843 in Schin op Geulle geboren. Hij was klompenmaker van beroep. In 1876 trouwde hij met de Houthemse Maria Weusten. Het echtpaar kreeg 4 zonen en 1 dochter: Joannes Mathijs Gerlachus (1877-1899), Joannes Albertus Gerlachus (geb. 1880), Franciscus Gerlachus (1882-1888), Karolus Petrus Gerlachus (Pierre, 1884-1969) en Elisabeth (1888-1966).
Een van de zonen, Pierre, werd op 25 sept. 1884 in de Groote Straat in Hout-hem geboren. Hij trouwde in 1910 te Schin op Geul met de in Strucht geboren Marie Odekerken.
Zij bewoonden volgens het bevolkingsregister 1910-1923 sinds 1915 het huis aan de Onderstestraat (destijds St. Gerlach 59, nu Onderstestraat 48), links naast het huis waar de ouders van Pierre woonden.

Het gezin Hollanders-Odekerken telde 8 kinderen: Johannes Petrus Carolus (1911-1914), Marie (1912-2007), Anna (1914-2005), Lies (1916-2003), Dominicus (1919-2003), Hubert (1921-1947), Willy (1924-1979) en Bertine (1926-2013).
In 1916 - een maand vóór de geboorte van dochter Lies - kwam de moeder van Marie, de weduwe Maria Johanna Hubertina Odekerken-Lelkens (1854-1917) die in Schin op Geul woonde, bij het jonge gezin inwonen. Zij overleed een jaar later, 63 jaar oud. Een ongetrouwde broer van Marie, Johannes Hubertus (geb. 1895), woonde ook kort bij het gezin in van november 1918 tot aan zijn trouwen in 1920.

Het kinderrijke gezin verhuisde rond 1929 naar een huis, enkele huizen verderop (thans Onderstestraat 40) (7) . Na haar trouwen in 1952 woonde op dit adres ook hun jongste dochter Bertine, getrouwd met Pierre Harren (1923-1988), in. In het huis daarnaast (nr. 36) woonde later (8) haar oudste zus Marie, die in 1936 trouwde met Harry Frijns (1912-1988). Harry had als kind eveneens iets verderop in deze straat gewoond. (Huis nr. 113, later bekend als wijk C nr. 67, thans speelplaats van de basisschool).

Na het overlijden in 1930 van Thijs Philippens, de eigenaar van het huis nr. 48, gingen de erfgenamen, i.c. Jan (Sjeng) Philippens, ijzerhandelaar, gehuwd met Maria Elisabeth Paulina Geuskens alsmede Joseph Tilmans, gehuwd met Maria Anna (Anna) Philippens en Johannes Hubertus Matheus Josephus (Sjeng) Stassen, als lasthebber en gemachtigde van de weduwe Janneke Philippens-Stassen, in 1933 over tot deling en scheiding van eerder tijdens een veiling aangekochte goederen in Houthem en Ulestraten.
Aan Jan Philippens werd het huis met stallen, erf en bakoven (sectie A1604, ca. 190 ca.), waaraan een waarde werd toegekend van fl. 1.900, toebedeeld. (9)

De gezusters Marie Joseph Eduard Barbara en Antoinette Francisca Maria Gertrudis Winckers, winkeliersters in de Muntstraat 27 en wonende te Maastricht kochten het woonhuis aan de Onderstestraat 332a (nu 48) in 1944 voor de som van fl. 3.300 van Jan Philippens, die te St. Gerlach 302, recht tegenover de Stationsweg woonde, waar (later) de ijzerwinkel gevestigd was.
De gezusters Winckers gingen er zelf niet wonen, maar verhuurden dit huis vanaf januari 1944 aan het echtpaar Pluijmen-Gerards met hun dochters. Deze verlieten het huisje aan de St. Gerlachstraat (nu nr. 25) en verhuisden naar dit pand, waarvoor zij aan de eigenaars, de dames Winckers, fl. 15,= huur per maand betaalden.

In 1959 kocht Antonius Johannes (Ton) Walschot (1927-2011), slager van beroep en gehuwd met Augusta Blom het huis op perceel A1938 (met een oppervlakte van 200 ca.) aan de Onderstestraat 48.
Pierre Koenen (geb. 1931), koopman van beroep, wonende te Valkenburg, gehuwd met Anna Barbara Nordhausen werd de nieuwe eigenaar in 1964.
Twee jaar later kocht Cornelis Adrianus (Cor) van Bijnen (1934-2015) uit Maastricht, metselaar van beroep, gehuwd met Catharina Wilhelmina (To) Pluijmen het woonhuis.
Zij verhuisden later naar de Baron de Selysstraat, waarna het huis verkocht werd. De nieuwe eigenaar - Michiel Been uit het Belgische Poppel, een voormalige autohandelaar die panden opkoopt en verhuurt - ‘restaureerde’ (10) de mergelstenen muren en verwijderde de witte kalk van de muren, maar jammer genoeg ook de gevelsteen - in de vorm van een hoefijzer - aan de voorkant. Hij zette het onbewoonde pand in 2011 weer te koop. Het stond nog lange tijd leeg, nadat het ontruimd werd door de politie……. Sinds mei 2016 is het weer bewoond.

Bronnen
-Artikelendocumentatiebestand (kranten- en tijdschriftartikelen) van Fons Heijnens [over enige tijd te raadplegen op www.archieven.nl].
-Bestand met genealogische gegevens van Houthemse inwoners, samengesteld door Fons Heijnens.
-Bevolkingsregisters gemeente Houthem 1860-1889, 1889-1902 en 1910-1923.
-Echo’s uit Houthems Verleden / H.J.J. Philippens. - 1992
-Houthems Verleden / H.J.J. Philippens. - 1983
-Hypotheekregisterinschrijvingen
-Inwonerslijst 1796 / Fons Heijnens. In: ’t Sjtegelke nr. 5, p. 18, 22-39 en op www.houthem.info
-OAT : Oorspronkelijk Aanwijzende Tafel, kadaster 1832. Verwerkt in database door Maurice Stevens.
-Perceelsgewijze kadastrale legger (PKL) . Deze gegevens zijn in een vergelijkbare database als de OAT’s door Maurice Stevens verwerkt.
-Register bouwvergunningen 1916-1940.

ZIE VERVOLG

Voetnoten:
1. Aan de slag in de kadastrale archieven, pag. 179
2. In 1714 werd het schoollokaal verplaatst naar het huis van Gerard Gijsen te Strabeek en in 1737 naar de Klaterstraat.
3. In Noorbeek is op 23-3-1761 een Wilhelmus Lousberg (Loesberg) gedoopt als zoon van Fredericus Lousberg (Loesbergs) en Anna Pontis.
4. Zijn overlijden in 1799 werd aangegeven door zijn echtgenote, die aangaf dat hij 40 jaar (?) oud was. Willem is echter op de Inwonerslijst 1796 niet genoteerd als wonend in huis nr. 114. Reden?
5. Sectie A887
6. Van het echtpaar Lousbergh-Boest(en)/Bo(o)sten, getrouwd in 1823, werd een zoontje Johan Mattis in 1824 in Spaubeek geboren en 4 kinderen in Houthem: Joannes Petrus (geb. 1826), Maria Christina (geb. 1829), Maria Josephina (geb. 1831) en Jan Willem (geb. 1834).
7. Sectie A889 (ter grootte van 2 roeden 20 ellen)
8. Sectie A888 (78 ellen)
9. Sectie A884 (3 roeden en 36 ellen)
10. Bij de openbare veiling in 1862 was het huisje (Sectie A888), 75 ellen groot en de tuin (Sectie A884) 2 roeden en 95 ellen.
11. Jan Theodoor (1837-1838), Jan Willem (1839-1905), Hubertus Josephus (1842-1868), Johannes Gulielmus Hubertus (geb. 1844), Hubertus Ludovicus Ignatius (1847-1848) en Hubertus Hermanus (1853-1853).
12. Hun zoon Jan Willem (1839-1905) trouwde in 1863 met Anna Catharina Linssen (1831-1931). Zij waren de grondleggers van een herberg en het later zo bekende hotel Cuijpers-Linssen, dat na een aantal eigenaars- en naamwisselingen nu hotel De Geulvallei heet.

13. Zij trouwden in 1859 in Nuth, de geboorteplaats van Jan en kregen 7 kinderen, waarvan er slechts 3 de volwassen leeftijd bereikten: Joannes Franciscus (geb. 1861), Maria Margaretha (geb. 1864), Joannes (1865-1945), Maria Anna (1868-1870), Joannes Josephus (1870-1871), Joannes Josephus (1872-1888) en Huberts Felix (geb. 1874).
14. De helft van dit bedrag moest vóór 1 oktober betaald worden; de andere helft binnen 6 maanden na het overlijden van de weduwe Maria Josephina Lousberg-Boosten. Deze overleed in 1880, ca. 18 jaar later!
15. Deze woning met smederij op Sectie A478 werd afgebroken om plaats te maken voor de nieuwe pastorie. Deze pastorie werd in 1875/1876 door meester-timmerman Jan Brouns uit Houthem gebouwd voor de som van f. 7.000. Thans: Onderstestraat 18 en bewoond door B. Plusquin.
16. Sectie A478
17. Thans Onderstestraat 48.
18. Als gevolg van de veranderingen werd Sectie A888 in 1893 omgenummerd in Sectie A1428 ; A889, huis en erf, werd Sectie A1427.
19. Toen genummerd Sectie A1604 (groot 260 ca.).
20. Vernummerd naar Sectie A1939 (groot ongeveer 66-73 ca.)
21. Register met per sectie een beschrijving van de percelen, met vermelding van eigenaar, soort eigendom, omvang en belastingklasse. Op dat moment werd alles (eigenaren en hun bezit) voor de eerste keer officieel vastgelegd waarna er niets meer aan veranderd mocht worden. Hoort bij kaart Minuutplan 1813.
22. In tegenstelling tot de OAT worden in de kadastrale legger wel wijzigingen aangebracht, bijvoorbeeld bij wisseling van eigenaar of splitsingen danwel samenvoegingen.

Afbeeldingen:
- Kaart met kadastrale nummers en ‘huisnummers’ gebruikt bij de Inwonerslijst uit 1796
- Uitsnede uit Minuutplan
- Uitsnede inwonerslijst 1796
- Situatie 1893
- Gemeentelijke kaart uit ca. 1930. Duidelijk is de onoverzichtelijk hoek St. Gerlachstraat-Onderstestraat te zien.
- De bekende schilder W.C. Nakken, die regelmatig in Zuid-Limburg en ook in Houthem vertoefde, maakte van deze smederij, gelegen tegenover het Gerlachuskapelletje, in 1905 een fraai en sfeervol schilderij. Rechts de zijgevel van het pand Onderstestraat 48.
- ‘Duidelijk’ zijn de wijzigingen (van kadastrale nummers) in de loop van de jaren te zien.
- Situatie 1933. De smederij heeft hier de aanduiding Sectie A1939. Deze smederij werd afgebroken omstreeks 1935.
- Schilderij gemaakt door Harry Frijns in 1975
- Ansichtkaart met het Gerlachuskapelletje en de smederij. Daarachter is nog net het dak zichtbaar van het huis St. Gerlachstraat 317, dat Thijs Philippens in 1901 liet bouwen.
- Drukte bij het Gerlachuskapelletje tijdens de Heiligdomsvaart 1929. Links is de blinde gevel van de smederij aan de kant van de St. Gerlachstraat nog te zien.
- Duits antitank kanon op de hoek van de Onderstestraat en de St. Gerlachstraat. Op de achtergrond het huis van de familie Pluijmen, Onderstestraat 48. Links de blinde muur, die achterbleef na het slopen van de smederij. V.l.n.r.: Laura Mulleneers, Annie Pluijmen, Nick Spruijt en Jef Knips.