Uw zoekacties: Artikelen

Artikelen ( Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach )

beacon
32  artikelen
sorteren op:
 
 
 
 
Artikel
Zegenen van brood en het Gerlachusbroodje
Datering:
2023
Titel:
Zegenen van brood en het Gerlachusbroodje
Auteur:
Jos Lodewick
Titel tijdschrift:
e-mail
Samenvatting:
Het zegenen van brood in de traditie van de verering van St. Gerlach bestaat al sinds mensenheugenis.
Schriftelijke bronnen zijn mij (nog) niet bekend.

Het past in de verering van Gerlach als patroonheilige voor het vee.
De mensen namen (meestal oud) brood mee naar de wekelijkse Gerlachusmis op dinsdagmorgen (of tijdens de viering van het octaaf dagelijks) om het aan het einde van de mis te laten zegenen.
Het brood werd mee naar huis genomen, verdeeld en aan het vee gevoerd om hiermee ziektes bij de dieren af te wenden.
Het getuigt van een groot vertrouwen in de voorspraak van Gerlach.
Maar de mensen hadden natuurlijk ook niet veel keuze in een tijd dat de veterinaire wetenschap nog niet of nauwelijks ontwikkeld was!
Hoewel de agrarische maatschappij grotendeels verdwenen is, heeft het gebruik zich tot in onze tijd (sporadisch) weten te handhaven.
Ik zie tijdens de viering van het octaaf nog wel mensen die een paar broden laten zegenen.

Het Gerlachusbroodje bestaat nog niet zo lang.

Het gebruik werd ingevoerd in tachtiger jaren van de 20e eeuw door wijlen pastoor Keulers.
Hij onderkende al vlug dat de wat ingedommelde cultus van St. Gerlach wel een nieuwe impuls verdiende.
Het aantal agrariërs nam snel af en hij vond dat Gerlach als een van de weinige authentieke Limburgse heiligen weer meer aandacht moest krijgen.
Daarbij werd de aandacht meer gericht op de levenswijze van Gerlach en daarin inspiratie gezocht voor het dagelijks leven van iedereen.
Daartoe werden diverse activiteiten ondernomen, zoals de organisatie van een grote Ommegang in 1990 b.g.v. de herdenking van de 800e sterfdag van Gerlach, de opdracht tot een wetenschappelijk onderzoek van het gebeente van St. Gerlach en een literatuurstudie naar het fenomeen kluizenaar in de 12e eeuw.
Samenvatting2:
Ook de viering van het Gerlachusoctaaf rond zijn feestdag (5 januari) werd anders aangepakt.
Niet alleen de agrarische sector werd uitgenodigd, maar diverse groeperingen zoals senioren, religieuzen, broederschappen werden nadrukkelijk uitgenodigd een pelgrimage naar St. Gerlach te maken.
Daarbij werd het gebruik ingevoerd om tijdens de broodzegening aan het einde van de mis ook twee manden met broodjes te zegenen.
Deze werden na afloop van de mis bij de verering van de (schedel)relikwie aan de pelgrims uitgedeeld en dan tijdens een informeel samenzijn na de mis (met een eveneens aangeboden drankje) genuttigd konden worden als een soort ‘agape’ maaltijd.
Geografische namen:
 
 
 
 
 
Artikel
Verhaal St. Gerlach meer inhoud geven : 'Solide basis verering'
Datering:
2021
Titel:
Verhaal St. Gerlach meer inhoud geven : 'Solide basis verering'
Auteur:
René Willems
Foto's door:
Johannes Timmermans
Titel tijdschrift:
De Limburger
Afleveringsnummer:
De Limburger, 29/12/2021
Samenvatting:
Tijdens het Gerlachusoctaaf staat Houthem acht dagen in het teken van zijn eigen heilige: Sint-Gerlach. De Vrienden van Sint-Gerlach willen de verering van de kluizenaar een steviger fundament geven.

Hij zou best de beschermheilige tegen het coronavirus kunnen zijn, mijmert Hella Binnendijk, penningmeester van de stichting Vrienden van Sint-Gerlach: „Als kluizenaar liet Sint-Gerlach zien dat je ook in eenzaamheid, teruggetrokken uit de wereld, gelukkig kunt worden. In die zin zou zijn voorbeeld helend kunnen zijn voor iedereen die de huidige lockdown verwenst.”

Vooralsnog geldt Sint-Gerlach allereerst als heilige die wordt aangeroepen als er weer eens een besmettelijke ziekte onder het vee dreigt. Nog steeds komen mensen van heinde en verre naar Houthem voor een schepje gezegend zand van onder het praalgraf van Sint-Gerlach. Thuis wordt dat zakje zand opgehangen in de veestal, in de hoop dat het de beesten behoedt voor onheil.

Maar de pelgrimage naar Houthem staat onder druk, constateert Jos Lodewick, kerkmeester in de Sint-Gerlachusparochie en secretaris van de Vrienden. „Ook kwamen boeren uit Brabant met bussen tegelijk naar Houthem om een kaarsje op te steken bij Sint-Gerlach. Dat zie je vandaag de dag niet meer. Zoals alle kerkelijke tradities lijdt ook dit aan slijtage.” Om te voorkomen dat de verering van Sint-Gerlach wegkwijnt, is dit jaar de stichting Vrienden van Sint-Gerlach opgericht. „Wij willen het verhaal van Sint-Gerlach meer inhoud geven”, legt voorzitter Maurice Essers uit. „Daarmee kunnen we de verering van Sint-Gerlach, en zo ook van het heiligdom – de kerk en het museum – hopelijk een solidere basis geven.”
Samenvatting2:
De stichting richt zich daarbij nadrukkelijk ook op de kinderen uit het eigen dorp. „Vroeger had je via de school – niet toevallig vernoemd naar Sint-Gerlachus – een rechtstreeks lijntje naar de jeugd”, zegt Lodewick. „Maar met de sluiting van die school is dat doorgeknipt. Je zult de kinderen dus op een andere manier moeten benaderen, met quizjes en speurtochten bijvoorbeeld.”

Voor tien euro per jaar kan iedereen lid worden van de ‘Vrienden’. „Wie Gerlach in zijn naam heeft, krijgt korting”, zegt Binnendijk. Essers hoopt over een jaar zo’n honderd ‘vrienden’ te hebben. Het geld dat zo binnenkomt wordt geïnvesteerd in nieuwe initiatieven. „De parochie heeft nog een lapje grond naast de kerk”, zegt Lodewick. „We dromen al jaren van een kruiswegparkje op die plek.”

Zie ook de website vriendenvansintgerlach.nl
Geografische namen:
 
 
 
 
 
Artikel
850 Jaar Sint Gerlach
Datering:
2016
Titel:
850 Jaar Sint Gerlach
Auteur:
Jos Lodewick
Titel tijdschrift:
't Sjtegelke
Afleveringsnummer:
't Sjtegelke, 23 (2016) nr. 2 (december), p. 20/26
Samenvatting:
Inleiding
Het kan u bijna niet ontgaan zijn: in 2015 was het 850 jaar geleden dat Houthems patroonheilige Gerlachus is overleden. Voor de parochie reden genoeg om een feestelijk herdenkingsjaar op touw te zetten.

In dit artikel worden de belangrijkste activiteiten nog eens aangestipt. Reeds begin 2013 werd een comité gevormd om de activiteiten voor te bereiden. Als thema voor het jubileumjaar werd gekozen “Rijkdom in soberheid”, een verwijzing naar de levenswijze van St. Gerlach en naar het voorbeeld van paus Franciscus. Van meet af aan was duidelijk dat de viering een meer ingetogen karakter zou krijgen dan die van het 8e Eeuwfeest.
Vanaf september 2014 vertrok de “Stoptrein – Sint Gerlach”, een reeks beschouwende artikelen in iedere uitgave van het parochieblad waarin op de komende activiteiten gewezen werd, maar waarin ook vaak een verbinding met het verleden gelegd werd. In december werd een kalender met prachtige foto’s huis-aan-huis verspreid waarop de meest aansprekende vieringen vermeld stonden. Tevens werden langs de toegangswegen en rond de kerk banieren opgehangen, zodat het voor iedere bezoeker van Houthem duidelijk was, dat Sint Gerlach iets te vieren had.

Octaaf
Het herdenkingsjaar werd geopend met de viering van het jaarlijkse Gerlachusoctaaf, van 4 tot en met 12 januari. De openingsviering van het octaaf vond plaats op zondag 4 januari met monseigneur Wiertz bisschop van Roermond als voorganger. Onder de vele genodigden bevond zich ook een afvaardiging van de Ridders van het Heilig Graf, die daarmee een verwijzing naar Gerlachs verblijf in Jerusalem gaven. Enkele leden van onze schutterij vormden een erewacht op het priesterkoor. Deze mis werd door KRO/RKK op televisie uitgezonden, wat veel mensen in Nederland en België de gelegenheid gaf om onze fraaie kerk te bewonderen. Het leidde tot veel extra bezoekers in de volgende maanden.
Op de eigenlijke feestdag van Sint Gerlach, 5 januari, was monseigneur Delville bisschop van Luik celebrant.
Samenvatting2:
Uit Maastricht was de broederschap van Lambertus (patroonheilige van Luik) aanwezig met het borstbeeld van deze heilige. Na afloop van de mis werd de pas gereedgekomen gezichtsreconstructie van Gerlach onthuld onder grote belangstelling van regionale en nationale pers.

Op 6 januari, het feest van Driekoningen, kwamen zoals gebruikelijk veel vertegenwoordigers uit de agrarische wereld naar Sint Gerlach, om hem als schutspatroon van het vee te vereren. ’s Middags was er nog een viering voor de kinderen van de basisschool. Op woensdag 7 januari kwamen pelgrims uit Gemert en Meerssen naar Sint Gerlach en donderdags was de broederschap van de Sterre der Zee uit Maastricht aanwezig tijdens de door monseigneur Kurris opgedragen mis. Ook op vrijdag kwamen pelgrims uit Maastricht (de broederschappen van de Sint Servaasbasiliek) met deken monseigneur Hanneman. Ook vele leden van de Limburgse afdelingen van Zij-aktief waren aanwezig. Zaterdag 10 januari kwamen pelgrims van Berg te voet naar de door hulpbisschop monseigneur Bündgens uit Aken opgedragen eucharistieviering. Zondagmorgen om 8.00 uur was de kerk grotendeels gevuld met jongeren van de verkennersgroep Sint Gerlachus uit Sint Pieter (Maastricht). Ook deze groep komt al jaren trouw tijdens het octaaf naar Houthem.
Verder was er nog een door monseigneur Vries, rector van Rolduc, opgedragen mis. Op maandagavond werd het octaaf afgesloten met een eucharistieviering voor de pelgrims uit Schimmert die pastoor van Oss begeleidden.

Pelgrimages
Een grote groep jongeren uit Brunssum en omgeving maakte vrijdag 15 mei hun jaarlijkse fietsbedevaart, dit jaar naar Sint Gerlach. Naast een aantal vieringen met monseigneur De Jong, werd de dag met spellen en een rondleiding doorgebracht. Geluncht werd in de parochiezaal, alwaar ook het avondmaal (frietjes van Riny) genuttigd werd.
Zaterdag 16 mei vertrok ’s morgens om 6.30 uur een groep van ongeveer 50 pelgrims vergezeld van het borstbeeld van Gerlachus naar Aken.
Samenvatting3:
Via Ingendael naar Valkenburg, langs de Drie Beeldjes naar Schin op Geul en verder langs de Geul naar Stokkem en Wijlre wordt omstreeks 9.00 uur het Gerardus Heiligdom in Wittem bereikt. Na een kort gebed in de kapel aldaar wordt de inwendige mens versterkt. Daarna werd de tocht voortgezet via Wahlwiller en Nijswiller. Rond 11.00 uur werd de abdij Benedictusberg in Mamelis bereikt, de laatste tussenstop op weg naar Aken. Langs de Selzerbeek werd de weg vervolgd. Voorbij Oud-Lemiers na de beklimming van de Schneeberg kwam Aken stilaan in het zicht, dat tegen 14.00 uur bereikt werd. Na een korte bezichtiging van de Dom werd koffie gedronken in het parochiezaaltje bij de Sint Jakobskerk. In deze kerk, waarvan Sint Gerlach mede patroonheilige is, vond ook een eucharistieviering plaats met monseigneur Bündgens. Verder kregen de pelgrims een rondleiding waarbij speciaal aandacht was voor de sporen van Sint Gerlach in deze kerk.
Een groep van ongeveer 90 pelgrims vertrok op zaterdag 29 augustus, ook om 6.30 uur, vanaf de kerk met Sint Gerlach voor de jaarlijkse pelgrimstocht naar Sint Servaas in Maastricht. Na een mis in de Sint Servaasbasiliek om 9.00 uur werd zoals gebruikelijk koffie gedronken in de kanunnikenkelder bij de basiliek.
Op zondag 11 oktober was Gerlachus te gast in Lier. Daar werd deelgenomen aan een grote processie met heiligenbeelden uit Nederland en België die eens in de 25 jaar plaatsvindt ter herinnering aan de heiligverklaring van Sint Gummarus. Een groep parochievrijwilligers uit Berg, Broekhem en Houthem ging mee.
Ongeveer 45 deelnemers maakten van 15 tot 20 oktober een parochiële bedevaart naar het heiligdom van Pater Pio, in San Giovanni Rotondo (Italië). Ook werden daar nog enkele bekende en minder bekende bedevaartsplaatsen bezocht.

Bijeenkomsten
Op 2 februari kwamen religieuzen van heinde en verre naar Sint Gerlach voor een gezamenlijke viering in een overvolle kerk. Het was een openingsviering van het jaar van de religieuzen.
Samenvatting4:
De wel meest markante deelnemer was wellicht Broeder Hugo uit Warfhuizen, Nederlands enige kluizenaar die zich Sint Gerlach als voorbeeld heeft gesteld.
Zaterdag 7 maart hield de Broederschap van Sint Jacob uit Roermond zijn jaarlijkse voorjaarsbijeenkomst in Houthem. Ongeveer 100 pelgrims naar Santiago en mensen die het voornemen hebben die pelgrimstocht te gaan maken kwamen bijeen voor lezingen en informatie over de reis naar Santiago de Compostella. Geluncht werd in de nieuwe parochiezaal. Ook kon een bezoek gebracht worden aan de expositie over de route naar Santiago, die in de schatkamer te zien was. ’s Avonds werd door bestuur en genodigden een wandeling gemaakt langs een deel van de onlangs met messing Santiago-schelpen gemarkeerde route door Houthem. Aansluitend werd de nieuwe refugio voor pelgrims op weg naar Santiago ingewijd door deken Merkx uit Roermond, prior van de Broederschap.

De organisatie van de Norbertijner studiedag in de Nederlanden vond op 28 maart plaats in Château en Heiligdom Sint Gerlach. Ongeveer 70 belangstellenden volgden de lezingen in de Selys de Fansonzaal in het château. Na een inleiding over de plaats van de vrouwen in de Norbertijner gemeenschappen in het algemeen, werd de historie van een aantal abdijen van Norbertinessen toegelicht, waaronder die van Sint Gerlach. Na de lunch volgde een rondleiding over het landgoed en door kerk en schatkamer.

Ongeveer 120 misdienaars en begeleiders streken op zaterdag 13 juni neer in het Heiligdom voor de jaarlijkse misdienaarsdag van het bisdom Roermond. Na een eucharistieviering met monseigneur De Jong werd geluncht in de Philibertzaal van Château Sint Gerlach. Daarna werd de groep bezig gehouden met diverse spellen en een rondleiding door de grotten, waar men Sint Gerlach in eigen persoon ontmoette!
Samenvatting5:
Een Euregionaal symposium, een gezicht voor Sint Gerlach, werd door de stichting herdenking 8e Eeuwfeest georganiseerd op zaterdagmiddag 21 november. Meer dan 100 deelnemers uit de Euregio luisterden in de Philibertzaal naar een vijftal lezingen die het gezicht van en het zicht op Sint Gerlach nader toelichtten. Na een afsluitend miniconcert in de kerk werd daar het eerste exemplaar van de heruitgave van de “Vita Beati Sancti Gerlaci” uitgereikt aan monseigneur Hendriks, hulpbisschop van Haarlem.

Concerten
Gedurende het jaar werden verschillende concerten gegeven in de kerk. De stichting Kerkconcerten organiseerde op zondag 22 maart met een passie-concert verzorgd door organist Johannes Geffert uit Bonn met medewerking van Sarah Fränzer, sopraan, en Ulrike Friedrich, fluitiste.
Op 14 juni werd een concert verzorgd door leerlingen van het Maastrichtse conservatorium.
Ook werd de gebruikelijke cyclus zomerse orgelconcerten verzorgd op 17 en 30 juli en op 6 en 13 augustus.
Door de Sint Gregorius Vereniging werd bij gelegenheid van het 50-jarig priesterfeest van pastoor Kurris op zondagmiddag 25 oktober een middag voor Gregoriaanse zang georganiseerd in de kerk.
Ongeveer 100 zangers waren aanwezig om de Gregoriaanse Vespers in te studeren.
Deze werden ter afsluiting om half zes onder grote publieke belangstelling ten gehore gebracht.

Het kerkelijk zangkoor Sint Caecilia hield op zondagmiddag 15 november een muzikale rondleiding langs de fresco’s in de kerk. Hieraan namen nog drie koren deel: het kerkelijk zangkoor uit de Gerlachusparochie van Banholt, het dameskoor de Morgenzang uit Bocholtz en het mannenkoor Polyhymnia uit Heerlerbaan. De heer Wim Boersma verzorgde de toelichtende teksten bij de fresco’s.
Samenvatting6:
’s Zondags voor Kerstmis werd door de Houthemse muziekverenigingen (brassband Sint Gerlach, kerkelijk zangkoor Sint Caecilia en zangvereniging Orphée met jeugdkoor Orphée Social Singing) het traditionele kerstconcert in de kerk verzorgd. De belangstelling hiervoor was weer enorm.
Op tweede kerstdag tenslotte vond het (inmiddels ook traditionele) kerstconcert plaats georganiseerd door Château Sint Gerlach. Dit werd verzorgd door het ensemble Solo Voci.

Overige activiteiten
Voor de kinderen van de basisschool werd op 2 maart een voorstelling op school verzorgd door het “Vrolijk Theater”, een marionettentheater uit Amersfoort.
Op zondag 20 september werd een Gerlachuswandeltocht georganiseerd. Deelnemers werd gevraagd een bijdrage voor de voedselbank te doen, in geld of in natura.
Een grote inzamelingsactie huis-aan-huis door heel Houthem volgde daarna op maandag 7 december. Het resultaat was overweldigend. De opbrengst ging naar de Vincentiusvereniging en de voedselbank.
Het feestjaar werd afgesloten met de viering van het octaaf 2016.
Ter herinnering werd boven de ingang van het Heiligdom een hardstenen plaquette onthuld door Abt Lenglet van de abdij Benedictusberg in Mamelis.
Tevens onthulde monseigneur De Jong een nieuw stenen beeld van Sint Gerlach als pelgrim, op het binnenhofje bij de vernieuwde refugio. Beide kunstwerken werden vervaardigd door frater Leo Disch van de abdij Benedictusberg.

Foto's: Paul Wester, Gert Lammer, Jos Bielders, Jos Lodewick, Marij Lodewick, Hans Zwakenberg
Geografische namen:
 
 
 
 
 
Artikel
Voettocht naar Gerlachuskerk Houthem Sint Gerlach - festivalproductie
Datering:
2006
Titel:
Voettocht naar Gerlachuskerk Houthem Sint Gerlach - festivalproductie
Afleveringsnummer:
Missa Gerlachus van Peter Serpenti, 15 t/m 17-9-2006
Samenvatting:
Ooit bewoonde de Heilige Gerlachus (t ca.1 165) in het Geuldal vlakbij Valkenburg een holle eik en later een kluis, gemaakt van het hout van de inmiddels gevelde eik. Na zijn dood bloeide de bedevaart naar zijn graf en naar het toen gestichte Norbertijner klooster op. Musica Sacra Maastricht gaat te voet op pelgrimage naar de grafplaats in de parochiekerk van Houthem Sint Gerlach, waar de Gerlachusmis van Peter Serpenti in première gaat.

De Heilige Gerlachus
Aan de hand van zeven wandschilderingen die de achttiende-eeuwse Oostenrijkse schilder Johann Adam Schöpf in 1751 in het interieur van de Gerlachuskerk heeft aangebracht én een drietal schilderijen op doek van de Haagse schilder Herman Bröcker, die in 1897 in de kerk zijn geplaatst, wordt hieronder een levensbeschrijving gegeven van de Heilige Gerlachus.

I. De bekering van Gerlachus
Gerlach is een legeraanvoerder, een ritmeester, die met zijn soldaten naar een toernooi in Gulik is gekomen. Hij heeft zich juist klaargemaakt om het strijdperk in te gaan, als hem daar door een boodschapper het bericht wordt gebracht dat zijn vrouw is overleden. Als door een bliksemstraal getroffen beseft hij plotseling dat de dingen die voor hem tot dan toe zo belangrijk zijn geweest, van vergankelijke aard zijn.

II. Gerlachus verlaat de wereld
Gerlach besluit tot een volledige ommekeer in zijn bestaan. Hij vertelt, gezeten op een ezel, aan zijn krijgsmakkers dat hij vanaf nu een leven van boetvaardigheid wil gaan leiden. Hij is nog gehuld in zijn harnas. Hiervan wordt in de legende gezegd dat hij zijn harnas droeg over een ruw haren kleed. Hij legt de plechtige belofte af nooit meer op een paard te rijden, geen wijn meer te drinken of vlees te eten, zomer en winter te vasten, blootsvoets te gaan en een haren kleed te dragen. Gerlach gaat terug naar zijn huis in de omgeving van Houthem en regelt daar zijn zaken.
Samenvatting2:
III. Gerlachus bij paus Eugenius III in Rome
Blootsvoets gaat Gerlach op pelgrimstocht naar diverse bedevaartsoorden en komt zo uiteindelijk in Rome aan, waar hij door de paus wordt ontvangen. Het zal omstreeks het jaar 1151 zijn geweest, wanneer hem door paus Eugenius III als boetedoening een periode van zeven jaar dienstbaarheid in Jeruzalem wordt opgelegd.

IV. Aankomst van Gerlachus in Jeruzalem
In Jeruzalem aangekomen gaat hij naar het gasthuis waar armen en zieken worden opgenomen. Dit is mogelijk het hospitaal van de Johannieter Orde geweest. De broeders willen hem lichte werkzaamheden geven, maar dit weigert hij. Hij verlangt naar nederig zwaar werk, dat hij na veel praten krijgt met het verzorgen van de veestapel van het gasthuis. De legende verhaalt hoe hij, omdat hij altijd blootsvoets liep, in een doorn trapte terwijl hij de dieren hoedde. Hij dankte God ervoor dat hij nu werd gestraft, omdat hij met deze voet in zijn kinderjaren zijn moeder ooit had geschopt. Na zo gedurende zeven jaar voor het vee te hebben gezorgd, gaat hij terug naar Rome, waar inmiddels paus Hadrianus IV zetelt.
Deze paus houdt hem de regels van diverse kloosterordes voor, maar Gerlach meent zich binnen een dergelijke gemeenschap niet goed aan zijn zelfopgelegde gelofte te kunnen houden. De paus geeft hem daarom de opdracht terug te gaan naar zijn eigen land. Hij mag voortaan geen bezittingen meer hebben. Deze moet hij weggeven aan de kerk en de armen. Hij vertrekt naar zijn geboorteland, voorzien van schriftelijke bewijzen dat de paus hem deze leefregels heeft gegeven.
Samenvatting3:
V. Gerlachus kluizenaar in Houthem
In Houthem vindt hij op eigen grond een zeer oude eik, waarin een holte wordt gemaakt. Hierin maakt hij zijn rustplaats. Er wordt een grote hoeveelheid stenen op de grond gelegd met een mat erover, waarop hij slaapt. Verteld wordt dat de hoeveelheid van deze stenen zo groot was, dat in later tijd de fundering van de kerk ervan gemaakt kon worden. Van de mensen in de buurt krijgt hij eten en hij drinkt water uit een put die sindsdien de Gerlachusput wordt genoemd.

VI. Gerlachus preekt de boetvaardigheid
De mensen uit de omgeving komen naar hem toe en zien hoe hij leeft. Hij vertelt hen waarom hij hiervoor heeft gekozen. Dit wordt rondverteld, waardoor de mare van zijn levenswijze zich verspreidt onder de hele bevolking. Dit is een doorn in het oog van de monniken en de proost van Meerssen. Zij menen dat deze manier van leven niet past. Wat zij ook proberen, het lukt niet om Gerlach ertoe te bewegen toe te treden tot een monnikenorde. Verstoord hierover beschuldigen zij Gerlach bij de bisschop van Luik ervan dat hij geld zou hebben verstopt onder de stenen in de eik. De bisschop gaat in op deze beschuldiging, laat de eik kappen en naar het geld zoeken. Er wordt niets gevonden. Hierop bepaalt de bisschop dat de monniken van Meerssen zich niet meer met Gerlach mogen bemoeien en dat in het vervolg de abt van Rolduc, Burno, degene is waartoe hij zich kan wenden. Van het hout van de eik worden twee hutten gemaakt. Eén kleine om in te slapen en één om in te bidden en waarin de mis kan worden opgedragen. Er komt een altaarsteen en al het andere benodigde.
Samenvatting4:
VII. Gerlachus spijst de armen
Gerlach krijgt te eten wat hem door de mensen wordt gebracht. De legende verhaalt over een familielid van Gerlach, een vrouw die hem dagelijks brood bracht, gemaakt van gerstemeel en as. Maar hij krijgt ook andere voedingsmiddelen, die hij laat bereiden en uitdeelt aan arme mensen, voorbijgangers en pelgrims die hem bezoeken. Van dit voedsel maakt hij zelf geen gebruik, volhardend in de door hem gezochte soberheid.
In die tijd leeft de nog altijd zeer bekende zieneres Hildegard von Bingen. Zij ziet in een visioen dat er in de hemel in het koor voor de belijders een zetel voor Gerlach gereed staat. Zij vat vanaf dat moment een bijzondere verering voor Gerlach op. Als teken daarvan stuurt zij hem het kroontje dat zij heeft gedragen op de dag dat zij als religieuze is geprofest.

VIII. Gerlachus bekoord door de duivel
Gerlach wordt op allerlei manieren geplaagd door boze invloeden. Wanneer hij 's nachts ligt te rusten hoort hij soms getier en geraas rondom zijn cel. Soms is er een heimelijk geluid alsof iemand wil insluipen, dan weer hoort hij stemmen, alsof de insluipers met elkaar beraadslagen. Eens is hij onderweg naar de kerk van Sint Servaas in Maastricht als de duivel een grote heuvel maakt die hem de weg verspert. Gerlach kust het kruisje dat hij altijd bij zich draagt en de heuvel verdwijnt weer. Bij een andere gelegenheid verspert de duivel zijn weg, door kuipen en vaten voor zijn voeten te laten rollen, zonder dat dit Gerlach kan tegenhouden. Gerlach gaat geregeld naar Maastricht met een andere vrome man, Hermanus. De duivel neemt een keer diens gedaante aan en begint Gerlach allerlei zaken in te fluisteren, om hem van zijn voornemens af te brengen. Maar Gerlach wil hier niets van horen, waarop de duivel zich in Maastricht van de Maasbrug stort.
Samenvatting5:
IX. God verandert het water van de bron in wijn
Kort voor zijn dood, op passiezondag zendt Gerlach de vaste priester, die in het kapelletje de mis heeft opgedragen, naar de put om wat water voor hem te halen. Wanneer Gerlach van dit water drinkt, proeft hij dat het wijn is. Ontsteld hierover, omdat hij zich al veertien jaar aan zijn beloften heeft gehouden, verwijt hij de priester dat deze hem wijn heeft gebracht en vraagt hem nu water te brengen.
De priester haalt opnieuw water, maar het is wijn wanneer Gerlach ervan drinkt. Gerlach gaat nu zelf naar de put en neemt het water mee. Als hij ervan proeft is het weer veranderd in wijn. Gerlach kan dit alleen maar zien als een teken van de grootheid van God.

X. Dood van Gerlachus
Gerlach ligt op sterven, maar de priester die altijd de mis doet in zijn kapel is er niet. Ook de abt en de andere religieuzen van Rolduc, die zijn gevraagd om te komen, zijn daartoe niet in de gelegenheid. De geestelijken van Meerssen willen niet komen, omdat Gerlach niet onder hun zorg valt. Gerlach vertrouwt er echter op, dat het wel goed zal komen en zie, een eerbiedwaardige oude man met een metgezel komt naar hem toe en voorziet Gerlach van de laatste sacramenten. Hierna verdwijnen beiden weer en niemand weet wie het waren. Volgens sommigen was het Sint Servaas, die zo zijn trouwe pelgrim heeft geholpen. Liggend op zijn sterfbed doet Gerlach zijn vrienden het verzoek hem te begraven in zijn houten slaaphutje, dat niet veel groter is dan een doodskist. Hij moet worden begraven in zijn harnas en haren onderkleed en zo geschiedt.

Bovenstaande tekst is geplaatst met toestemming van de Parochie St Gerlach in Houthem.
Trefwoorden:
Geografische namen: