In de schaduw van de meidenplanting vindt al sinds 1993 op 30 april de uitreiking plaats van de Zilveren Meibok. Het was destijds een initiatief van juwelier Hubert Brouwers. De bedoeling was en is om Valkenburgers te eren die zich op cultureel of historisch gebied verdienstelijk hebben gemaakt voor de Valkenburgse gemeenschap Het speldje van de meibok wordt bij de meidenplanting uitgereikt door de meikoningin.

Dit jaar ging het kleinood naar Els Lahey-Diederen, in haar werkzame leven lerares aan de basisschool en in bezit van de akte Tehatex, kortom een creatief persoon. En dat blijkt wel. Els is al sinds 1970 bestuurslid van Veldeke Valkenburg en werd destijds aangesteld door dichteres Anneke Ubaghs-Cobbenhagen, geen onbekende voor de Valkenburgse dialectliefhebbers. Els heeft dat stokje vol verve en enthousiasme overgenomen. Wekelijks schrijft ze al jaren haar column over gezegden, spreuken, uitdrukkingen, kerkelijke feesten en planten in het dialect. Tegenwoordig in het weekblad 1 Valkenburg, voorheen in Heuvelland Aktueel en het Land van Valkenburg. Die "stjökskes" zijn verrassend, net niet te lang en daardoor goed leesbaar. Bekend is zeker ook haar "leesplenkske" dat ook ooit als placemat werd uitgegeven. Zo houdt ze al jaren het dialect levend. Net zoals in haar gedichten in het "Veldeke-literair-Platbook" en de bundel "Sjakel de zinne." Maar ook schrijft
ze gedichtjes en artikelen in het tijdschrift van Veldeke Limburg en daar is ze eveneens lid van de commissie van volkscultuur. In het jaarboek van dit jaar staat haar bijdrage over putten, poelen en pompen in Zuid-Limburg, net zoals in het jaarboek van de Historische en Heemkundige Studies in en rond het Geuldal dat in het najaar verschijnt.

Foto: Samensteller Jan Schurgers (rechts) en dichter Els Diederen aan de Geul bij Geulhem: „Het dialect van het Geuldal verschilt van dorp tot dorp.”

Tussen Vaals en Bunde gaapt een gat van amper 35 kilometer. En toch spreken ze aan de monding van de Geul bij Voulwames heel anders dan bij Cottessen, waar het riviertje het land binnenkomt. „In dit kleine stukje Nederland verschillen de dialecten zo dat we elkaar soms nauwelijks verstaan”, zegt Jan Schurgers, een van de samenstellers van het jaarboek van de stichting Historische en Heemkundige Studies in en rond de Geul. „Juist dat maakt onze streektaal zo rijk.” Met het oog op het 90-jarig bestaan van dialectvereniging Veldeke hebben Schurgers en Mariëtte Paris gedichten van schrijvers uit het Geuldal verzameld. De negen uitgekozen gedichten

In Epen telen ze ‘kuël’ in Wijlre zingen de ‘vuuëgelkes’. En zo heeft , elke plaats in het Heuvelland zijn eigen, specifieke dialectwoorden. De stichting Historische en Heemkundige Studies in en rond het Geuldal heeft negen gedichten van lokale schrijvers uitgezocht voor haar 26ste jaarboek. In hun eigen dialect, wel te verstaan. Om te laten zien hoe gevarieerd de dialecten in het relatief kleine Geuldal zijn.
larderen het jaarboek 2016, dat verder de gebruikelijke artikelen over regionale thema’s bevat. In de grotere plaatsen is altijd veel geschreven en gedicht in het eigen plat. Daar heeft Schurgers ook niet lang hoeven zoeken naar geschikte gedichten in het plaatselijk dialect. De bijdrage uit Valkenburg is van de hand van Els Diederen: Kèrke / tores / häöf op de huke ’t kruus op zien troan. Jo Kern mijmert in het dialect van Vaals over kleine dingen: ’t Zunt zoe die kling zache wen doe an dieng hemet denks die diesj ’t heemwieë mache. In de kleinere dorpen zijn echter nooit veel dialectteksten gepubliceerd.

Reup emes: "Hij", dan reageert minnigein mèt "Hei?, dao maaks se besseme van!" en dat ies of eigelik dat waor. ´ne Ouwerwètse bessem woort inderdaad gemaak van tek van de berk of wortele van 't pijpesjtrootje, algemein veurkómmend op de hei. Zoa'ne bessem woort veural gebruuk um blaar en rómmel bie-ein te kere. Oze sjtieve boetebeursjtel ies dao 't vervolg op. Veur 't fiener vaegwerk binneshoes gebruukde me vreuger de sjtengele van de huttentut. 't Versjil mèt de beursjtel van noe ies dat dae minder groof ies, gemaak van fiener materiaal zoa-es paerdshaor of verkeshaor, of gans modern van nijlon vezels. In 't volksgeluif waor de bessem 'n symbool van gelök ofwaal 'n attribuut tege ónheil. Hae waor ouch 't symbool van de heks. Bie 'ne heksebessem dinke v'r metein aan zoa'ne ouwerwètse, zelf ineingefiesternölde bessem meh 't ies ouch de volksnaam veur 'n sjpontaan woekering van tek in de kroan van 'ne boum. Rónd de bessem ontsjtinge bès waal get gezèkdes en oetdrökkinge. Mèt 'ne bessem vaeg me 't óngelök weg. 'ne Bessem neve de veurdeur beteikent welkom en daoneve jeug hae sjpoake en duvele weg. Um die rae woort vreuger bie 't boewe 'ne bessem onder 't versjteek (fundament) gelag. "Dao liek 'ne bessem onder 't versjteek' zagte ze van luuj die väöl gelök houwe. Van emes dae sjtraoterm waor, op 't moment dat hae ziech in 't dörp vestigde, ging de oetdrökking dat hae geland waor op 'ne bessemsjteel. Nuuj besseme vaege sjoan, zègke ze van de nuje baas dae de zaak op 'n gans andere meneer benadert. De oetdrökking: Ièrsj 'ne bessem, dan 'ne sjroeber wilt zègke dat 't nuje draaf geit. Örges de bessem doorhaole beteikent de groate poets doon. Haet emes get väöl commentaar op 'nen andere, dan reageert me dèks mèt:"Vaeg lever veur eige deur!". (Begin bie diechzelf en dan bie de ander).