Uw zoekacties: zzOUD Databestand kloosters in Nederland

zzOUD Databestand kloosters in Nederland ( Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven )

beacon
17  beschrijvingen
sorteren op:
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Vestigingsplaats
Vestigingsplaats: 's-Gravenhage
Datering:
1463 - 1572
Orde of congregatie:
Tertiarissen
Naam van het klooster:
Galilea
Patroonheilige:
Maria
Plaatsnaam:
's-Gravenhage
Provincie:
Zuid-Holland
Parochie:
‘s-Gravenhage
Destijds gewest:
Holland
Bisdom:
Utrecht
Stichting/eerste vermelding:
1463
Opheffing/laatste vermelding:
1572
Type:
Klooster, v
Geschiedenis:
Het tertiarissenklooster Sint Maria in Galilea werd in in 1463 vanuit het Haagse Sint-Elisabethklooster gesticht. Wegens de tweespalt, die binnen de gelederen van de zusters van laatstgenoemd klooster was ontstaan, verhuisde een groot deel van de zusters naar een terrein ten oosten van het Spui, waar een nieuwe, zelfstandige gemeenschap gevestigd werd. De overeenkomst, die in het kader van deze feitelijke afsplitsing tot stand kwam, werd nog in 1463 bekrachtigd en bevestigd door Filips de Goede, waarbij hij het convent in bescherming nam. Het klooster was niet groot. In de beginjaren telde het convent zo’n vijftig zusters, maar dit aantal werd allengs kleiner. Behalve dat de zusters de zorg voor zieken en wezen tot hun taak rekenden, produceerden ze ook allerlei goederen. Zo maakten ze onder meer bezems en handelden ze in beddengoed. Het convent nam de derde regel van Sint Franciscus aan en was waarschijnlijk al vanaf de stichting bij het Kapittel van Utrecht aangesloten. Hoewel in 1465 voor het eerst expliciet sprake was van besloten zusters, zal de eerste besluiting van het convent waarschijnlijk al bij de stichting in 1465 hebben plaatsgevonden. Evenals andere kloosters had het convent een brouwerij en een rosmolen. Het recht om een molen te houden werd in 1480 verkregen. Tussen 1497 en 1502 werd aan de Poten een nieuwe kerk gebouwd. Omdat de financiële situatie verslechterde, gingen de zusters al in 1563 over tot het verkopen van onroerende goederen. Zo verkochten ze in 1567 de brouwerij en de rosmolen. In 1572 werd het klooster afgebroken in verband met de verdediging van Den Haag. De overgebleven zusters, waarvan er enkele in het Sint-Elisabethconvent ondergebracht werden, ontvingen vanwege de Staten alimentatie. Het braakliggende kloosterterrein werd verkocht en bebouwd. Alleen het straatje, dat uit de Poten naar het klooster liep en dat de naam Bagijnestraat kreeg, herinnert nog aan het bestaan van het klooster
Gebruikte literatuur:
Monasticon Batavum, Deel I, p. 84; Monasticon Batavum, Supplement, p. 60; Monasticon Trajectense, http://www2.let.vu.nl/oz/monasticon/detail.php?ID=064 (25-02-2017);
Gebruikte websites:
Website Archieven.nl: Nationaal Archief, https://www.archieven.nl/nl/zoeken?mivast=0&mizig=210&miadt=22&micode=3.18.14&milang=nl&mizk_alle=galilea&miview=inv2#inv3t2 (25-02-2017); Website Geschiedenis van Den Haag, http://anemaa.home.xs4all.nl/ges/straten/plein_4_logement_van_rotterdam.htm (25-02-2017); Website Haagse Geschiedenissen, http://www.denhaag.wiki/index.php/straten/223-bagijnestraat (25-02-2017); Website Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Klooster_van_St._Maria_in_Galilea (25-02-2017)
Opmerkingen:
Dit klooster werd ook wel Klooster Op het Spui genoemd
ENK Monasticon nummer:
ME-Z207-044
VU Kloosterlijst nummer:
G28
Toon op kaart Toon op kaart
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Vestigingsplaats
Vestigingsplaats: 's-Gravenhage
Datering:
1443 - 1572
Orde of congregatie:
Tertiarissen
Naam van het klooster:
Elisabeth
Patroonheilige:
Sint Elisabeth
Plaatsnaam:
's-Gravenhage
Provincie:
Zuid-Holland
Parochie:
‘s-Gravenhage
Destijds gewest:
Holland
Bisdom:
Utrecht
Stichting/eerste vermelding:
1443
Opheffing/laatste vermelding:
1572
Type:
Klooster, v
Geschiedenis:
Het Sint-Elisabethklooster, het oudste en grootste vrouwenconvent in Den Haag, vond zijn oorsprong in een vóór 1424 gesticht begijnhof. Later was sprake van een zustergemeenschap, die na enige tijd een nieuwe behuizing betrok dat uitgroeide tot een kloostercomplex, dat het terrein van de huidige Grote Markt tussen de Laan -die toen nog Susterlaan heette-, de Jan Hendrikstraat en de Prinsengracht/Grote Marktstraat besloeg. Het klooster werd pas in een akte van 1443 genoemd, waarin het voor het eerst expliciet vermeld werd als een convent van de derde orde van Sint Franciscus. De zusters van dit bij het Kapittel van Utrecht aangesloten convent waren veelal adellijke vrouwen, onder meer dochters van aanzienlijke hovelingen. De kapel, die ten zuiden van de Laan lag, dateerde van omstreeks 1453. Vanuit het Sint-Elisabethklooster werd in of vóór 1463 een nieuw convent gesticht. Een aantal zusters verhuisde toen naar een terrein ten oosten van het Spui, waar een nieuwe, zelfstandige gemeenschap werd gevestigd, die St.-Maria in Galilea genoemd werd. Toen de gebouwen van dit convent in 1572 afgebroken werden, keerden enkele zusters naar het Sint-Elisabethklooster terug. Toen Den Haag zich in 1572 bij de Opstand aansloot, werd het convent opgeheven en werden de gebouwen door de Staten van Holland geconfisqueerd. De overgebleven zusters, die op het kloosterterrein mochten blijven wonen, ontvingen vanwege de Staten alimentatie. In 1584 woedde er een hevige brand in Den Haag, die ook een deel van het kloostercomplex in as legde. De zusters vonden toen elders onderdak. Slechts enkelen bleven er nog wonen. In 1597 droegen de Staten van Holland het kloosterterrein over aan de magistraat van Den Haag, die een deel van de gebouwen verhuurde of verkocht aan particulieren. Een ander deel werd in 1614 bestemd voor de aanleg van een groenten- en fruitmarkt. Deze markt is thans verdwenen, maar de straat waaraan het lag, heet nog steeds de Grote Markt
Gebruikte literatuur:
Monasticon Batavum, Deel 1, Blz. 83/84; Monasticon Batavum, Supplement, p. 59; Monasticon Trajectense, http://www2.let.vu.nl/oz/monasticon/detail.php?ID=063 (24-02-2017);
Gebruikte websites:
Website Archieven.nl: Nationaal Archief, www.archieven.nl/nl/zoeken?mivast=0&mizig=210&miadt=22&micode=3.18.13&miview=inv2#inv3t2 (24-02-2017); Website Den Haag Zoals Het Was, http://www.denhaagzoalshetwas.nl/laan/ (24-02-2017), Website Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/St._Elizabeth_Convent_(Den_Haag) (24-02-2017)
ENK Monasticon nummer:
ME-Z207-043
VU Kloosterlijst nummer:
G26
Toon op kaart Toon op kaart
 
 
 
 
 
Erfgoedstuk
Vestigingsplaats
Vestigingsplaats: 's-Gravenhage
Datering:
1367 - 1572
Orde of congregatie:
Seculiere kanunniken
Naam van het klooster:
Onze Lieve Vrouw-kapittel
Patroonheilige:
Onze Lieve Vrouw
Plaatsnaam:
's-Gravenhage
Provincie:
Zuid-Holland
Parochie:
's-Gravenhage
Destijds gewest:
Holland
Bisdom:
Utrecht
Stichting/eerste vermelding:
1367
Opheffing/laatste vermelding:
1572
Type:
Kapittel, m
Geschiedenis:
Bij de grafelijke hof in Den Haag bevond zich sinds het eind van de jaren tachtig van de dertiende eeuw een aan Maria gewijde kapel. In 1367 verbonden hertog Albrecht van Beieren, graaf van Holland, en zijn vrouw Margaretha van Brieg een kapittel aan deze hofkapel. Dit kapittel bestond uit een college van twaalf kanunniken, aan het hoofd waarvan een deken stond. De landsheer benoemde de kanunniken, die in de regel op hun beurt de deken uit hun midden verkozen. Voor elke kanunnik was er één prebende beschikbaar en voor de deken een dubbele, zodat het totaal aantal prebenden dertien bedroeg, waarvan er vier door voornoemde hertog bestemd werden voor de tot dusver aan de hofkapel verbonden kapelaans. Paus Gregorius XI, wees in de loop der jaren meerdere privileges toe aan het kapittel, aan de stichting waarvan hij in 1371 zijn goedkeuring gehecht had. Zo verleende hij aan het kapittel het recht van exemptie, waardoor het kapittel rechtstreeks onder het gezag van de Heilige Stoel viel. Voorts droeg hij aan de deken van het kapittel de cura op over de hertog en zijn hofgezin, die tot dusver door de pastoor van de Sint Jacobskerk uitgeoefend was. Ook machtigde deze paus de abt van Middelburg om namens hem de keuze van de deken van het kapittel te bevestigen. Tevens benoemde hij de abt van de abdij van Egmond, de abt van de Sint Baafsabdij te Gent en de deken van het dekenaat Kamerijk tot conservatoren van het kapittel. In of kort na 1572 werd het kapittel opgeheven. Het beheer van de bezittingen van het kapittel bleef aanvankelijk in handen van de rentmeester van het kapittel. Toen in 1581 de Staten van Holland besloten de kapittelgoederen met de domeinen te verenigen, kwam het beheer daarvan echter bij de rentmeester van Noord-Holland te berusten. Tot hun overlijden ontvingen de kanunniken, voor zover niet gevlucht, uit de opbrengsten van de kapittelgoederen alimentatie. Thans resteert van de hofkapel alleen nog het op de hoek bij het Mauritshuis gelegen oude torentje
Gebruikte literatuur:
J. Kuys, “Repertorium van collegiale kapittels in het middeleeuws bisdom Utrecht” (Hilversum 2014), p. 135-137;
Gebruikte websites:
Website Nationaal Archief, http://www.gahetna.nl/collectie/archief/ead/index/eadid/3.18.30.01/node/c01%3A2.c02%3A1.c03%3A11.c04%3A5. (26-06-2018); Website van de Haagse Geschiedenis, https://www.denhaag.wiki/index.php/nl/cultuur/kerken/402-hofkapel (26-06-2018)
ENK Monasticon nummer:
ME-V019-023
VU Kloosterlijst nummer:
Kap21
Toon op kaart Toon op kaart
 
 
 
 
 
Vestigingsplaats
Vestigingsplaats: 's-Gravenhage, Statenlaan
Datering:
1965 - 1984
Orde of congregatie:
Salesianen van Don Bosco
Straat:
Statenlaan
Plaatsnaam:
's-Gravenhage
Provincie:
Zuid-Holland
Bisdom:
Rotterdam
Stichting/eerste vermelding:
1965
Opheffing/laatste vermelding:
1984
Activiteiten:
Provincialaat
Geschiedenis:
In 1965 verhuisde het provincialaat van de Nederlandse provincie van de Congregatie van de Salesianen van Don Bosco vanuit Huize Don Rua in ’s-Heerenberg naar een pand in de Statenlaan in ’s-Gravenhage. In 1984 vertrok het provincialaat uit dit pand en werd toen ondergebracht in “Huize Don Bosco” in Leusden
Gebruikte literatuur:
Provincialaat van de Salesianen van Don Bosco, “Salesianen toen en nu: en straks dan...” (Leusden 1996), p. 25
ENK Monasticon nummer:
MON-P042-031
Toon op kaart Toon op kaart