3129 Gymnastiekvereniging "Sport Staalt Spieren" (SSS) te Grouw, 1906-2006 ( Historisch Centrum Leeuwarden/ Histoarysk Sintrum Ljouwert Leeuwarden )
3129
Gymnastiekvereniging "Sport Staalt Spieren" (SSS) te Grouw, 1906-2006
Inventaris
I. Inleiding
3129 Gymnastiekvereniging "Sport Staalt Spieren" (SSS) te Grouw, 1906-2006
I.
Inleiding
laatste wijziging 03-01-2017
Al aan het einde van de 19e eeuw werd er in Grouw in verenigingsverband geturnd. De gymnastiekvereniging “Stânfries” was in 1888 opgericht, maar moest in 1904 om financiële redenen worden opgeheven. “Stânfries” had al enkele turntoestellen aangeschaft, die in een lokaal van de Grouwster bewaarschool aan It Grien waren opgesteld. De vereniging legde daarmee de basis voor “Sport Staalt Spieren” (SSS), dat in 1906 werd opgericht.
De eerste bestuursleden van SSS waren Tjibbe Dokter, Piet van Dorssen, Sjouke Molenaar en Klaas Zijlstra. Zij bouwden de vereniging langzamerhand uit tot een gymnastiekvereniging van formaat. De jongemannen begonnen hun oefeningen in ondergoed op de oude toestellen in de bewaarschool. Na enkele jaren was er voldoende geld om sporttenues en een nieuwe rekstok aan te schaffen. De kleding bestond uit rood-wit gestreepte tricot’s en een blauwe pet. De volgende - in de beginjaren ontstane - dichtregels herinneren daar nog aan:
De kleur by ús is read, wyt, blau
En elkien sjocht dat ek al gau
Oan trico, skuon of sjerp of pet
De kleur dy leit ús sels op ’t hert
‘Sport staalt spier’ bin wy kloek en frij
Gymnasten sterk fan spier en fluch dêrby
De eerste bestuursleden van SSS waren Tjibbe Dokter, Piet van Dorssen, Sjouke Molenaar en Klaas Zijlstra. Zij bouwden de vereniging langzamerhand uit tot een gymnastiekvereniging van formaat. De jongemannen begonnen hun oefeningen in ondergoed op de oude toestellen in de bewaarschool. Na enkele jaren was er voldoende geld om sporttenues en een nieuwe rekstok aan te schaffen. De kleding bestond uit rood-wit gestreepte tricot’s en een blauwe pet. De volgende - in de beginjaren ontstane - dichtregels herinneren daar nog aan:
De kleur by ús is read, wyt, blau
En elkien sjocht dat ek al gau
Oan trico, skuon of sjerp of pet
De kleur dy leit ús sels op ’t hert
‘Sport staalt spier’ bin wy kloek en frij
Gymnasten sterk fan spier en fluch dêrby
De eerste jaren deed SSS nog niet mee aan publieke uitvoeringen. In 1908 werd de club lid van het Nederlandsch Gymnastiek Verbond en een jaar later werd voor het eerst deelgenomen aan turnwedstrijden in Drachten en Tjalleberd.In 1909 werd Gjalt van der Mark aangetrokken als ‘directeur’, ofwel sportleider. Hij gaf ook leiding aan de zustervereniging van Warga, die “Sport Staalt Spieren” soms als voorbeeld diende. Het was bijvoorbeeld een optreden in Grouw van de damesclub van UDI dat SSS ertoe aanzette om in 1909 een eigen vrouwenafdeling te beginnen.
In de vooroorlogse jaren hield de vereniging zich met meer activiteiten bezig dan alleen gymnastiek. De leden van SSS gingen ’s zomers uit fietsen en raapten kievitseieren in groepsverband. In de winter werd er zo nu en dan deelgenomen aan schaatswedstijden. Een waar hoogtepunt was de jaarlijkse uitvoering voor publiek, die meestal was gelardeerd met een optreden van voordrachtskunstenaars.
In de vooroorlogse jaren hield de vereniging zich met meer activiteiten bezig dan alleen gymnastiek. De leden van SSS gingen ’s zomers uit fietsen en raapten kievitseieren in groepsverband. In de winter werd er zo nu en dan deelgenomen aan schaatswedstijden. Een waar hoogtepunt was de jaarlijkse uitvoering voor publiek, die meestal was gelardeerd met een optreden van voordrachtskunstenaars.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog ging het slecht met SSS. De vereniging ondervond ernstige hinder van de inkwartiering van Belgische vluchtelingen in de gymnastiekzaal. Pas toen de Belgen weer naar huis waren teruggekeerd werd “Sport Staalt Spieren” nieuw leven ingeblazen. Van groot belang is de Leeuwarder Edzer Dirksen geweest, die van 1929 tot 1954 sportief leiding aan de club gaf.
Ook na de Tweede Wereldoorlog kende de vereniging nog een bloeitijd. In de jaren ’50 waren er meer dan 330 leden en werd met regelmaat deelgenomen aan wedstrijden van de turnkring. Het verenigingsgevoel in die tijd was zeer sterk. Later nam dat onder invloed van de individualiserende samenleving af. Desondanks wist SSS het hoofd goed boven water te houden. De sportieve leiding was vanaf 1976 decennialang in handen van Henk Spijkstra. Ten tijde van het 100-jarig jubileum in 2006 kende de club nog zo’n 225 leden en werd nog frequent deelgenomen aan regionale en provinciale wedstrijden.
Naar aanleiding van het eeuwfeest werd door oud-voorzitter Doekle Yntema (voorzitter in de jaren 1954-1975) een jubileumboek samengesteld onder de titel “Sport Staalt Spieren 1906-2006: een eeuw gym in Grou” (Grou 2006). Naar dat werk wordt verwezen voor een meer uitvoerige beschrijving van de historie van de vereniging.
Ook na de Tweede Wereldoorlog kende de vereniging nog een bloeitijd. In de jaren ’50 waren er meer dan 330 leden en werd met regelmaat deelgenomen aan wedstrijden van de turnkring. Het verenigingsgevoel in die tijd was zeer sterk. Later nam dat onder invloed van de individualiserende samenleving af. Desondanks wist SSS het hoofd goed boven water te houden. De sportieve leiding was vanaf 1976 decennialang in handen van Henk Spijkstra. Ten tijde van het 100-jarig jubileum in 2006 kende de club nog zo’n 225 leden en werd nog frequent deelgenomen aan regionale en provinciale wedstrijden.
Naar aanleiding van het eeuwfeest werd door oud-voorzitter Doekle Yntema (voorzitter in de jaren 1954-1975) een jubileumboek samengesteld onder de titel “Sport Staalt Spieren 1906-2006: een eeuw gym in Grou” (Grou 2006). Naar dat werk wordt verwezen voor een meer uitvoerige beschrijving van de historie van de vereniging.
Het archief van “Sport Staalt Spieren” werd in 2012 door de Stifting Grou overgedragen aan de gemeente Boarnsterhim. Tot september 2013 was het opgeslagen in de gemeentelijke archiefbewaarplaats aan de J.W. de Visserwei 10 in Grou. Naar aanleiding van de gemeentelijke herindeling met o.a. Leeuwarden per 1 januari 2014 verhuisden de archieven naar het Historisch Centrum Leeuwarden. Het archief van SSS is daar eind 2015 beschreven. Uit het archief is niet vernietigd.
laatste wijziging 03-01-2017
45 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
1906-2006
Auteur:
A. Tuinhout
Soort toegang:
inventaris
Omvang:
1,2 m1
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Historisch Centrum Leeuwarden. Toegang 3129 Gymnastiekvereniging "Sport Staalt Spieren" (SSS) te Grouw, 1906-2006
VERKORT:
NL-LwnHCL 3129
VOLLEDIG:
Historisch Centrum Leeuwarden. Toegang 3129 Gymnastiekvereniging "Sport Staalt Spieren" (SSS) te Grouw, 1906-2006
VERKORT:
NL-LwnHCL 3129
Categorie:
laatste wijziging 03-01-2017
45 beschreven archiefstukken