Stichting Théskinkerij Prinsetún en zalen Schaaf vond zijn oorsprong in de Prinsetún, de voormalige lusthof van de Friese Nassau's. (20) Het was de Friese Stadhouder Willem Frederik van Nassau-Diez 1613-1664, die na het einde van de 80-jarige oorlog in 1648 bij het gemeentebestuur toestemming kreeg voor de aanleg van deze tuin. Zonder het ontstaan van het Pier Pandermuseum zou er ook geen Théskinkerij zijn ontstaan, zoals de meeste Leeuwarders haar gekend hebben. Het Pier Pandermuseum heeft zijn oprichting te danken aan een financiële en een corporele nalatenschap van Pier Pander. Pier Pander was beeldhouwer, opgetogen in Friesland en vervolgens zijn resterende levensjaren doorgebracht in Amsterdam, Parijs en Rome. In Rome waar hij 30 jaar gewoond en gewerkt heeft, bracht hij zijn laatste levensjaren door, op 6-9-1919 is hij overleden. In zijn nagelaten testament draagt hij zijn erfgenamen op om een museum te laten bouwen en in te richten met de nagelaten beelden. Op zijn sterfbed brengt hij dit nogmaals aan de orde en geeft aan dat hij dat het liefst gerealiseerd ziet in Leeuwarden, dicht in de buurt van de oude Oldenhove. Het is 24-1-1920 als vriend, erfgenaam en binnenhuisarchitect dhr. N.P. de Koo met het aanbod naar B en W stapt. Zij lieten in hun besluit van 23-3-1920 weten om het bouwplan en de schenking te aanvaarden. Gedeputeerde Staten van Friesland lieten op hun beurt weten, 15-4-1920, hieraan hun goedkeuring te verlenen. Mede door plaatselijke gesteldheid van eisen, vruchtgebruik van erfgenaam mej. C. de Kanter, (overleed op 11-5-1935) werden de opvattingen omtrent museumbouw gewijzigd, zodat nader beraad nodig bleek te zijn. Door tussenkomst van de 2e Wereldoorlog werd het plan terzijde geschoven. In 1951 kwamen dhr. N.P. de Koo en B en W tot een overeenkomst om het museum te realiseren. Als vleugel werd zij aan het bestaande gebouw gebouwd.

Eveneens werd het bestaande gebouw omgebouwd tot Kunstcentrum, zo ontstond er een ontvangstzaal, kantoorruimte voor de Fryske Cultuerried (zij kreeg de verantwoordelijkheid over het Pier Pandermuseum en het Kunstcentrum)en er kwam een westelijke vleugel met buffet en een zaal voor het publiek alsmede een nieuwe luifel waar men consumpties kon verteren, onder toezicht van een nog in het leven te roepen stichting. Op 24-5-1954 vond de officiële opening plaats. In diezelfde maand mei verzoekt het gemeentebestuur van Leeuwarden aan een aantal dames en heren om zitting te willen nemen in het bestuur van de onofficiële opgerichte stichting. (33) Op langdurig aandringen van datzelfde gevraagde bestuur om de stichting een officiële status te geven, vond op 16-11-1955 de ondertekening plaats van de akte van in het leven geroepen Stichting Théskinkerij Prinsetún. Oudste stuk is een kopie uit 1925 van een overeenkomst tussen de gemeente Leeuwarden en dhr. N.P. de Koo (20) Overige oudere stukken, begin 50-jaren, behandelen bestuurs- en oprichtingsaangelegenheden, (1-2, 20 en 33) welke een aardig beeld weergeven over de organisatie met haar voor- en tegenslagen. Over de periode 1972-1975 is weinig of niets terug te vinden, deze hiaat bevindt zich hoofdzakelijk bij de stukken aangaande notulen van de bestuursvergaderingen en correspondentie. (2-3, 11) Voor het eerst in september 1968 spreekt men van een overname- en exploitatie van complex zalen Schaaf door de gemeente Leeuwarden. (20) Reden hiertoe was mede door een financieel verlies over het boekjaar 1967. Wijziging en vaststelling van de statuten vond plaats op 17-8-1976, voortaan: Stichting tot beheer en exploitatie van de Théskinkerij Prinsetún en het complex zalen Schaaf. Stukken uit deze periode hebben een algemeen karakter, hoewel de stukken aangaande gebouwen (64-71) en overeenkomsten (85-92) iets meer zeggen over de organisatie en ontwikkelingen van het bedrijf.

De laatste wijziging in de statuten vond plaats op 5-2-1992, in Stichting zalen Schaaf. Hiermee kwam een einde aan het voortbestaan van de Théskinkerij Prinsetún in haar hoedanigheid, zodat de privatisering in mei 1991 een feit werd. (20, 83) Maar ook aan de relatie met de Stichting zalen Schaaf kwam een einde. In het voorjaar van 1994 gaan geruchten door de hoofdstad, zoals het bestuur dat bevestigt in een schrijven aan de fracties van de gemeenteraad, dat de gemeente zalen Schaaf wil verkopen. In een later stadium worden deze geruchten door de gemeente bevestigd. In de zomer van datzelfde jaar vond er bij de Kamer van Koophandel een uitschrijving plaats in het stichtingenregister, door de toenmalige bestuursleden. (95)

Ordening
De ordening is primair op onderwerp en secundair chronologisch. Nummers tussen haakjes in de inleiding verwijzen naar de volgnummers van de stukken. Jaartallen die tussen haakjes worden beschreven zijn eenmalig of staan in relatie met het volgende stuk.

Verantwoording
Het archief is afgesloten 1994. Ten aanzien van de openbaarheid zijn geen beperkende bepalingen gesteld voor zover de stukken ouder zijn dan 20 jaar.

02-01-2003
R. Vriesinga
Leeuwarden.