Uw zoekacties: Leeuwarder Waterleiding Maatschappij, 1887-1921

1675 Leeuwarder Waterleiding Maatschappij, 1887-1921 ( Historisch Centrum Leeuwarden/ Histoarysk Sintrum Ljouwert Leeuwarden )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inventaris
Inleiding
1675 Leeuwarder Waterleiding Maatschappij, 1887-1921
Inleiding
Waren de burgers van Leeuwarden voor hun drinkwater in vroegere tijden aangewezen op de stadsgracht of op andere waterlopen, in de 19e eeuw verandert dat als de gemeente Leeuwarden aan de Oostersingel een zoetwatervijver aanlegt. Al enkele decenniën later, zo omstreeks 1850, blijkt deze vijver te klein om aan de groeiende behoefte aan schoon drinkwater van de stadsbevolking te kunnen voordoen. Vandaar dat de gemeente een tweede drinkwatervoorziening creëert. In 1872 wordt een stuk grond aan de Westersingel aangekocht en in het daar aangelegde Westerpark (in de volksmond ‘Vossenparkje’ genoemd) wordt een vijver gegraven waarin zo’n 7000 m3 water kan worden opgevangen. In 1875 wordt het park opengesteld voor waterhalers.

Inmiddels is de techniek echter zover voortgeschreden dat er in allerlei steden in den lande drinkwaterleidingen worden aangelegd.
In Leeuwarden nemen particulieren het voortouw. In 1877 vragen de heren dr. M.J. Baart de la Faille en S.E. Oudschans Dentz bij het Gemeentebestuur een concessie aan voor het aanleggen van een drinkwaterleiding. Deze leiding zou water uit ’t Wiid bij Eernewoude naar de stad moeten brengen. De concessieaanvraag vindt geen meerderheid in de gemeenteraad, maar een volgende poging, van de heren Th. A. van den Broek en G. W. van Barneveld Kooy uit Amsterdam in 1884 (net) wel. De gemeente verbindt zich daarbij, om, over het tijdsverloop van de eerste veertien jaar na het in werking treden der exploitatie, een subsidie van fl. 120.000 te verlenen, doch daartegenover staat, dat zij gratis over een grote hoeveelheid water voor onvermogenden, voor brandblussing, fonteinen en andere doeleinden kan beschikken en na verloop van tijd in de winst der onderneming zal delen. Het water zal vanuit de Wijde Ee bij Grouw naar Leeuwarden worden gepompt.
De concessionarissen richten een naamlooze vennootschap op: ‘de Leeuwarder Waterleidingmaatschappij’ met een bedrijfskapitaal van fl. 650.000. Op 27 September 1887 gaat de concessie aan haar over en ruim een jaar later, op 22 december 1888, wordt de waterleiding geopend. Uit de fontein op het Hofplein spuit dan het eerste Leeuwarder leidingwater.
De (net als alle andere leidingen) ijzeren toevoerleiding is in staat 75 m3 water per uur naar de hoogste spiegel in de nieuwgebouwde watertoren aan de Groningerstraatweg te vervoeren. De toren heeft een reservoir van 500 m3. Vandaar loopt een buizennet door de stad, dat berekend is op een maximaal waterverbruik van 150 m3 per uur. De waterleiding wordt door het aanbrengen van standpijpen op het buizennet ook dienstbaar gemaakt aan de brandweer.
Waren er oorspronkelijk slechts 36 aansluitingen, dat aantal neemt de volgende jaren razendsnel toe. In 1900 zijn het er al 3643 en in 1913 7473.
Vanaf 1901 levert de maatschappij ook water aan (delen van) de gemeenten Leeuwarderadeel, Rauwerderham en Idaarderadeel .
In 1909 verleent de gemeente Leeuwarden de maatschappij een bouwvergunning voor de bouw van een kantoorgebouw aan de Druifstreek.
Eind 1921 wordt de maatschappij geliquideerd. Alle bezittingen en aandelen worden overgenomen door de gemeente Leeuwarden, die dan gaat samenwerken met een aantal andere Friese gemeenten in het I.W.G.L. , het Intercommunale Waterleiding Gebied Leeuwarden. De Leeuwarder Waterleiding Maatschappij wordt dan geliquideerd.
Hoe en wanneer het archief in het HCL beland is, is onbekend. Het is onvolledig.

Kenmerken

Datering:
1887-1921
Soort toegang:
plaatsingslijst
Omvang:
0,15 m1
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Historisch Centrum Leeuwarden. Toegang 1675 Leeuwarder Waterleiding Maatschappij, 1887-1921
VERKORT:
NL-LwnHCL 1675