De landelijke vereniging ‘Volksonderwijs’ is in mei 1866 opgericht, toen de confessionele krachten, vooral binnen de Anti-Revolutionaire Partij o.l.v. Groen van Prinsterer, de aanval hadden ingezet op de inrichting van het onderwijs. Het onderwijs was sinds de tijd van de Franse overheersing ‘neutraal’ geworden, d.w.z. dat de staat en niet zoals daarvoor de kerken, de inrichting ervan bepaalde. Op initiatief van twee Friese schoolopzieners, jhr. mr. Frederik Hessel van Beijma thoe Kingma en mr. Philippus van Blom werd een vereniging opgericht , die de belangen van het openbaar onderwijs zou behartigen tegen de confessionele aanvallen. Was ‘Volksonderwijs’ aanvankelijk een Friese vereniging, in 1870 kreeg de vereniging landelijke dekking met de naam 'Vereeniging tot bevordering van het Volksonderwijs in Nederland'. Beijma werd de eerste voorzitter. Het ledental nam snel toe. Het doel van de vereniging bleef: bescherming en verdediging van de beginselen van de wet op het lager onderwijs; verbetering van het volksonderwijs zelf en van de opleiding en salarissen en onderwijskrachten. Ook ijverde zij voor het invoeren van de leerplicht en voor de bestrijding van het schoolverzuim. De nieuwe vereniging gaf een eigen maandblad uit, de Maandbode der Nederlandsche Vereeniging 'Volksonderwijs'.
In 1969 is de naam van de vereniging gewijzigd in ‘Vereniging voor Openbaar Onderwijs’ (VOO).
De in Stiens vigerende ‘Afdeeling Leeuwarderadeel’ van ‘Volksonderwijs’ heeft volgens het huishoudelijk reglement van 1926 ten doel “de algemeene volksontwikkeling te bevorderen en in ’t bijzonder werkzaam te zijn in het belang van het volksonderwijs, zoals dat op openbare of daarmee gelijk te stellen bijzondere scholen gegeven wordt.”

Het archief biedt is uiterst fragmentarisch en biedt nauwelijks houvast voor historisch onderzoek. Een uitgebreid artikel over de geschiedenis van de vereniging ‘Volksonderwijs’ is te vinden in het Gemeentearchief van Amsterdam. Ui t dit artikel is in bovenstaande regels geput.
Ook over de geschiedenis van de bewaarschool (de voorloper van de kleuterschool) in Stiens biedt het archief nauwelijks informatie. In het ook in het HCL aanwezige archief van de gemeente Leeuwarderadeel 1919-1943 valt wel het een en ander te vinden betreffende de Stienser bewaarschool.
Op 29 december 1871 maakt de Leeuwarder Courant gewag van de aanbesteding van de voorgenomen bouw van ‘een bewaarschool met daaraan verbonden woning’ aan de Schoolstraat te Stiens. Het gebouw wordt in de loop van het volgende jaar voltooid.
In 1921 wordt de bewaarschool door het departement Stiens van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen met inventaris voor een bedrag van 4500 + 500 gulden overgedaan aan de gemeente Leeuwarderadeel. De school telt dan zo’n 90 leerlingen.
Er wordt een ‘Vereniging tot instandhouding der Bewaarschool te Stiens’ opgericht, die de exploitatie van de bewaarschool op zich neemt, maar het per 1-1-1938 overdoet aan de gemeente Leeuwarderadeel.
Een uit de jaren ’70 stammend maatschappelijk verschijnsel vormt het project V.O.S. (Vrouwen oriënteren zich in de samenleving), dat voortkomt uit de vrouwenbeweging. Men wilde door middel van cursussen bewustwording en scholing van huisvrouwen bevorderen. Zij waren bedoeld voor vrouwen die na de lagere school geen of weinig vervolgopleiding genoten hebben.
Het archiefje biedt niet veel meer dan een aantal verslagen van en informatie over de tweede helft van de jaren ’70 in Stiens gegeven V.O.S.-cursussen.
De archivalia zijn in mei 2004 door de Documentatiestichting Leeuwarderadeel in beheer gegeven bij het HCL.