Op 1 april 1919 werd uit een fusie tussen de adspirantenafdelingen van de N.V. en de "Propagandist"-de verenigingen van oud-leerlingen van de door de Nederlandse Onderwijzers Propaganda Club geleide alcoholcursussen-de Jeugdbond Voor Onthouding geboren. De "Jonge Onthouder" werd het orgaan van de vereniging en er kon worden gestart met ongeveer 3000 leden. Dit ledental liep spoedig op tot c. 5000, waarmee de top was bereikt. Daarna daalde het geleidelijk zodat er in 1940 nog maar een 1150 leden waren. Geheel zelfstandig werd de bond niet, in elk bestuur, zowel plaatselijk, gewestelijk als landelijk had een oudere, als afgevaardigde van de N.V., zitting. Na de tweede wereldoorlog zijn er tussen J.V.O. en A.J.C, fusiebesprekingen gevoerd, die te elfder ure geen positief resultaat hebben opgeleverd. In 1947, na het afbreken van deze fusiebesprekingen werd de J.V.O., welks toestand er door de onzekerheid der voorafgaande jaren niet beter op was geworden, voortgezet in de Vrije Jeugdbeweging (V.J.B.) welke in juni van dat jaar werd opgericht te Appelscha ( "Us Blau Hiem").

Ook in deze organisatie had het hoofdbestuur van de N.V. invloed, dezelfde organisatorische verhoudingen als met de J.V.O. bleven van kracht en ook de eis van verplichte geheelonthouding bleef in deze nieuwe vereniging bestaan. In 1959 werd ook de V.J.B, opgeheven. Bij gebrek aan archief en andere geschreven bronnen aangaande de afdelingen Huizum en Leeuwarden, willen wij hier volstaan met een samenvatting te geven uit het boekje, "Honderd jaar N.V." uitgegeven ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de afdeling Leeuwarden der N.V., inventaris nr. 1.69, van het hoofdstuk "De Jeugd". Te Leeuwarden bestond reeds in 1856 een jongelieden vereniging en in 1891 waren de jeugdverenigingen "Nut en Genoegen" en "Neen Nooit" werkzaam. De afdeling Leeuwarden l organiseerde in de latere jaren vertelavonden voor de jeugd met lichtbeelden, maar tot een vorming van clubs is het toen nooit gekomen. De Onderwijzers Propaganda Club zette dit werk voort en hield woensdags haar alcoholcursussen voor de jeugd.

Hieruit ontstonden kleine groepjes jongeren die vaak naderhand als adspirant-leden toetraden bij de N.V. In 1911 kregen deze adspiranten hun eigen organisatie die vooral dankzij de goede leiding van G. Pot en later H. Boelmans floreerde. Er waren aparte jongens- en meisjes-clubs die regelmatig eens per week samenkwamen. In 1919 werd dit werk door gebrek aan goede leiding stopgezet. Het bestuur der afdeling bevorderde dat het merendeel der leden een onderdak vond in de toen opkomende A.J.C. Dat dit vele leden niet bevredigde valt te begrijpen. De oprichting van de J.V.O. afdeling Huizum in 1923 was voor het bestuur van de N.V. afdeling Leeuwarden aanleiding voor een bespreking met de afdeling Huizum. Hierin werd besloten dat de afdeling Huizum van de J.V.O. zou worden omgezet in een afdeling Leeuwarden-Huizum onder het patronaat van beide afdelingen. Ook in deze afdeling werd de lijn van het hoofdbestuur gevolgd en ze ging in 1947 over naar de V.J.B. Dit, ondanks de nauwe samenwerking welke hier in Leeuwarden enkele jaren was geweest tussen de J.V.O. en A.J.C. Daar er maar weinig archief van de afdeling bewaard is gebleven en dat vaak voor de J.V.O. en de V.J.B, dezelfde boeken zijn gebruikt, leek het ons praktischer om de nog aanwezige archivalia in één inventaris te beschrijven.
Lit.: G.J.Harmsen, "Blauwe en Rode Jeugd", Assen 1961.